Ο South Stream είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Η γεωπολιτική κατάσταση καθιστά μεγαλύτερη την αξία ενός επιπλέον «δρόμου» μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη.
Ωστόσο, τα εμπόδια εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ μαίνονται οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα μεγάλα συμφέροντα.
Η κατασκευή του South Stream θα επιτρέψει την παράδοση φυσικού αερίου ακόμα και χωρίς τη χρήση οποιασδήποτε από τις υφιστάμενες διαδρομές και πρωτίστως της ουκρανικής.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Gazprom θα παραιτηθεί από τη μεταφορά μέσω της Ουκρανίας, αλλά η εξάρτηση από τις ενέργειες της ουκρανικής κυβέρνησης θα είναι πολύ μικρότερη. Συν τοις άλλοις, στις επικρατούσες συνθήκες του αρκετά μεγάλου ανταγωνισμού στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου και της πρόθεσης της Gazprom να μειώσει τις τιμές, οι ευρωπαίοι καταναλωτές μπορούν να μην φοβούνται ότι θα επωμιστούν πρόσθετα έξοδα.
Ο προϋπολογισμός ενός εκ των μεγαλύτερων έργων της Gazprom, του αγωγού φυσικού αερίου, South Stream, αυξήθηκε κατά το ήμισυ. Η εταιρία, όμως, δεν σκοπεύει να τα παρατήσει και, παρότι η ΕΕ είναι κατά του σχεδίου, τα πάντα προετοιμάζονται στη Σερβία.
Αυτή τη στιγμή οι ετήσιες εξαγωγές της Gazprom από τη Ρωσία προς την Ευρώπη εξαρτώνται από τις κλιματολογικές συνθήκες και τις συγκυρίες στην ευρωπαϊκή αγορά. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, για τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη χρειάζονται αγωγοί με ικανότητα μεταφοράς 130-140 δις. κυβικών μέτρων ετησίως, χωρίς να υπολογίζονται οι προμήθειες αερίου στη Φιλανδία, στις χώρες της Βαλτικής και στην Τουρκία που πραγματοποιούνται με ξεχωριστούς αγωγούς. Σήμερα ένα μέρος του αερίου παραδίδεται στην Ευρώπη από τον North Stream (υποθαλάσσιος αγωγός στη Βαλτική), ένα τμήμα μέσω της Λευκορωσίας και ένα άλλο μέσω Ουκρανίας. Η ισχύς του North Stream είναι 55 δις. κυβ. μέτρα ετησίως με πλήρη εκμετάλλευση των μεταφορικών του δυνατοτήτων, το λευκορωσικό σύστημα μπορεί να εξασφαλίσει τη μεταφορά περίπου 35-40 δις., και το ουκρανικό 140-150 δις. κυβ. μέτρα.
Το κόστος του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού φυσικού αερίου South Stream θα αυξηθεί από τα 10 στα 14 δις. ευρώ, ενώ το χερσαίο τμήμα που θα περνά απ’ το έδαφος της Ευρώπης, θα αυξηθεί από τα 6,6 στα 9,5 δις. ευρώ, όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση της Gazprom. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα -συνυπολογίζοντας και το ρωσικό τμήμα του έργου- το συνολικό κόστος του South Stream να αυξηθεί περίπου κατά 45%, σχεδόν ως τα 40 δις. ευρώ, ή 50,5 δις. δολάρια.
Η εταιρία δεν έχει εξηγήσει που οφείλεται η τόσο σημαντική αύξηση του κόστους. Ωστόσο, το τελικό ποσό είναι συγκρίσιμο με ολόκληρη την EBITDA (κέρδη μίας επιχείρησης πριν αφαιρεθούν τόκοι, φόροι, και απόσβεση) της Gazprom για το 2013, που είναι 55 δις. δολάρια. Εκτιμάται δε, ότι θα είναι έως και δυο φορές μεγαλύτερο από την πρώτη φάση του αγωγού φυσικού αερίου «Ισχύς της Σιβηρίας» προς την Κίνα. Όπως αναφέρει ο ειδικός του πρακτορείου ανεξάρτητων επιχειρηματικών αναλύσεων Investcafe, Γκριγκόρι Μπιργκ, ο αγωγός θα περνά κάτω από τη Μαύρη θάλασσα φτάνοντας στις χώρες της Νότιας και Κεντρικής Ευρώπης, ενώ η συνολική μεταφορική του ικανότητα θα είναι 63 δις. κυβικά μέτρα αερίου.
