Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Δύο κρίσιμες εκδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή πρόκειται να φιλοξενηθούν από τα Ηνωμένα Έθνη τις επόμενες εβδομάδες.
Μπορούν οι χώρες να δημιουργήσουν επιτυχημένες πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια και να μας οδηγήσουν σε ένα μέλλον χαμηλότερων εκπομπών; Οι σημαντικές εκδηλώσεις που φιλοξενούνται από τα Ηνωμένα Έθνη ευελπιστούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτού που ο ΟΗΕ αποκαλεί «διπλή πρόκληση» – καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και διασφάλιση ότι οι φτωχότερες χώρες μπορούν να αναπτυχθούν με βιώσιμο τρόπο. Η ενέργεια είναι ένα κεντρικό θέμα και στα δύο.
Για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ συγκαλεί μια παγκόσμια σύνοδο κορυφής των ηγετών όλου του κόσμου που να επικεντρώνεται αποκλειστικά στην ενέργεια. Εάν όλα πάνε όπως έχουν προγραμματιστεί, στις 24 Σεπτεμβρίου 2021 και στις συναντήσεις γύρω από τη σύνοδο κορυφής, θα εξεταστεί ένας οδικός χάρτης που θα περιλαμβάνει τριπλασιασμό των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα καθιστά προσιτή σύγχρονη και καθαρή ενέργεια διαθέσιμη σε όλους και παντού μέσα στην τρέχουσα δεκαετία.
Η δεύτερη εκδήλωση είναι η διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα τον ερχόμενο Νοέμβριο, όπου οι διαπραγματευτές που εκπροσωπούν τα κράτη όλου του πλανήτη θα κληθούν να ενισχύσουν τις προσπάθειες των χωρών τους να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Σε μια κλειστή συνεδρίαση στις 17 Σεπτεμβρίου ενόψει αυτής της διάσκεψης, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσαν μια νέα προσπάθεια σε τουλάχιστον έναν τομέα, σύμφωνα με το Reuters: μια παγκόσμια ώθηση για μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά σχεδόν ένα τρίτο έως το 2030. Το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο θερμοκηπίου που προέρχεται από διαρροή υποδομών πετρελαίου και φυσικού αερίου, ορυχείων άνθρακα, την γεωργία, την κτηνοτροφία και τις χωματερές.
Η φετινή σύνοδος για το κλίμα θα είναι η πρώτη που θα αξιολογήσει την πρόοδο προς την εκπλήρωση της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα του 2015, και υπάρχουν ορισμένα απομείναντα σημεία που πρέπει να υλοποιηθούν, ως προς τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη θα επιτύχουν τους δεσμευτικούς στόχους τους. Η επίλυση αυτών θα είναι σημαντική για την αξιοπιστία της συμφωνίας και την εξασφάλιση της προθυμίας των αναπτυσσόμενων χωρών να δεσμευτούν για περαιτέρω ενέργειες.
Παρά τους φιλόδοξους στόχους σε πολλές χώρες, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου παγκοσμίως συνεχίζουν να αυξάνονται. Το έτος 2020 ήταν μια σύντομη εξαίρεση – οι εκπομπές μειώθηκαν σημαντικά λόγω της πανδημίας – αλλά αυτή η τάση έχει ήδη αντιστραφεί καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν.
Οι δηλώσεις που κυκλοφόρησαν από τους παγκόσμιους ηγέτες μετά τις πρόσφατες συναντήσεις του G7 και του G20 υπογράμμισαν την αναγνώριση του προβλήματος. Ωστόσο, πολύ λίγες χώρες και εταιρείες διαθέτουν λεπτομερή σχέδια και προϋπολογισμούς για να επιτύχουν τους δικούς τους – υψηλού επιπέδου – στόχους. Εμπειρογνώμονες της κλιματικής αλλαγής, με δεκαετίες εμπειρίας στη διεθνή ενεργειακή πολιτική, προσδιόρισαν τέσσερις στρατηγικές προτεραιότητες που θα βοηθούσαν στη δημιουργία των θεμελίων για την επιτυχία τόσο στους τομείς της ενέργειας όσο και της αλλαγής του κλίματος.
Η επίτευξη πολιτικών για την ενέργεια και το κλίμα παγκοσμίως προς την ίδια κοινή κατεύθυνση είναι ένα δύσκολο έργο. Ακολουθούν τέσσερις στρατηγικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις χώρες να περιηγηθούν σε αυτόν τον χώρο:
1) Ευρύτερη ανάπτυξη τιμών και αγορών άνθρακα
Λίγες μόνο χώρες και περιοχές έχουν, επί του παρόντος, τιμές άνθρακα που είναι αρκετά υψηλές για να ωθήσουν τους χρήστες να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με την χρήση πράσινων πηγών ενέργειας. Οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα στη Σκωτία θα επικεντρωθούν στη σωστή εφαρμογή των κανόνων για τις παγκόσμιες αγορές. Η καλή και διαφανής λειτουργία αυτών των αγορών είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική επίτευξη των πολλών στόχων μηδενικών εκπομπών που έχουν ανακοινωθεί από χώρες από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα έως τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτοί περιλαμβάνουν αυστηρούς κανόνες σχετικά με τη χρήση αντισταθμίσεων άνθρακα που επιτρέπουν σε άτομα ή εταιρείες να επενδύσουν σε έργα που βοηθούν στην εξισορρόπηση των δικών τους εκπομπών – τα οποία είναι επί του παρόντος εξαιρετικά αμφιλεγόμενα και σε μεγάλο βαθμό μη λειτουργικά και αδιαφανή.
