Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Δυο τίτλους άλλαξε το δημοσίευμα των New York Times μέσα στην ίδια μέρα. Ο αρχικός ήταν, “Το αντικείμενο της επιθυμίας της Ουκρανίας: F-16 από τη Δύση. Αλλά είναι δύσκολο”, και στη συνέχεια έγινε, “Τι εμποδίζει την Ουκρανία να πετάει τα F-16”. Το κείμενο, ωστόσο, παραμένει το ίδιο δυσοίωνο, καθώς δεν διαφαίνεται να μπει σύντομα ένα τέλος στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, ενώ δεν παραλείπει και την αρωγή ελλήνων πιλότων σε “εκπαιδευτικό ρόλο”.
Όπως συγκεκριμένα αναφέρει, τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 δεν θα παραδοθούν στην Ουκρανία μέχρι τον επόμενο χρόνο, αλλά αυτό δεν απέτρεψε τον Πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι από το να μεταβεί την περασμένη εβδομάδα σε μια ευρωπαϊκή περιοδεία για τη συλλογή δεσμεύσεων για δωρεά του πολεμικού αεροπλάνου το συντομότερο δυνατόν.
Στη Δανία, επαίνεσε την κυβέρνηση που «βοήθησε την Ουκρανία να γίνει ανίκητη» με τη δέσμευσή της να στείλει 19 μαχητικά. Στην Αθήνα , είπε ότι η προσφορά της Ελλάδας να εκπαιδεύσει Ουκρανούς πιλότους «θα μας βοηθούσε να αγωνιστούμε για την ελευθερία μας».
Εντός ημερών από την επιστροφή του στο Κίεβο, ο Ζελένσκι είχε εξασφαλίσει υποσχέσεις από μισή ντουζίνα χώρες, είτε να δωρίσουν τα τζετ — ενδεχομένως περισσότερα από 60 — είτε να παράσχουν εκπαίδευση για πιλότους και πλήρωμα υποστήριξης.
«Είναι σημαντικό και απαραίτητο», είπε ο Πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γιούνας Γκαρ Στόρε στον Ζελένσκι, στο Κίεβο, ανακοινώνοντας ότι η κυβέρνησή του θα παράσχει έναν απροσδιόριστο αριθμό αεροσκαφών — πιθανώς 10 ή λιγότερα — στο μέλλον.
Ήταν ένας αξιοσημείωτος γύρος νίκης για ένα εξελιγμένο επιθετικό αεροσκάφος που ακόμη και ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας αναγνώρισε ότι είναι απίθανο να λάβει μέρος σε μάχη μέχρι την επόμενη άνοιξη – με τους λίγους Ουκρανούς πιλότους που μπορούν να καταλάβουν αγγλικά αρκετά καλά για να το πετάξουν.
Με την αντεπίθεση της Ουκρανίας να προχωρά αργά αυτό το καλοκαίρι, οι άνετες ανακοινώσεις του Ζελένσκι για την εξασφάλιση των F-16 σηματοδοτούν μια σιωπηρή αναγνώριση ότι ο 18μηνος πόλεμος στην Ουκρανία πιθανότατα θα διαρκέσει για τα επόμενα χρόνια.
Ήταν επίσης ένα απτό μήνυμα της προσήλωσης του Ζελένσκι σε ένα μαχητικό αεροσκάφος που είναι ταχύτερο, ισχυρότερο και πιο ευέλικτο από τα υπάρχοντα ουκρανικά αεροσκάφη, αλλά αυτό έχει πυροδοτήσει τη συζήτηση σχετικά με το πόσο ουσιαστικά μπορεί να προωθήσει την άμεση πολεμική προσπάθεια του Κιέβου.
Το F-16 έχει τόσο επιθετικές όσο και αμυντικές δυνατότητες — μπορεί να απογειωθεί μέσα σε λίγα λεπτά και είναι εξοπλισμένο για να καταρρίπτει εισερχόμενους πυραύλους και εχθρικά αεροσκάφη.
Η Ουκρανία έχει επιμείνει σθεναρά ότι τα αεροπλάνα θα έκαναν σημαντική διαφορά, αν και Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι τα τανκς, τα πυρομαχικά και κυρίως τα καλά εκπαιδευμένα στρατεύματα εδάφους είναι πολύ πιο σημαντικά σε αυτό που, αυτή τη στιγμή, είναι πρωτίστως ένας χερσαίος πόλεμος. Τα δυτικά πολεμικά αεροσκάφη είναι δαπανηρά και μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εκπαιδεύσουν και να τοποθετήσουν αρκετούς πιλότους για να παρέχουν επαρκή αεροπορική κάλυψη.
