Με δημόσια διακήρυξη ανυπακοής προς το κράτος και τους ανώτατους θεσμούς, όπως το Συμβούλιο της Επικρατείας, ισοδυναμεί η εγκεκριμένη από την Ιερά Σύνοδο εγκύκλιος η οποία εστάλη στις Μητροπόλεις και διά της οποίας καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας των εκκλησιών, χώρων προσευχής και μοναστηριών κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η εγκύκλιος προβλέπει πως από την Κυριακή των Βαΐων έως και την ημέρα της Αναστάσεως οι μεν 
Ως προς την περιφορά του Επιταφίου το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, καθώς και για την τελετή της Αναστάσεως, η εγκύκλιος προβλέπει πως θα τελεστούν εντός των ναών. Η παραπάνω εγκύκλιος, η οποία, όπως αναφέρθηκε, απεστάλη σε όλες τις Μητροπόλεις της χώρας, έρχεται σε πλήρη αντίθεση τόσο με την απόφαση της κυβέρνησης όσο και με τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας περί κλειστών εκκλησιών, χώρων λατρείας και Μονών παντός θρησκείας και δόγματος ανά την επικράτεια καθόλη τη χρονική περίοδο ισχύος των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης πολιτών λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.
Συγκεκριμένα η απόφαση της κυβέρνησης έχει ως εξής:
Στην ΚΥΑ που εξέδωσε η κυβέρνηση προβλέπονται επικαιροποιημένα προσωρινά περιοριστικά μέτρα που αφορούν τους χώρους λατρείας, όλων των θρησκειών και δογμάτων, για το διάστημα από 12.04.2020 έως και 20.4.2020.
Οι νέες ρυθμίσεις στους χώρους λατρείας προβλέπουν τα εξής:
α) Απαγορεύονται, παρουσία κοινού, οι λειτουργίες, λατρευτικές συνάξεις, ιεροπραξίες και πάσης φύσεως θρησκευτικές τελετές σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους θρησκευτικής λατρείας κάθε δόγματος και θρησκείας, ανεξαρτήτως μεγέθους και χωρητικότητας, στο σύνολο της Επικράτειας, για προληπτικούς λόγους δημόσιας υγείας.
β) Επιτρέπεται η τέλεση λειτουργιών κεκλεισμένων των θυρών, αποκλειστικά και μόνο από θρησκευτικό λειτουργό και βοηθητικό προσωπικό (π.χ. ιεροψάλτης) των οποίων ο συνολικός αριθμός δεν υπερβαίνει τα 4 φυσικά πρόσωπα. Ο κατά νόμο θρησκευτικός λειτουργός είναι υπεύθυνος για να λάβει όλα τα προσήκοντα μέτρα σύμφωνα με την ΚΥΑ. Δεν επιτρέπεται, ούτε κεκλεισμένων των θυρών, η τέλεση λειτουργιών σε χώρους λατρείας που βρίσκονται σε ιδιωτικά κτήματα, κτίρια κ.λπ.
γ) Απαγορεύεται η επίσκεψη κοινού, ατομικά ή ομαδικά, στα μοναστήρια. Επιτρέπεται η τέλεση λειτουργιών και ακολουθιών στα μοναστήρια χωρίς την παρουσία κοινού.
δ) Επιτρέπεται, επιπλέον της τηλεοπτικής και ραδιοφωνικής, και η αυτοτελής διαδικτυακή μετάδοση της λειτουργίας.
