Την στιγμή που η χώρα μας απειλείται από τους κοριούς που εξαπλώνονται με ταχείς ρυθμούς, στη γειτονική Ιταλία έχουμε το τελευταίο τρίμηνο επιδρομή από κόκκινα μυρμήγκια. To μη ενδημικό είδος μυρμηγκιού το οποίο εντοπίστηκε στην Ιταλία θα μπορούσε να εξαπλωθεί γρήγορα σε όλη την Ευρώπη προειδοποιεί μια μελέτη. Ερευνητές εντόπισαν 88 αποικίες κόκκινων μυρμηγκιών σε έκταση 50.000 τετραγωνικών μέτρων κοντά στις Συρακούσες, στη Σικελία.
Το κόκκινο μυρμήγκι το οποίο προκαλεί μεγάλες ζημιές στις καλλιέργειες, μπορεί παράλληλα να δημιουργήσει προβλήματα στον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων και των υπολογιστών.
Το μυρμήγκι, που θεωρείται ένα από τα πιο καταστροφικά χωροκατακτητικά είδη, μπορεί να σχηματίσει γρήγορα «σούπερ αποικίες». Προέρχεται κυρίως από τη Νότια και Κεντρική Αμερική όπου εκτιμάται ότι προκαλεί ζημιές ύψους 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο.
Στην Ευρώπη, το μυρμήγκι έχει βρεθεί προηγουμένως σε εισαγόμενα προϊόντα στην Ισπανία, τη Φινλανδία και τις Κάτω Χώρες, αλλά δεν είχε δημιουργήσει αποικίες.
Yπό τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην Ευρώπη σήμερα, το μυρμήγκι θα μπορούσε να ενδημίσει σε μεγάλες πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι, η Ρώμη και η Βαρκελώνη. Με την παγκόσμια θέρμανση, η ήπειρος θα γίνει πολύ πιο κατάλληλη για το είδος και θα βοηθήσει στην εξάπλωσή του σε όλη την Ευρώπη.
Τα χωροκατακτητικά είδη κοστίζουν στον κόσμο τουλάχιστον 423 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, καθώς οδηγούν σε εξαφανίσεις φυτών και ζώων, απειλούν την επισιτιστική ασφάλεια και επιδεινώνουν περιβαλλοντικές καταστροφές σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.
Μια ανάρτηση στη Βρετανία εντείνει τις ανησυχίες. Στην ομάδα Gardening Hints and Tips (Συμβουλές και συμβουλές για την κηπουρική) του Facebook αναφέρεται: «Τα εντόμα είναι πολύ επικίνδυνα: Έχω πολλά κόκκινα/πορτοκαλί μυρμήγκια που ζουν στο γκαζόν μου. Μοιάζει σαν να έχω τυφλοπόντικες, αλλά είναι μυρμηγκοφωλιές. Ξέρει κανείς πώς να τα ξεφορτωθώ. Στο Τσέσαϊρ του Ηνωμένου Βασιλείου».
Μια άλλη ανάρτηση, από τις 3 Αυγούστου, περιείχε κοντινές εικόνες φτερωτών κόκκινων μυρμηγκιών.
Η ανάρτηση έγραφε: «Μπορεί να αναγνωριστεί αυτό το φτερωτό κόκκινο μυρμήγκι, παρακαλώ;»
«Οι πολίτες μπορούν να διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο», δήλωσε ο Mattia Menchetti, σύμφωνα με την Daily Mail. «Ελπίζουμε ότι, με τη βοήθειά τους θα μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε και να εντοπίσουμε όλες τις πιθανές περιοχές που έχουν εισβάλει» .
Invasive red fire ants confirmed in Italy—the species’ first official sighting in Europe.
Read more in @CurrentBiology: https://t.co/xEjusMux27 @MattiaMenchetti pic.twitter.com/LGHyyLbLUD
— Cell Press (@CellPressNews) September 11, 2023
Το παράδειγμα της Νέας Ζηλανδίας
Στην Ευρώπη, το μυρμήγκι έχει βρεθεί στο παρελθόν σε εισαγόμενα προϊόντα στην Ισπανία, τη Φινλανδία και τις Κάτω Χώρες, αλλά η εγκατάστασή του στην ήπειρό μας δεν είχε ποτέ επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επικαιροποιήσει τον κατάλογο των «ειδών που προκαλούν ανησυχία» ώστε να συμπεριλάβει το κόκκινο μυρμήγκι της φωτιάς και να ισχύσουν και για αυτό οι κανόνες βιοασφάλειας, ωστόσο εφόσον αυτό βρίσκεται ήδη εδώ, είναι αρκετά δύσκολο να περιοριστεί.
Η Αυστραλία, η οποία βάλλεται οικονομικά από το κόκκινο μυρμήγκι, δαπανά 239 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για την εξάλειψή του μυρμηγκιού, αλλά η κυβέρνησή της έχει επικριθεί επειδή δεν έχει δράσει αρκετά αποφασιστικά για την απομάκρυνση του.
Η Νέα Ζηλανδία από την άλλη, φαίνεται ότι είναι για άλλη μια φορά η χώρα-πρότυπο: Πρόκειται για το μοναδικό κράτος που έχει εξολοθρεύσει με επιτυχία το είδος μετά την εμφάνισή του στη χώρα το 2001.
Το κόκκινο μυρμήγκι της φωτιάς είναι είδος που αγαπά τη ζέστη, αλλά οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε να εγκατασταθεί περίπου στο 7% της Ευρώπης.
Τι ρόλο παίζει η κλιματική αλλαγή
Με το σημερινό κλίμα, οι μισές αστικές περιοχές της Ευρώπης θα ήταν κλιματικά κατάλληλες για αυτό, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πόλεων όπως το Λονδίνο, το Παρίσι, η Ρώμη και η Βαρκελώνη.
Φυσικά, οι θερμοκρασίες της Αθήνας είναι και εκείνες ιδανικές για τις αποικίες του κόκκινου μυρμηγκιού. Με την παγκόσμια υπερθέρμανση, τα αμέσως επόμενα χρόνια, η ήπειρος θα γίνει πολύ πιο κατάλληλη για το είδος και θα βοηθήσει στην εξάπλωσή του σε όλη την Ευρώπη.
Οι παράκτιες πόλεις της Μεσογείου είναι οι πλέον κατάλληλες για το μυρμήγκι και τα λιμάνια τους θα μπορούσαν να διευκολύνουν την εξάπλωσή του. Οι αποικίες των συγκεκριμένων μυρμηγκιών της Σικελίας βρίσκονται σε μια εκβολή και σε ένα φυσικό πάρκο στα προάστια των Συρακουσών. Οι ερευνητές, λοιπόν, πιστεύουν ότι οι ιπτάμενες βασίλισσες των αποικιών έφτασαν εκεί με τη βοήθεια του ανέμου από το λιμάνι των Συρακουσών στα βορειοδυτικά.
Το λιμάνι παρακολουθείται πλέον από ειδική ομάδα επιστημόνων που σκοπό έχει να περιορίσει την εξάπλωσή τους. Είναι πολύ σημαντικό η Ευρώπη να προλάβει την κούρσα ενάντια στα κόκκινα μυρμήγκια της φωτιάς, έτσι ώστε να γλιτώσει δεκάδες εκατομμύρια σε ζημιές. Αυτή όμως είναι μία μάχη που μέχρι στιγμής έχει κερδίσει μονάχα η Νέα Ζηλανδία.