Καθώς πιέζει για τα μαχητικά αεροσκάφη, η Ουκρανία αισθάνεται επίσης ένα πολιτικό ρολόι που χτυπά, δήλωσαν νυν και πρώην αξιωματούχοι στο Κίεβο και την Ουάσιγκτον. Ο Ζελένσκι φαίνεται να θέλει να παραδώσει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα F-16 πριν από τις εκλογές στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει τη γνώμη των κυβερνήσεων που έχουν υποσχεθεί τα αεροπλάνα.
Η Ολλανδία, για παράδειγμα, που έχει δεσμευτεί να δώσει στην Ουκρανία έως και 42 F-16 που αποσύρει σταδιακά από την αεροπορία της, θα διεξαγάγει βουλευτικές εκλογές τον Νοέμβριο.
Η μεγαλύτερη ανησυχία, ωστόσο, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η υποστήριξη των Ρεπουμπλικανών για αποστολή βοήθειας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία μειώνεται . Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο πρωτοπόρος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, είπε τον Ιούλιο ότι θα ωθούσε τον Ζελένσκι σε ειρηνευτικές συμφωνίες λέγοντάς του «όχι άλλο — πρέπει να κάνετε μια συμφωνία».
«Οι αμερικανικές πολιτικές αβεβαιότητες είναι πολύ στο μυαλό των Ουκρανών και όλης της Ευρώπης», δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής του Κονέκτικατ, Ρίτσαρντ Μπλούμενταλ, ο οποίος συναντήθηκε με τον Ζελένσκι στο Κίεβο τη στιγμή που ο Ουκρανός πρόεδρος επέστρεφε από την περιοδεία του για τα F-16. Την προηγούμενη εβδομάδα. «Ένας από τους στόχους εδώ, ολοφάνερα, είναι να γίνουν οι δεσμεύσεις όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρες και απερίφραστες».
Είπε ότι ο Ζελένσκι δεν συζήτησε άμεσα για τις αμερικανικές εκλογές του επόμενου έτους κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους, στην οποία συμμετείχαν επίσης κι άλλοι γερουσιαστές. Όμως, είπε σε μια τηλεφωνική συνέντευξη, όσο περισσότερα μπορούν να παραδοθούν πριν από τον Νοέμβριο του 2024, «τόσο περισσότερο δεν απειλείται η αεροπορική υποστήριξη από τις ιδιοτροπίες της αμερικανικής πολιτικής».
Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει δεσμευτεί να στείλει στην Ουκρανία F-16 από τον δικό της στόλο, αν και ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα εκπαιδεύσει πιλότους σε αεροπορικές βάσεις στο Τέξας και στην Αριζόνα από τον Σεπτέμβριο.
Αναμένεται να χρειαστούν τουλάχιστον τέσσερις μήνες για την εκπαίδευση των πιλότων της Ουκρανίας σε αεροσκάφη πιο προηγμένα από αυτά που έχουν συνηθίσει να πετούν, και σε τακτικές και όπλα που δεν έχουν συνηθίσει να χρησιμοποιούν. Θα μπορούσε να χρειαστεί ακόμη περισσότερος χρόνος για να τους διδάξουμε αρκετά αγγλικά για να κατανοήσουν τα εκπαιδευτικά εγχειρίδια και να επικοινωνήσουν με ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και εκπαιδευτές. Τα ηλεκτρονικά συστήματα στα αεροπλάνα, συμπεριλαμβανομένων των κουμπιών, είναι στα αγγλικά.
Υπάρχει άλλο ένα κώλυμα στα σχέδια παράδοσης των αεροπλάνων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να δώσουν έγκριση προτού άλλες χώρες μπορέσουν να στείλουν τζετ αμερικανικής κατασκευής στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δώσει σήμα στη Δανία, τη Νορβηγία και την Ολλανδία ότι θα επιτρέψει τις μεταφορές, αλλά ένας νέος πρόεδρος θα μπορούσε να ανατρέψει αυτές τις κατά περίπτωση συμφωνίες εάν η παράδοση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο.
Αρκετοί αξιωματούχοι που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο [των ΝΥΤ] μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, λέγοντας ότι δεν ήταν εξουσιοδοτημένοι να συζητήσουν το θέμα δημόσια.
Πρώην ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν είπε ότι το κύμα ανακοινώσεων για F-16 του Ζελένσκι πιθανότατα αποσκοπούσε επίσης στο να κλειδώσει τις δεσμεύσεις της Δύσης σε περίπτωση που μια υποτονική αντεπίθεση διαβρώσει την πολιτική υποστήριξη μεταξύ των συμμάχων.