2) Εστίαση της προσοχής στους τομείς που «είναι δύσκολο να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα»
Η ναυτιλία, οι οδικές μεταφορές και βιομηχανίες όπως τού τσιμέντου και του χάλυβα είναι όλοι δύσκολοι τομείς για τη μείωση των εκπομπών, εν μέρει επειδή δεν έχουν ακόμη δοκιμάσει προσιτές αντικαταστάσεις των ορυκτών καυσίμων στα οποία στηρίζονται. Ενώ υπάρχουν κάποιες καινοτόμες ιδέες, οι ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα – όπως οι εταιρείες που μεταφέρουν την παραγωγή τους εκτός ρυθμιζόμενων περιοχών για να αποφύγουν τους κανονισμούς – αποτέλεσαν βασικό εμπόδιο στην πρόοδο. Η Ευρώπη προσπαθεί να ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο δημιουργώντας έναν μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων άνθρακα, με εισφορές εκπομπών για εισαγωγές άνθρακα παρόμοιες με εκείνες που ισχύουν για τους Ευρωπαίους παραγωγούς. Η κυβέρνηση Biden εξετάζει επίσης την θέσπιση αυτών των κανόνων.
3) Δέσμευση της Κίνας και άλλων αναδυόμενων οικονομιών
Είναι σαφές ότι ο άνθρακας – το ορυκτό καύσιμο με την μεγαλύτερη εκπομπή διοξειδίου – πρέπει να καταργηθεί γρήγορα και αυτό είναι ζωτικής σημασίας – τόσο για την ενεργειακή όσο και για την κλιματική ατζέντα του ΟΗΕ. Δεδομένου ότι περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου άνθρακα καταναλώνεται στην Κίνα, οι δράσεις της ξεχωρίζουν αν και άλλες αναδυόμενες οικονομίες όπως η Ινδία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ είναι επίσης κρίσιμες.
Αυτό δεν θα είναι εύκολο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μισά από τα κινεζικά ορυχεία άνθρακα έχουν ηλικία μικρότερη της δεκαετίας, ένα κλάσμα της τυπικής διάρκειας ζωής ενός εργοστασίου άνθρακα.
4) Εστίαση στην καινοτομία
Η υποστήριξη της καινοτομίας μας έφερε πρωτοποριακές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ηλεκτρικά οχήματα πολύ πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Πολλά περισσότερα μπορούν να γίνουν. Για παράδειγμα, η εκμετάλλευση του υπεράκτιου ανέμου, η γεωθερμία, η δέσμευση άνθρακα και το πράσινο υδρογόνο είναι νέες εξελίξεις που μπορούν να κάνουν την μεγάλη διαφορά στα επόμενα χρόνια.
Όσοι πρωτοστατούν στην ανάπτυξη αυτών των νέων τεχνολογιών καθώς και οι εταιρείες τους, θα αποκομίσουν σημαντικά οικονομικά οφέλη και Θα υποστηρίξουν εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας και κατ επέκταση οικονομική ανάπτυξη. Ευτυχώς, οι επενδυτές υποστηρίζουν ενεργά αυτές τις τεχνολογίες. Περισσότεροι επενδυτές έχουν αρχίσει να πιστεύουν στις ενεργειακές μεταβάσεις και τοποθετούν τα χρήματά τους στην ανάπτυξη των σχετικών τεχνολογιών. Ωστόσο, η αυξημένη κυβερνητική υποστήριξη για χρηματοδότηση έρευνας και ανάπτυξης μπορεί να δράσει καταλυτικά σε αυτές τις προσπάθειες.
Υπάρχει επίσης μια ευκαιρία να διευρυνθούν οι προσπάθειες καινοτομίας πέρα από την τεχνολογία, σε μια συστημική προσέγγιση που περιλαμβάνει διαστάσεις όπως ο σχεδιασμός της αγοράς, η κοινωνική αποδοχή, η ισότητα, τα κανονιστικά πλαίσια και τα επιχειρηματικά μοντέλα. Τα ενεργειακά συστήματα είναι βαθιά αλληλένδετα με κοινωνικά ζητήματα -ι επομένως η αλλαγή τους δεν θα είναι επιτυχής εάν οι λύσεις επικεντρώνονται μόνο στην τεχνολογία.
Είναι πιθανό ότι οι διαβουλεύσεις του ΟΗΕ για την ενέργεια και το κλίμα τους επόμενους μήνες θα συνεχίσουν να κινούνται σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα. Η πραγματική εργασία πρέπει να πραγματοποιηθεί σε πιο πρακτικό επίπεδο εφαρμογής, όπως σε κράτη, πολιτείες, επαρχίες και δήμους. Αν κάτι μάθαμε μέχρι στιγμής, είναι ότι ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής θα είναι ένας μακρύς αγώνας, όχι μια εφάπαξ πολιτική ανακοίνωση ή απλή επικρότηση από διάφορες διασημότητες και απαιτεί πολλά περισσότερα από την απλή επανάληψη κοινοτοπιών.
Οι πολιτικοί θα πρέπει να δείξουν ότι οι προτεινόμενες νέες ενεργειακές μεταβάσεις είναι καλές για τις οικονομίες και τις κοινότητες και μπορούν να δημιουργήσουν μακροχρόνιες θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα.
Ενώ είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα οφέλη από τον μετριασμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου υπερβαίνουν κατά πολύ το κόστος, δεν είναι πάντα εύκολο να συνδυαστούν με βραχυπρόθεσμους πολιτικούς στόχους.
Πηγή: Fast Company