Είναι προφανές πως για πολλοστή φορά τον τελευταίο μήνα η εκκλησία -και μάλιστα στο ανώτερο δυνατό επίπεδο- εναντιώνεται στις αποφάσεις της κυβέρνησης και τις πρόνοιες του κράτους για την αντιμετώπιση της πανδημίας και ως εκ τούτου εκθέτει το σύνολο της κοινωνίας και κάθε πολίτη σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με τον νόμο, πρόκειται για ποινικό αδίκημα το οποίο επισείει συγκεκριμένες ποινές. Υπενθυμίζεται πως και στο πολύ πρόσφατο παρελθόν η Εκκλησία επιχείρησε να αυτοεξαιρεθεί από τα μέτρα που επιβλήθηκαν στο σύνολο της κοινωνίας, προκαλώντας έτσι αντίδραση της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού, ο οποίος και ανακοίνωσε το κλείσιμο των εκκλησιών και των χώρων λατρείας καθόλη τη διάρκεια ισχύος των μέτρων για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Η συνεχιζόμενη ανυπακοή και η συστηματική υπονόμευση της συλλογικής προσπάθειας αντιμετώπισης της πανδημίας προκαλούν, όπως είναι φυσικό, σύγχυση στην κοινωνία ιδιαιτέρως την περίοδο του Αγίου Πάσχα. Ήδη τα δύο προηγούμενα 24ωρα, προεξάρχοντος του Δήμου Ελληνικού και Αργυρουπόλεως, αυτοδιοικητικοί παράγοντες ανακοίνωσαν πως θα πραγματοποιηθεί με κατ’ οίκον delivery η παράδοση του Αγίου Φωτός στους πιστούς. Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε την άμεση αντίδραση της Πολιτείας και την παρέμβαση του αρμοδίου υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας Νίκου Χαρδαλιά, ο οποίος το απόγευμα της Τετάρτης ξεκαθάρισε πως δεν θα επιτραπεί καμία τέτοια ενέργεια που θα θέτει σε κίνδυνο άμεσα τη δημόσια Υγεία και έτσι απαγορεύθηκε ο κατ’ οίκον εφοδιασμός των πιστών με το Άγιο Φως.
Είναι αναμενόμενο πως η σύγχυση η οποία προκαλείται με την εγκύκλιο που εξέδωσε η Ιερά Σύνοδος περί λειτουργίας των εκκλησιών τη Μεγάλη Εβδομάδα θα προκαλέσει συρροή πιστών και μάλιστα των πλέον φανατικών σε ιερούς ναούς και Μονές, όπου θα παρατηρηθεί συνωστισμός και επικίνδυνες συναθροίσεις ατόμων, καθώς βεβαίως δεν θα λαμβάνονται τα απαιτούμενα μέτρα προφύλαξης που ισχύουν σε άλλους δημόσιους χώρους ή σε καταστήματα.
Η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου, πέρα του ότι εκθέτει για ακόμα μια φορά την ηγεσία της Εκκλησίας και κάθε μέλος της ιδίας της Συνόδου, διότι υπάρχει και ατομική ευθύνη εκτός από τη συλλογικής, υπερεκθέτει τον θεσμό της Εκκλησίας έναντι της κοινωνίας συνολικά καταδεικνύοντας συμπεριφορά που δεν συνάδει με τις παραδόσεις και τον ρόλο της καθ’ ημάς Ανατολικής Εκκλησίας. Είναι ενδεικτικές η συμπεριφορά και η προσωπική στάση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος με συνοδική εντολή ακύρωσε όλες τις εκκλησιαστικές δραστηριότητες σε όλους τους χώρους λατρείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου λόγω της πανδημίας.
Αναλυτικά η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου που στάλθηκε προς τις Μητροπόλεις:
Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ,
Γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι, εἰς τό Φύλλον τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1178/6.4.2020), ἐδημοσιεύθη ἡ ὑπ᾿ ἀριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.23093 Κοινή Ὑπουργική Ἀπόφασις (Κ.Υ.Α.) τῶν Ὑπουργῶν Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί Ὑγείας μέ θέμα: «Ἐπιβολή τοῦ μέτρου τῆς προσωρινῆς ἀπαγόρευσης τῆς τέλεσης κάθε εἴδους λειτουργιῶν καί ἱεροπραξιῶν στούς θρησκευτικούς χώρους λατρείας γιά τό χρονικό διάστημα ἀπό 12.4.2020 ἕως 20.4.2020», ἥν καί ἀποστέλλομεν ὑμῖν συνημμένως, παρακαλοῦντες διά τήν ἐφαρμογήν τῶν προβλεπομένων ἐν αὐτῇ.
