του Νίκου Καφετζόπουλου Κλινικού Διαιτολόγου – Διατροφολόγου και της Στέλλας Κατσιβέλη Κλινικής Διαιτολόγου – Διατροφολόγου
Τα τελευταία χρόνια μεγάλος είναι ο αριθμός των ατόμων που καταφεύγει σε κέντρα αδυνατίσματος προκειμένου να υποβληθεί στο μαγικό τεστ, δηλαδή το τεστ που δείχνει ποιες τροφές παχαίνουν τον καθένα ή αλλιώς το τεστ που δείχνει σε ποιες τροφές ο κάθε οργανισμός έχει δυσανεξία με συνέπεια την πρόσληψη βάρους. Παρακολουθώντας την πορεία αυτών των ατόμων, σε πρώτη όψη φαίνεται ότι ίσως έχασαν βάρος, αλλά εξετάζοντας τα πράγματα σε βάθος θα βρούμε την πραγματική αιτία, που σίγουρα δεν έχει να κάνει με καμία δυσανεξία.
Πριν ξεκινήσουμε να αναλύουμε γιατί αυτά τα τεστ είναι ανακριβή και επικίνδυνα, θα παραθέσουμε ένα παράδειγμα και τα συμπεράσματα δικά σας: Κυρία υπέρβαρη, καθημερινά έτρωγε 2 φρυγανιές με μαρμελάδα στο πρωινό της, 2 κομμάτια κέικ ή κουλουράκια με τον καφέ της, το μεσημέρι μετά το γεύμα της σίγουρα θα είχε γλυκό στο τραπέζι γιατί το ζητά ο σύζυγος, το απόγευμα για τη λιγούρα ένα γλυκό του κουταλιού και το βράδυ χαζεύοντας στην τηλεόραση ένα-δύο σοκολατάκια που βρέθηκαν τυχαία στο τραπεζάκι του σαλονιού. Ξαφνικά, λοιπόν κάνοντας το «μαγικό» τεστ, έχει δυσανεξία στη ζάχαρη, και ο ειδικός της απαγορεύει ρητά την κατανάλωση κάθε τροφής που την περιέχει. Με άλλα λόγια, η κυρία αυτή σταματά ημερησίως να καταναλώνει ένα μεγάλο εύρος αμυλούχων τροφίμων και ταυτόχρονα μειώνει την ημερήσια πρόσληψη θερμίδων κατακόρυφα. Είχε όντως δυσανεξία στη ζάχαρη? Για ξανασκεφτείτε το…
Για να αρχίσουμε να καταρρίπτουμε το μύθο, να πούμε ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονικά τεκμηριωμένη έρευνα, η οποία να δείχνει αν υπάρχουν τροφές που παχαίνουν και άλλες που αδυνατίζουν. Αν αυξηθεί η ποσότητα οποιουδήποτε τροφίμου/γεύματος, ειδικά τροφίμων με πολλές θερμίδες (ελαιόλαδο, βούτυρο, γλυκά και αλκοόλ, συχνή κατανάλωση junk), τότε πολύ εύκολα το βάρος αυξάνεται.
Και για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, ας μιλήσουμε για τη δυσανεξία.
Δυσανεξία είναι η κατάσταση αυτή που ο οργανισμός αδυνατεί να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά των τροφών και να τα χρησιμοποιήσει φυσιολογικά για τις καθημερινές του ανάγκες. Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση και δεν πρέπει να την συγχέουμε με την τροφική αλλεργία. Τα δύο πιο σημαντικά είδη δυσανεξίας είναι η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στην γλουτένη) και η ανεπάρκεια λακτάσης (δυσανεξία στην λακτόζη).
Η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στην γλουτένη) είναι μια πάθηση του εντέρου κατά την οποία ο ασθενής είναι ευαίσθητος στην γλουτένη, μια πρωτεΐνη, η οποία βρίσκεται στο σιτάρι, στην βρώμη, στη σίκαλη και στο κριθάρι όχι όμως στο ρύζι και το καλαμπόκι. Η κατανάλωση των ένοχων δημητριακών καρπών είναι τοξική και προκαλεί καταστροφή της απορροφητικής επιφάνειας του εντέρου με αποτέλεσμα την μη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.
Σ’ αυτούς τους ασθενείς απαγορεύεται η κατανάλωση όλων των τροφίμων που περιέχουν αλεύρι καθώς και ίχνη αυτού όπως για παράδειγμα ψωμί, μακαρόνια, μπισκότα, γλυκά, κονσέρβες, αλλαντικά, σάλτσες, παγωτά, σοκολάτα, ξηροί καρποί και πολλά άλλα είδη. Τα προϊόντα χωρίς γλουτένη που κυκλοφορούν στο εμπόριο, απευθύνονται αποκλειστικά στους πάσχοντες, χωρίς να σημαίνει ότι ένας υγιής καταναλώνοντάς τα θα νοσήσει. Ωστόσο, άνευ λόγου θα αποκλείσει από τη διατροφή του τη γλουτένη, η οποία ΔΕΝ ευθύνεται για αύξηση του βάρους ή επιβράδυνση του μεταβολισμού. Έτσι, εάν θέλετε να χάσετε βάρος τα προϊόντα χωρίς γλουτένη δεν είναι η λύση, παρά μόνο επιβάρυνση της τσέπης σας, καθότι είναι ακριβότερα τα προϊόντα αυτά από τα κανονικά.
Η δυσανεξία στην λακτόζη προκαλείται εξαιτίας της έλλειψης λακτάσης, ενός ενζύμου από την επιφάνεια του λεπτού εντέρου, το οποίο είναι υπεύθυνο για την πέψη της λακτόζης. Άρα, αντιλαμβάνεστε ότι ο οργανισμός δεν μπορεί να διασπάσει το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα με συνέπεια διάρροια, αέρια, τυμπανισμό, κοιλιακούς πόνους και δυσφορία. Πολύ σπάνια απαιτείται πλήρης αποχή από το γάλα.
Είναι φανερό, ότι η δυσανεξία δεν είναι κάτι απλό και μάλιστα είναι και επικίνδυνη για την υγεία όταν δεν είναι διαγνωσμένη και δεν έχουν δοθεί σαφής οδηγίες. Μπορείτε, λοιπόν, να διαπιστώσετε ότι οποιοσδήποτε τύπος δυσανεξίας δεν θα μπορούσε να παχύνει κανέναν. Όπως επίσης και εάν όλοι πραγματικά είχαμε τέτοιου είδους δυσανεξίες, τις οποίες ανιχνεύει το «μαγικό» τεστ, θα είχαμε συμπτώματα και ενδείξεις στο σώμα μας, ότι κάτι δεν λειτουργεί σωστά.
Κλείνοντας να επισημάνουμε ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από κάποια δυσανεξία, δεν μπορούν να καταναλώσουν συγκεκριμένα τρόφιμα εφόρου ζωής, διαφορετικά θα νοσήσουν. Για όσους δεν έχουν κάποιου είδους εντοπισμένη δυσανεξία, η κατανάλωση γλουτένης ή λακτόζης δεν έχει επίπτωση.
Τα τεστ τροφικής δυσανεξίας, πέρα από το πόσο στοιχίζουν στην τσέπη σας, στοιχίζουν και στην υγεία σας, ακριβώς γιατί ο αποκλεισμός μεγάλων ομάδων τροφίμων οδηγεί σε ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών και ελλοχεύει σοβαρό κίνδυνο για την υγεία.
