Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Καθώς οι Βρυξέλλες αναλαμβάνουν όλο και περισσότερο την ευθύνη της αμυντικής ατζέντας της Ευρώπης, οι κατασκευαστές όπλων ενισχύουν την επιρροή τους στα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Από τότε που έφτασε ο πόλεμος στο κατώφλι της Ευρώπης τον Φεβρουάριο του 2022, οι εταιρείες όπλων εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο την ευκαιρία – αυξάνοντας σημαντικά την παρουσία τους στις Βρυξέλλες. Οι προϋπολογισμοί των λόμπι των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εταιρειών οπλικών συστημάτων αυξήθηκαν περίπου κατά 40% μεταξύ 2022 και 2023, σύμφωνα με έρευνα δεδομένων του POLITICO. Οι περισσότεροι έχουν επεκτείνει τις ομάδες τους με έδρα τις Βρυξέλλες τα τελευταία τρία χρόνια προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση επιρροής στα κέντρα εξουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από τρία χρόνια προκάλεσε κρουστικά κύματα στην ήπειρο – τόσο για την ικανότητά της να υποστηρίξει την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου όσο και για την εξεύρεση δικών της πόρων σε περίπτωση που το ίδιο το μπλοκ τεθεί σε άμεση στρατιωτική απειλή. Καθώς οι ΗΠΑ, παραδοσιακός σύμμαχος της Ευρώπης, αρνούνται να υποστηρίξουν την Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναζητά τρόπους για να αυξήσει δραστικά τις αμυντικές δαπάνες της ΕΕ – και η βιομηχανία φροντίζει ήδη να βρίσκεται σε καλή θέση για να επηρεάσει την πολιτική ατζέντα της ΕΕ.
«Βλέπουμε ένα άνευ προηγουμένου ενδιαφέρον που καθοδηγείται από τη σκοτεινή πραγματικότητα του τοπίου της ασφάλειας», δήλωσε η Line Tresselt, συνεργάτης και διευθύντρια ομάδας άμυνας και ασφάλειας στη Rud Pedersen, μια εταιρεία συμβούλων δημοσίων υποθέσεων που συμβουλεύει τον αμυντικό τομέα για δύο δεκαετίες.
Παραδοσιακά, οι εθνικές κυβερνήσεις είναι μακράν οι μεγαλύτεροι πάροχοι στρατιωτικών δαπανών – που σημαίνει ότι ήταν λογικό να επικεντρωθούν εκεί οι προσπάθειες του λόμπι.
Το διακύβευμα είναι μια παλαιομοδίτικη μάχη για τα χρήματα: οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές όπλων θέλουν να διασφαλίσουν ότι τα μετρητά της ΕΕ πηγαίνουν σε τοπικές εταιρείες, ενώ ξένοι εργολάβοι θέλουν επίσης ένα κομμάτι από την πίτα.
«Είναι κάτι περισσότερο από μια απάντηση στην πλήρη εισβολή στην Ουκρανία: με το EDIP (το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας 1,5 δις ευρώ), αλλά και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, την επερχόμενη Λευκή Βίβλο για την άμυνα της ΕΕ, τον νεοδιορισθέντα Επίτροπο Άμυνας, σε συνδυασμό με την σε εξέλιξη ευρισκόμενη στάση του ΝΑΤΟ – υπάρχει μια τεράστια αύξηση των πολιτικών αποφάσεων της ΕΕ για τον τομέα», είπε.
Όλοι θέλουν ένα κομμάτι
Οι 10 κορυφαίες εταιρείες οπλικών συστημάτων της ΕΕ – Airbus, Leonardo, Thales, Rheinmetall, Naval, Saab, Safran, KNDS Deutschland, Dassault και Fincantieri – οφείλουν να δηλώνουν τις προσπάθειές των λόμπι τους στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ όταν ασκούν πιέσεις σε χώρες μέλη. Τα αρχεία από τη βάση δεδομένων LobbyFacts που κρατούνται από μια ΜΚΟ, επιτρέπουν επίσης σύγκριση με προηγούμενες καταχωρήσεις από τις αρχές του 2022 και τις αρχές του 2023.
Το 2022, οι σωρευτικές δαπάνες που αφορούν τα λόμπι των 10 κορυφαίων εταιρειών κυμαίνονταν μεταξύ 3,95 και 5,1 εκατ. ευρώ. Έως το 2023, ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί μεταξύ 5,5 και 6,7 εκατ. ευρώ. Μια αύξηση 40% μόλις σε ένα χρόνο.
Η τάση είναι ιδιαίτερα εμφανής στον σουηδικό γίγαντα πολεμικής βιομηχανίας Saab, ο οποίος διπλασίασε τις δαπάνες του – ακολουθούμενος από την Airbus και την Dassault, που και οι δύο αύξησαν σημαντικά τις δαπάνες τους για λόμπι.
