Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν αναγνώρισε στο Κιγκαλί τις ευθύνες της Γαλλίας στη γενοκτονία του 1994 στη Ρουάντα, κατά την ομιλία του στο μνημείο της γενοκτονίας στην πρωτεύουσα της αφρικανικής χώρας.
Η Γαλλία «δεν υπήρξε συνεργός», αλλά έθεσε «για πάρα πολύ καιρό τη σιωπή πάνω από την αναζήτηση της αλήθειας», είπε ο πρόεδρος της Γαλλίας προσθέτοντας ότι «μόνο εκείνοι που διέσχισαν τη νύχτα μπορούν ίσως να δώσουν συγχώρεση, να μας χαρίσουν τη συγχώρεση».
Η ομιλία του εκφωνήθηκε κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του προέδρου της Γαλλίας στη Ρουάντα, επίσκεψη που παρουσιάζεται ως «τελικό στάδιο της εξομάλυνσης των σχέσεων» ανάμεσα στις δύο χώρες, έπειτα από 25 χρόνια έντασης που συνδέεται με τον ρόλο που έπαιξε η Γαλλία στην τραγωδία αυτή, που άφησε τουλάχιστον 800.000 νεκρούς, κυρίως Τούτσι, ανάμεσα στον Απρίλιο και τον Ιούλιο 1994.
«Στέκομαι με ταπεινότητα και σεβασμό στο πλευρό σας σήμερα και αναγνωρίζω τις ευθύνες μας» δήλωσε ο Εμανουέλ Μακρόν στο πλαίσιο της ομιλίας που εκφωνήθηκε στο μουσείο της γενοκτονίας.
«Αναγνώριση του παρελθόντος σημαίνει επίσης τη συνέχιση του έργου της δικαιοσύνης. Με την ανάληψη της δέσμευσης ότι κανείς ύποπτος για εγκλήματα γενοκτονίας δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από το έργο των δικαστών» ανέφερε.
«Οι φονιάδες που ξεχύθηκαν στους βάλτους, τους λόφους, τις εκκλησίες δεν είχαν το πρόσωπο της Γαλλίας. Το αίμα που κύλησε δεν ατίμασε τα όπλα της ούτε τα χέρια των στρατιωτών της που είδαν και εκείνοι με τα μάτια τους το ακατονόμαστο, έδεσαν πληγές και έπνιξαν τα δάκρυά τους».
Αλλά «την επομένη, όταν οι Γάλλοι αξιωματούχοι είχαν τη διαύγεια και το θάρρος να το ονομάσουν γενοκτονία, η Γαλλία δεν κατόρθωσε να αντλήσει τις προσήκουσες συνέπειες».
Η Γαλλία «έχει ένα χρέος: να κοιτάξει την Ιστορία κατά πρόσωπο και να αναγνωρίσει το μερίδιό της για τα δεινά στα οποία υπέβαλε τον λαό της Ρουάντας θέτοντας για παρά πολύ καιρό τη σιωπή πάνω από την αναζήτηση της αλήθειας», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν.
«Θέλοντας να εμποδίσει μία τοπική σύρραξη ή έναν εμφύλιο πόλεμο, παρέμενε ντε φάκτο στο πλευρό ενός γενοκτονικού καθεστώτος. Αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των πλέον νηφάλιων παρατηρητών, η Γαλλία αναλάμβανε μία συντριπτική ευθύνη σε μία αλυσίδα που κατέληξε στο χειρότερο, την ώρα που πρόθεσή της ήταν ακριβώς η αποφυγή του».
Το θέμα του ρόλου της Γαλλίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη γενοκτονία των Τούτσι της Ρουάντας ήταν ένα καυτό θέμα επί χρόνια, που οδήγησε ακόμα και σε ρήξη των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στο Παρίσι και το Κιγκαλί ανάμεσα στο 2006 και το 2009.
Έκθεση ιστορικών υπό τον Vincent Duclert που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο αναφέρεται στις «βαριές και συντριπτικές» ευθύνες της Γαλλίας και στην «τύφλωση» του τότε προέδρου Φρανσουά Μιτεράν και του περιβάλλοντός του απέναντι στον ρατσιστικό και γενοκτονικό χαρακτήρα της κυβέρνησης των Χούτου, που τότε υποστήριζε το Παρίσι.