Η αίσθηση του επείγοντος του Ζελένσκι ήταν αδιαμφισβήτητη. Εκτός από τις διπλωματικές επιδρομές του, ανέφερε τα F-16 τουλάχιστον οκτώ φορές κατά τις ομιλίες του τον Αύγουστο, προβλέποντας ότι η παρουσία τους στον ουρανό της Ουκρανίας θα νικήσει τις ρωσικές δυνάμεις. Αξιωματούχοι στο Κίεβο χρησιμοποίησαν ακόμη και τον θάνατο ενός από τους διάσημους πιλότους τους την περασμένη εβδομάδα σε εκπαιδευτικό ατύχημα για να υπογραμμίσουν ότι η Ουκρανία χρειάζεται τα τζετ για να κερδίσει.
Μέρος της απήχησης των τζετ είναι ότι είναι σε άφθονη προσφορά. Πολλές ευρωπαϊκές αεροπορικές δυνάμεις διαθέτουν F-16 και τα ξεφορτώνονται για να μεταβούν στα ακόμα πιο προηγμένα F-35.
Ωστόσο, το άμεσο εμπόδιο για την τοποθέτηση των F-16 που έχουν υποσχεθεί δεν είναι τα πραγματικά τζετ, αλλά η έλλειψη εκπαιδευμένων αγγλόφωνων Ουκρανών πιλότων και πληρώματος υποστήριξης για να πετάξουν και να τα συντηρήσουν.
Ένας πρώην ανώτερος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ είπε χρειάζονται ότι από 8 έως 14 άτομα προσωπικό υποστήριξης για τη συντήρηση, την τροφοδοσία και την υποστήριξη κάθε F-16, ανάλογα με το πόσες βάσεις λειτουργούν τα τζετ. Θα χρειαστεί ανάλογος χρόνος για την εκπαίδευση των πληρωμάτων υποστήριξης όσο και των πιλότων, είπε ο αξιωματικός.
Μέχρι στιγμής, ανέφεραν Αμερικανοί αξιωματούχοι, μόνο οκτώ Ουκρανοί πιλότοι γνωρίζουν επαρκώς αγγλικά και είναι έμπειροι στην πτήση πολεμικών αεροσκαφών ώστε να έχουν ξεκινήσει εκπαίδευση στα F-16 στη Δανία. Τουλάχιστον 20 άλλοι πιλότοι ξεκινούν την εκπαίδευση στην αγγλική γλώσσα στη Βρετανία.
Ακόμη και οι Ουκρανοί πιλότοι που είναι ειδικευμένοι στο να πετούν τα αεροσκάφη MiG-29 της σοβιετικής εποχής που αποτελούν μεγάλο μέρος του σημερινού στόλου του Κιέβου, θα πρέπει να μάθουν να πλοηγούνται στα F-16.
Ένας σύμβουλος των ΗΠΑ είπε ότι η Ουκρανία πιθανότατα θα αναπτύξει τα αρχικά F-16 μόλις οι πιλότοι πιστοποιηθούν να πετούν, σε μια σειρά αμυντικών και επιθετικών αποστολών μάχης. Δεδομένων των προηγμένων όπλων που θα φέρουν τα F-16, η ανάπτυξή τους, ακόμη και σε εξειδικευμένη ικανότητα, θα μπορούσε να αναγκάσει τη Ρωσία να αφιερώσει πολύτιμους πόρους για την παρακολούθηση και την αντιμετώπισή τους, είπε ο σύμβουλος.
Ωστόσο, η αποτελεσματικότητά τους θα εξακολουθούσε να είναι περιορισμένη από τις ρωσικές αντιαεροπορικές άμυνες και τα προηγμένα μαχητικά που αναπτύχθηκαν για να πολεμήσουν ειδικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ όπως το F-16.
«Βραχυπρόθεσμα θα βοηθήσουν λίγο, αλλά δεν είναι η ασημένια σφαίρα», είπε ο στρατηγός Χέκερ.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι τα F-16 είναι σημαντικά για άλλους λόγους. Η άφιξή τους θα τονώσει το ηθικό της Ουκρανίας και θα σηματοδοτήσει τη στροφή της αεροπορίας της Ουκρανίας σε στόλο διαμετρήματος ΝΑΤΟ. Αυτό στέλνει ένα σημαντικό αποτρεπτικό μήνυμα στη Ρωσία, για μελλοντικές επιθέσεις από τη Μόσχα μόλις τελειώσει αυτός ο πόλεμος, λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι.
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι η παροχή στην Ουκρανία με F-16 αφορά… περισσότερο το μέλλον, παρά το παρόν.
Με πληροφορίες από New York Times