Ὡσαύτως, γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι κατά τήν Συνεδρίαν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῆς 1ης μηνός Ἀπριλίου ἐ.ἔ., συνεζητήθησαν ἐκτενῶς τά περί τῆς τελέσεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί ἀπεφασίσθησαν τά ἑξῆς:
1) Ἡ τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τήν ἐν λόγῳ περίοδον, δέον νά εἶναι λιτή καί σεμνοπρεπής, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδίως αἱ μεταδιδόμεναι ἀπό τῆς τηλεοράσεως ἤ τοῦ διαδικτύου ἱεραί Ἀκολουθίαι ἐπιβάλλεται νά πληροῦν τά προβλεπόμενα ὑπό τῆς Κ.Υ.Α., διά νά μή δώσωμεν οἱανδήποτε ἀφορμήν πρός κακεντρεχῆ σχόλια καί ψόγους. Ὑπενθυμίζομεν ὧδε τά ἤδη ὑμῖν ἐγνωσθέντα, διά τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. 3016/ 2.4.2020 Συνοδικῆς Ἐγκυκλίου, περί ἀποφυγῆς τελέσεως συλλειτούργων καί φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἀπό τάς ἱεράς Ἀκολουθίας, ὡς καί ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως τῶν ἐξωτερικῶν μεγαφώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν.
Ἐπί πλέον, λόγῳ τῶν ἐκτάκτων συνθηκῶν τῶν ἡμερῶν ἐπιβάλλεται:
α) ἡ περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου κατά τήν Μεγάλην Παρασκευήν ὅπως περιορισθῇ ἀποκλειστικῶς ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί
β) ἡ τελετή τῆς Ἀναστάσεως γένηται ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τήν συνήθη ὥραν, ἤτοι τήν 12ην τοῦ μεσονυκτίου τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.
2) Ἡ χρῆσις τῶν κωδώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητος κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δύνασθε, ὅμως, νά κάμνητε χρῆσιν αὐτῶν κατά τήν ἡμέραν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε θά σημάνουν πενθίμως ὡς εἴθισται, καί κατά τήν τελετήν τῆς Ἀναστάσεως, ψαλλομένου τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», χαρμοσύνως καί πανηγυρικῶς.
3) Tό ὡράριον ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί τῶν Θείων Λειτουργιῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος παραμένει κατά τό σύνηθες, μέ τήν ὑπόδειξιν ὅτι τό ἱερόν Εὐχέλαιον δέον ὅπως τελεσθῇ τήν πρωίαν τῆς Μεγάλης Τετάρτης, ἀντί τῆς Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας, καί οὐχί κατά τό ἑσπέρας.
4) Αἱ θύραι τῶν Ἱερῶν Ναῶν θά παραμένουν κεκλεισμέναι κατά τήν διάρκειαν ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ.
5) Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπισημαίνει ὅτι ἐπιτρέπεται, συμφώνως τοῖς θείοις καί ἱεροῖς Κανόσι καί παλαιοτέραις Ἀποφάσεσιν Αὐτῆς (βλ. σχετικῶς τήν ὑπ᾿ ἀριθ. 244/10.2.1917 Συνοδικήν Ἐγκύκλιον), ἡ κατ᾿ οἰκονομίαν λύσις τῆς αὐστηρᾶς νηστείας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, δι᾿ ὅσους ἐκ τοῦ Χριστεπωνύμου πληρώματος ὑφίσταται ἐπικρεμάμενος κίνδυνος κατά τῆς ὑγιείας καί τῆς ζωῆς των, ἰδίᾳ δέ τῶν ἐγκύων, τῶν λεχῶν, τῶν θηλαζουσῶν, τῶν γερόντων, τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων καί τῶν ἀναρρωνυόντων. Καθίσταται σαφές ὅτι πρόκειται περί ἀναστολῆς ἐφαρμογῆς τοῦ ἱεροῦ Κανόνος καί οὐχί καταργήσεώς του, καί μόνον δι᾿ ὅσους ἔχουν προβλήματα ὑγείας.