Νέες προοπτικές
Παρά την αύξηση των δαπανών, η κατασκευή του αγωγού South Stream θα συνεχιστεί, θεωρούν οι ειδικοί. Για τους Ευρωπαίους, αναφέρει ο Ντ.Μπαράνοφ, αναλυτής της επενδυτικής εταιρίας Finam Management, το έργο είναι συμφέρον επειδή θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και ασφάλεια προμηθειών.
Επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο, η αύξηση του κόστους του αγωγού δεν θα επηρεάσει την τελική τιμή του αερίου που θα μεταφερθεί απ’ αυτόν.
Η Gazprom έχει ανακοινώσει επανειλημμένα ότι το έργο θα υλοποιηθεί όσες δυσκολίες και αν προκύψουν.
Απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί το γεγονός ότι οι εργασίες στο ρωσικό τμήμα και στα νερά της Μαύρης θάλασσας συνεχίζονται, καταλήγει ο Μπαράνοφ.
Συν τοις άλλοις, όπως έγινε γνωστό κατά την επίσκεψη του προέδρου Πούτιν στη Σερβία, στις 16 Οκτωβρίου, ήδη εκεί γίνεται ο σχεδιασμός της διαδρομής του αγωγού και το προσεχές διάστημα ξεκινούν οι εργασίες κατασκευής. Όπως δήλωσε ο ρώσος πρόεδρος, η υλοποίηση του προγράμματος μπορεί να αποφέρει στη Σερβία πάνω από 2 δις. ευρώ νέων επενδύσεων και να ενισχύσει σημαντικά την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Όταν ο South Stream αρχίσει να λειτουργεί σε πλήρη ισχύ, η ικανότητα μεταφοράς των εξαγωγικών αγωγών από τη Ρωσία προς την Ευρώπη θα είναι 319 δις. κυβ. μέτρα ετησίως, ενώ αν εξαιρεθούν οι δυνατότητες του ουκρανικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου, αυτή θα φτάσει τα 176 δις. κυβ. μέτρα ως το 2017, αναφέρει ο Γκριγκόρι Μπιργκ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη και αν εγκαταλειφθεί εντελώς η διέλευση μέσω Ουκρανίας, η Gazprom θα μπορέσει να ικανοποιήσει περίπου το 55% της ζήτησης της Ευρώπης σε εισαγόμενο αέριο. Συγκριτικά, σήμερα αυτό το μερίδιο κυμαίνεται περίπου στο 30%.
Τον Αύγουστο του 2014 το υπουργείο Οικονομικών και Ενέργειας της Βουλγαρίας ανέστειλε την εκτέλεση του έργου επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι αυτό δεν είναι σύμφωνο με τους κανόνες του Γ΄ Ενεργειακού πακέτου της ΕΕ.
Βάσει αυτών των κανόνων, οι ιδιοκτήτες αγωγού φυσικού αερίου στην επικράτεια της ΕΕ, δεν μπορούν να είναι εταιρίες εξόρυξης αερίου.
Η Gazprom όμως, θεωρεί ότι οι αξιώσεις αυτές έχουν πολιτικά κίνητρα. Οι πρώτες προμήθειες έχουν προγραμματιστεί για το τέλος του 2015 και η προβλεπόμενη μεταφορική ικανότητα αναμένεται να επιτευχθεί το 2018. Ωστόσο, προειδοποιεί ο Μπιργκ, όπως και πρίν, η Ρωσία δεν θα είναι ο μοναδικός προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Μελλοντικά θα αυξηθεί σημαντικά ο ανταγωνισμός με το υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις αφρικανικές χώρες και εκείνες του Περσικού κόλπου, καθώς και με το μεταφερόμενο μέσω αγωγών αέριο από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας.
Πηγή: RBTH
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
