Εντείνονται οι προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να βελτιωθεί η παγκόσμια εικόνα της Ρωσίας. Πρώτο μέλημα των ρωσικών αρχών είναι να μεταμορφώσουν την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, δεν υπάρχουν σημάδια βελτίωσης της εικόνας της χώρας σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που θέτει ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ρωσικής διπλωματικής προσπάθειας.
Κάποτε η σοβιετική προπαγάνδα, ιδιαίτερα στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ήταν ένα ισχυρό μέσο στο πλαίσιο της παγκόσμιας αντιπαράθεσης. Τα διάφορα κομμουνιστικά κόμματα, επιπλέον, φρόντιζαν να υπερασπίζονται τις αποφάσεις και τις πράξεις της σοβιετικής ηγεσίας.
Αυτά όμως έχουν αλλάξει και ο αδυσώπητος κόσμος της διεθνούς πολιτικής σκηνής δεν αφήνει τη Ρωσία να εμφανίσει τις δομικές αλλαγές που έχουν ήδη διαφανεί.
Όταν ο διπολικός κόσμος τελείωσε, η Ρωσία είχε κλείσει σχεδόν όλα τα κανάλια επικοινωνίας με την κοινή γνώμη στο εξωτερικό, καθώς η χώρα βρέθηκε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας κι έπρεπε να αντιμετωπιστούν τα επείγοντα θέματα ημερήσιας διάταξης.
Η κατάσταση τώρα έχει αλλάξει, καθώς πριν λίγα χρόνια η νέα ρωσική ηγεσία θεώρησε ότι η Δύση έχει παρεξηγήσει τις ενέργειές της.
Ο πρόεδρος Πούτιν ξεκίνησε με την αναβίωση του πρακτορείου ειδήσεων RIA Novosti και καθιέρωσε το νέο διεθνές τηλεοπτικό κανάλι Russia Today.
Ο σχεδιασμός της νέας ρωσικής επικοινωνιακής πολιτικής στο εξωτερικό άρχισε να βελτιώνεται μετά την καθιέρωση των ετήσιων συναντήσεων μεταξύ εμπειρογνωμόνων της λέσχης Valdai και του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ως ιδιαίτερη επιτυχία κρίθηκε η ανακήρυξη της ρωσικής πόλης Σότσι ως έδρας των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2014.
Οι μηχανισμοί της ρωσικής διπλωματίας για τη βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό φαίνεται να λειτουργούν καλά σε απόλυτους αριθμούς, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχουν πλέον πρόσβαση σε ρωσικά διεθνή έντυπα και ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης μπορούν να βοηθήσουν στην αλληλοκατανόηση και στην άμβλυνση των παρεξηγήσεων, αλλά τι γίνεται όταν εξακολουθεί να υπάρχει διαστρεβλωμένη αντίληψη;
Σύμφωνα με την παγκόσμια έρευνα στάσης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Global Attitudes Project», μεταξύ του 2007 και του 2012, ο αριθμός των ατόμων που δηλώνουν ευνοϊκή διάθεση απέναντι στη Ρωσία μειώθηκε σε 17 χώρες, ενώ αυξήθηκε μόνο σε 3 (σε σύνολο 27 και με δεδομένα που αφορούν περισσότερα από ένα έτη).
Στην προσπάθειά της να αναβιώσει τη σοβιετική εμπειρία της διεθνούς επικοινωνίας, η σύγχρονη Ρωσία ξεχνά ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, ότι τελικά δεν ήταν η προπαγάνδα που έκανε η Σοβιετική Ένωση δημοφιλή σε ορισμένα μέρη του κόσμου, αλλά οι πολιτικές διεθνούς ανάπτυξης, κατασκευής, και εκπαίδευσης. Τα εργαλεία επικοινωνίας ήταν απλώς και μόνο ένα μέσο για τη διάδοση του μηνύματος.
Η αναβίωση των εξελιγμένων μηχανισμών επικοινωνίας μπορεί να βοηθήσουν τη Ρωσία να προωθήσει τον πολιτισμό και την κουλτούρα, αλλά απαιτούνται άλλες συναινέσεις για να προωθηθούν οι πολιτικές της.
Αυτές χρειάζεται να αντανακλούν τις απόψεις κι άλλων χωρών, για να υπάρξει επιτυχία και στο ζήτημα της Ρωσίας να αναγορευθεί σε «ήπια δύναμη».
Η Ρωσία έχει δημιουργήσει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό εκπομπής των μηνυμάτων και τώρα απαιτείται να τον ενισχύσει με την ανάπτυξη της αμφίδρομης επικοινωνίας με ξένα ακροατήρια, λαμβάνοντας υπόψη και τις άλλες απόψεις στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής.
Με στόχο την αναστροφή των αρνητικών προπαγανδιστικών στερεότυπων για την ΕΣΣΔ και τη Ρωσία, που καλλιεργήθηκαν στη Δύση ήδη από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, έχει ξεκινήσει διεθνής εκστρατεία από τη Μόσχα και ειδικότερα από τον Οργανισμό Rossotrudnichestvo («Ρωσική Συνεργασία»).
Ο επικεφαλής του Οργανισμού Κονσταντίν Κοσατσιόφ, μιλώντας για την εικόνα για την εικόνα που έχει σήμερα η Ρωσία διεθνώς και για το τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει, υποστήριξε: «Σήμερα, η Ρωσία διατηρεί μια σχετική ισορροπία με τους βασικούς γεωπολιτικούς ανταγωνιστές της όσον αφορά τη “σκληρή ισχύ”. Διαθέτουμε τόσο τους πόρους όσο και τη στρατιωτική και οικονομική ισχύ. Όσον αφορά όμως την “ήπια ισχύ”, νομίζω ότι αυτή η ισορροπία έχει διαταραχθεί σημαντικά. Η φήμη και η εικόνα της Ρωσίας στον κόσμο, δυστυχώς, είναι πολύ χειρότερη από την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας».
Ο πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ, από την πλευρά του, δήλωσε: «Είναι σαφές ότι η εικόνα της Ρωσίας παγκοσμίως, όσον αφορά τα θέματα ανθρωπιστικής φύσεως, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα της χώρας μας. Σήμερα, σε μεγάλο βαθμό αποκαθιστούμε τις θέσεις που κατείχαμε στο παρελθόν και τις οποίες απωλέσαμε στα χρόνια της δεκαετίας του ‘90. Η Rossotrudnichestvo υστερεί σημαντικά απέναντι σε σοβαρούς διεθνείς οργανισμούς όπως η Francophonie, το Goethe, το Cervantes, το Confucius. Πρέπει να αντλήσουμε από αυτούς ό,τι καλύτερο έχουν να επιδείξουν και να το εντάξουμε στο δικό μας οπλοστάσιο.
»Ο κόσμος έχει σχηματίσει την εντύπωση ότι “η Ρωσία είναι αθώα μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου”. Λόγω των προκαταλήψεων που έχουν διαμορφωθεί διεθνώς, οτιδήποτε συμβεί στη χώρα μας, αυτομάτως ερμηνεύεται σε βάρος μας».