Παράλληλα με την αύξηση των προϋπολογισμών, η πλειοψηφία αυτών των εταιρειών ενίσχυσαν τις ομάδες τους. Το 2024, το 90% των εταιρειών που ρωτήθηκαν στην έρευνα ανέφεραν ότι προσέλαβαν επιπλέον προσωπικό πλήρους απασχόλησης για να εκπροσωπήσουν τα συμφέροντά τους στις Βρυξέλλες. Η Thales ηγήθηκε της κατηγορίας, διευρύνοντας την ομάδα λόμπι της από 3 σε 10 υπαλλήλους. Η Leonardo ακολούθησε με μεγέθυνση της ομάδας της από τρεις σε πέντε υπαλλήλους.
Εταιρείες που κάποτε επικεντρώνονταν σε εθνικές αγορές όπως η Γερμανία και η Πολωνία, λόγω της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ εκεί, τώρα εδραιώνουν θέση τους και στις Βρυξέλλες, πρόσθεσε η Tresselt. Ο αμερικανικός γίγαντας οπλικών συστημάτων Lockheed Martin, για παράδειγμα, υπέγραψε στο μητρώο λόμπι της ΕΕ για πρώτη φορά τον περασμένο Μάιο και έχει ήδη αναπτύξει δύο λομπίστες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εν τω μεταξύ, η αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία RTX έχει δύο λομπίστες πλήρους απασχόλησης και τέσσερις εξωτερικούς εκπροσώπους που προωθούν τα συμφέροντά της στις Βρυξέλλες.
«Μεγάλη όρεξη»
Ο Donald Trump πρόσθεσε άλλο ένα στοιχείο αβεβαιότητας στην ευρωπαϊκή άμυνα. Οι χώρες δεν ξέρουν αν πρέπει να απευθυνθούν στον συναλλακτικό πρόεδρο των ΗΠΑ αγοράζοντας περισσότερα αμερικανικά όπλα ή να στραφούν σε ευρωπαϊκά όπλα, ανεξάρτητα από την επιρροή των ΗΠΑ. Και οι δύο επιλογές σημαίνουν περισσότερη δουλειά για τους λομπίστες των εταιρειών όπλων.
Οι εταιρείες συμβούλων με έδρα τις Βρυξέλλες αγωνίζονται για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση. Η Tresselt είπε ότι εταιρεία της Rud Pedersen έχει επεκτείνει την πρακτική της, λόγω της μεγάλης εισροής εταιρειών πληροφορικής στην αμυντική αγορά.
«Οι τράπεζες και τα επενδυτικά κεφάλαια, που ιστορικά αντιμετώπιζαν με επιφύλαξη επενδύσεις στην άμυνα, προκειμένου να αποφύγουν τον κίνδυνο δυσφήμισης, αναζητούν επίσης εξειδικευμένες συμβουλές τώρα», δήλωσε ο Jean-Marc Vesco, Διευθύνων Σύμβουλος της C&V Consulting, μιας εταιρείας συμβούλων που ειδικεύεται στον αμυντικό τομέα. Πρόσθεσε ότι η αυξανόμενη ζήτηση οδήγησε στον διπλασιασμό του μεγέθους της εταιρείας του.
Όσον αφορά τις εταιρείες συμβούλων, η σκηνή των λόμπι των Βρυξελλών εξακολουθεί να κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από μια χούφτα καθιερωμένων παικτών.
Μόνο η Forward και η Logos Public Affairs – συνεργάτης της Airbus – και οι εμπορικές ενώσεις EUTOP Europe και Euralia περιλαμβάνονται στο μητρώο της ΕΕ ως οι λομπίστες στους οποίους βασίζονται οι κορυφαίες εταιρείες οπλικών συστημάτων της ΕΕ. Όμως η εικόνα είναι ελλιπής, καθώς οι εταιρείες δεν αποκαλύπτουν πάντα με ποιους συνεργάζονται.
«Οι νεοεισερχόμενοι (στην αγορά συμβούλων αμυντικής βιομηχανίας) εξακολουθούν να προσαρμόζονται, αλλά προς το παρόν, εξακολουθούμε να έχουμε να κάνουμε με ιστορικούς παίκτες», δήλωσε ο Vesco. «Γνωρίζουμε ότι ορισμένοι από τους υπαλλήλους μας μπορεί να φλερτάρονται από τον ανταγωνισμό, αλλά πιστεύουμε ότι η δέσμευσή μας στις αξίες της ΕΕ είναι αυτή που μας κρατά ανταγωνιστικούς. Δεν πουλάμε κάλτσες ή κουτιά Coca-Cola».
Συμπέρασμα: Μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι.
Πηγή: POLITICO