Ταῦτα πάντα γνωρίζουσα ὑμῖν ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, τονίζει τήν ἀπόλυτον ἀνάγκην διά τήν πιστήν τήρησιν αὐτῶν, ἥτις τυγχάνει ἀπαραίτητος καί ὡς πρός τήν διασφάλισιν τῆς ἐπεκτάσεως τῆς Ἀποφάσεως διά τήν τέλεσιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν εἰς ἅπαντας τούς Ἱερούς Ναούς καί τάς Ἱεράς Μονάς, ἔστω πρός καιρόν καί κατ᾿ ἄκραν ἐκκλησιαστικήν οἰκονομίαν «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» διά τούς πιστούς, καί μετά τήν 20ήν Ἀπριλίου ἐ.ἔ., ὁπότε λήγει ἡ ἰσχύς τῆς Κ.Υ.Α. Πρός τόν σκοπόν τοῦτον παρακαλεῖσθε ἅπαντες ὅπως ὑποδείξητε τά δέοντα πρός τούς ὑφ᾿ ὑμᾶς Ἐφημερίους, οἱ ὁποῖοι ὀφείλουν νά γνωρίζουν ὅτι ὑπό τοιαύτας κρισίμους στιγμάς, καθ᾿ ἅς διακυβεύεται ἡ ὑγίεια τῶν ἀνθρώπων, δέν ὠφελοῦν τάσεις αὐτονομήσεως ἀπό τῆς κοινῆς πορείας τῆς ἐκκλησιαστικῆς νηός, ἀλλ᾿ ἀπαιτεῖται πιστή ὑπακοή εἰς τάς ἀποφάσεις τῶν ἁρμοδίων ὀργάνων, συνεχεῖς καί θερμές προσευχές, ὡς καί εἰλικρινής καί ἔμπρακτος μετάνοια.
Ἐπί δέ τούτοις, κατασπαζόμενοι τήν ὑμετέραν Σεβασμιότητα ἐν Κυρίῳ, διατελοῦμεν μετ’ ἀγάπης.
Πολύ χλιαρή και «άλλα λόγια να αγαπιόμαστε» η αντίδραση του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη Λευτέρη Οικονόμου
Τον προβληματισμό του διατύπωσε μέσω ραδιοφωνικού σταθμού ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη,
Ο Λευτέρης Οικονόμου επισήμανε ότι θα πρέπει οι πιστοί και η Εκκλησία να τηρήσουν με ευλάβεια τις οδηγίες των γιατρών και να αποφεύγουν τον συνωστισμό. Παράλληλα υπογράμμισε ότι ο καθένας την πίστη του μπορεί να εκφράσει από το σπίτι του και δεν χρειάζεται οι δήμαρχοι να του μεταφέρουν στην οικία του το Άγιο Φως.
Ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη ανέφερε ότι οι πολίτες σε γενικές γραμμές τηρούν τα μέτρα, αν και την Τετάρτη παρατηρήθηκε μία ελαφρά αύξηση των βεβαιώσεων για βοήθεια ηλικιωμένων στην επαρχία.
Επιτείνουν την σύγχυση οι διευκρινίσεις της Εκκλησίας για τη λειτουργία των ναών τη Μεγάλη Βδομάδα
«Πέρα, απ’ όσα αναφέρουν οι αποφάσεις της Πολιτείας, η Ιερά Σύνοδος προτρέπει όλους τους πιστούς να κατανοήσουν ότι την φετινή Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση, κατ᾿ άκραν εκκλησιαστική οικονομία και επειδή οφείλουμε όλοι να συνειδητοποιήσουμε την κρισιμότητα των καιρών, οφείλουμε να παραμείνουμε στο σπίτι, προσηλωμένοι στην κατ᾿ οίκον προσευχή».
Αυτό δήλωσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, ως εκπρόσωπος τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος και σχολιάζοντας την εγκύκλιο της ΔΙΣ, η οποία αναφέρει ότι οι Ναοί θα είναι ανοικτοί 11.00-13.00 τις Ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος και 13.00-17.00 την Μεγάλη Παρασκευή, δύο (2) ώρες μετά την απόλυση των Ιερών Ακολουθιών. Ο Μητροπολίτης τονίζει ότι «αυτό είναι ένα καθαρά περιοριστικό μέτρο που συνδέεται αποκλειστικά με την παράγραφο 6 της Διϋπουργικής αποφάσεως: «Επιτρέπεται η συνέχιση των διοικητικών λειτουργιών των χώρων θρησκευτικής λατρείας» και αφορά μόνο τους Ιερείς και το αναγκαίο προσωπικό των Ιερών Ναών».
1. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος απέστειλε στους Μητροπολίτες την από 7-4-2020 Εγκύκλιό της με την οποία τους διαβίβαζε την νέα Διϋπουργική Απόφαση της 6-4-2020 και τους παρακαλεί για την εφαρμογή όσων προβλέπονταν σε αυτή και του μέτρου για το «κεκλεισμένων των θυρών». Η Εγκύκλιος απευθυνόταν προς τους Μητροπολίτες και όχι προς τον λαό για να τον προσκαλεί σε συγκέντρωση.
2.Η Εγκύκλιος αυτή κοινοποιήθηκε στους τρεις Υπουργούς Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υγείας και Προστασίας του Πολίτη προς ενημέρωσή τους.
3. Άλλωστε, ήδη ισχύει η απαγόρευση μετακίνησης των πολιτών, και επιτρέπεται μόνον κατόπιν σχετικής αδείας.
Επί πλέον και εξ αφορμής διαφόρων σχολίων που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, ως εκπρόσωπος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και σε συνεννόηση με τον Μακαριώτατο Πρόεδρο Αυτής, διευκρινίζει τα παρακάτω:
«Η δυνατότητα ατομικής προσευχής καταργήθηκε με την ΚΥΑ των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών Δ1α/Γ.Π οικ 20036/ 22-3-2020 (ΦΕΚ B΄ 986), καθώς δεν προβλεπόταν ως αυτοτελής λόγος μετακίνησης και γι᾿ αυτό δεν περιελήφθη στην ΚΥΑ των Υπουργών Παιδείας και Υγείας Αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 23093/6-4-2020 (ΦΕΚ Β΄ 1178).
»Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος από την αρχή το αντιλήφθηκε αυτό και γι᾿ αυτό ζήτησε με έγγραφό της να προβλεφθεί και η ατομική προσευχή στους λόγους μετακινήσεων των πολιτών, τηρώντας ταυτόχρονα την απόφαση της Πολιτείας, η οποία δεν έκανε δεκτό το αίτημα.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, η Ιερά Σύνοδος δεν προτρέπει κανέναν πιστό να έλθει στην Εκκλησία. Οι Εκκλησίες δεν είναι ανοιχτές για τους πιστούς κι αυτό είναι το νόημα της «κεκλεισμένων των θυρών» τελέσεως των Ιερών Ακολουθιών.»
Η υπ᾿ αριθ. 3018/7.4.2020 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου απευθύνεται προς τους Μητροπολίτες και όχι τους πιστούς και κατά συνέπεια δεν είναι έγγραφο προτρεπτικό για προσέλευση στην Εκκλησία, αφού μάλιστα η Ιερά Σύνοδος δεν δύναται να “νομοθετήσει” αντίθετα προς όσα προβλέπουν οι αποφάσεις της Πολιτείας.
Η Εγκύκλιος αναφέρει ότι οι Ναοί θα είναι ανοικτοί 11.00-13.00 τις Ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος και 13.00-17.00 την Μεγάλη Παρασκευή, δύο (2) ώρες μετά την απόλυση των Ιερών Ακολουθιών. Αυτό είναι ένα καθαρά περιοριστικό μέτρο που συνδέεται αποκλειστικά με την παράγραφο 6 της Διϋπουργικής αποφάσεως: «Επιτρέπεται η συνέχιση των διοικητικών λειτουργιών των χώρων θρησκευτικής λατρείας» και αφορά μόνο τους Ιερείς και το αναγκαίο προσωπικό των Ιερών Ναών.
Πέρα, όμως, απ’ όσα αναφέρουν οι αποφάσεις της Πολιτείας, η Ιερά Σύνοδος προτρέπει όλους τους πιστούς να κατανοήσουν ότι την φετινή Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση, κατ᾿ άκραν εκκλησιαστική οικονομία και επειδή οφείλουμε όλοι να συνειδητοποιήσουμε την κρισιμότητα των καιρών, οφείλουμε να παραμείνουμε στο σπίτι, προσηλωμένοι στην κατ᾿ οίκον προσευχή».
