«Στην κόψη του ξυραφιού» βρίσκεται και πάλι η χώρα μας, καθώς οι αγορές «ρίχνουν» εναντίον της ό,τι έχουν και δεν έχουν, σα να μη θέλουν να την αφήσουν να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης, επιθυμώντας περισσότερο τη χρεωκοπία από τη διάσωση και τη σταδιακή αποκατάσταση της ομαλότητας.

Τις τελευταίες ώρες, η χώρα μας δέχεται «καταιγισμό πυρών», που κάνουν την πίεση, κυριολεκτικά, ασφυκτική.

Η ημέρα δεν ξεκίνησε καλά από το πρωί, όταν φάνηκε ότι τόσο οι αγορές όσο και θεσμικοί παράγοντες του παγκοσμίου χρηματοπιστωτικού συστήματος θα πολλαπλασίαζαν τις πιέσεις, ώστε η Ελλάδα να διαπραγματευθεί όσο το δυνατόν λιγότερο με τους τεχνοκράτες του ΔΝΤ και εκείνους της ΕΕ.

Τα επιτόκια δανεισμού για την Ελλάδα άρχισαν να ανεβαίνουν χωρίς κάποιο ορατό, εκείνη τη στιγμή, λόγο. Αποτέλεσμα, λίγο μετά το μεσημέρι, τα spread να «παίζουν» με το δυσθεώρητο ύψος των 600 μονάδων βάσης. Τότε, ακριβώς, οι αγορές φάνηκε, επί της ουσίας, να μπλοκάρουν οποιαδήποτε πρόθεση για εξεύρεση αυτόνομης λύσης. Φάνηκε ότι δεν θα άφηναν την Ελλάδα να επιχειρήσει να λύσει μόνη της το πρόβλημά της, αλλά ότι επιθυμούν να την οδηγήσουν στο μηχανισμό στήριξης. Πρέπει να καταστεί σαφές, όμως, ότι δεν πρόκειται για… βεντέτα μεταξύ της χώρας μας και των αγορών. Πρόκειται για μηχανισμό διασφάλισης των χρημάτων των πιστωτών, που δεν αισθάνονται καθόλου σίγουροι για τις επενδύσεις τους σε ελληνικά ομόλογα. Οι αγορές θέλουν και τα δύο. Και ταυτόχρονη παρέμβαση διεθνούς παράγοντα ή παραγόντων και απόδειξη της αποφασιστικότητας, από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης.

Ωστόσο, ούτε η εκτίναξη των spread, αλλά και των ασφαλίστρων, που ακολούθησαν παράλληλη ανοδική πορεία, καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας, φάνηκαν να ασκούν αρκετή πίεση στη χώρα μας.

Λίγο αργότερα -νωρίς το απόγευμα- ήλθε να επιδεινώσει το κλίμα η νέα υποβάθμιση από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s, η οποία, βεβαίως, άρχισε να επιταχύνει έτι περαιτέρω τις εξελίξεις. Οι επόμενες ώρες είναι εξαιρετικά κρίσιμες και θεωρείται πολύ πιθανό να υπάρξει αίτημα για ενεργοποίηση του πακέτου ανά πάσα στιγμή. Πιθανότερο θεωρείται να συμβεί κάτι τέτοιο μετά το απόγευμα της Παρασκευής και μέσα στο Σαββατοκύριακο, όταν οι περισσότερες αγορές θα έχουν κλείσει και θα αποφευχθεί σημαντικά το αναμενόμενο κλίμα πανικού. Η Moody’s, όμως, και πάλι δεν φαίνεται να κλείνει, έστω προς το παρόν, τους λογαριασμούς της με την Ελλάδα. Την ώρα που ανακοίνωνε τη νέα πιστοληπτική υποβάθμιση, άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω υποβάθμισης, υποδεικνύοντας ουσιαστικά το μοναδικό δρόμο.

Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου θα ταξιδέψει κανονικά στις ΗΠΑ, για να συναντηθεί με τον επικεφαλής του ΔΝΤ, Στρος Καν, όπου η πολιτική θα κληθεί να μετριάσει τις αποφάσεις των τεχνοκρατών, που ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται γνωστές στο Ταμείο. Το «πολιτικό παζάρι» θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο, αλλά όχι και η επιτυχής κατάληξή του. Το κλίμα, όμως, και στο ΔΝΤ δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό.

Σκληρό πόκερ και από Ντομινίκ Στρος-Καν

Το ΔΝΤ δε θα μεταχειριστεί την Ελλάδα διαφορετικά σε σχέση με τα άλλα μέλη του, δήλωσε ο επικεφαλής του οργανισμού, Ντομινίκ Στρος-Καν.

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου σχετικά με το ενδεχόμενο διπλού πακέτου διάσωσης, ο Γάλλος οικονομολόγος τόνισε πως το ΔΝΤ «θα πρέπει να ακολουθήσει του κανόνες» που το διέπουν.

Υπογράμμισε πως το Ταμείο «μόλις τώρα άρχισε να εμπλέκεται στη διαδικασία» και θα περιμένει τα συμπεράσματα του κλιμακίου, που βρίσκεται στην Αθήνα.

Παράλληλα, αναγνώρισε πως «οι προσπάθειες που απαιτούνται από τους Έλληνες είναι επίπονες», ωστόσο ανέφερε πως «είναι προς το συμφέρον μας να λυθούν τα δημοσιονομικά προβλήματα».

«Δεν υπάρχει τρόπος να λυθούν με εύκολο τρόπο,» είπε, ενώ σε σχέση με την αναθεώρηση του ελληνικού ελλείμματος από τη Eurostat, τόνισε πως πλέον «έχουμε μια σταθερή βάση» για εργασία.

Τέλος, ανέφερε πως η εμπλοκή του ΔΝΤ δεν αφορά στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει, πάντως, να διατηρεί τουλάχιστον την ψυχραιμία της και σε κάθε περίπτωση να μη βιάζεται να αντιδράσει στις τελευταίες δραματικές εξελίξεις. «Έχει πάρει τις αποφάσεις της», σπεύδουν να προεξοφλήσουν ορισμένοι. «Δεν θέλει να παρασυρθεί υπό το κλίμα πανικού», υποστηρίζουν άλλοι. Πάντως, το κλίμα στο άτυπο υπουργικό συμβούλιο για πρώτη φορά ήταν τόσο βαρύ. Το γεγονός ότι καμία πηγή δεν εξέπεμψε νότα αισιοδοξίας, καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος, που αντιμετωπίζει πλέον και εσωτερικά η κυβέρνηση.

Επί της ουσίας, κανείς δεν ξέρει πότε θα εκδηλωθεί επίσημη αντίδραση, ενώ οι περισσότεροι προεξοφλούν την τελική επιλογή της προσφυγής στο μηχανισμό στήριξης.

Αν, όμως, η κυβέρνηση τηρεί, τουλάχιστον, στάση αναμονής, η αντιπολίτευση μοιάζει αμήχανη, περισσότερο από ποτέ τους τελευταίους μήνες. Η ΝΔ δε φαίνεται να μπορεί να ξεκινήσει «ανένδοτο» κατά της προσφυγής στο μηχανισμό στήριξης, επικεντρώνοντας τη μέχρι τώρα κριτική της σε επουσιώδη σημεία και σιωπώντας τη σημερινή εξαιρετικά κρίσιμη ημέρα.

Τα κόμματα της Αριστεράς δεν είναι σε θέση να ανατρέψουν οποιαδήποτε επιλογή, όσο και εάν αντιδράσουν σθεναρά μαζί με τα συνδικάτα, στις επιταγές του ΔΝΤ.

Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει επίσης εγκλωβισμένη, βλέποντας ότι η παράταση του ελληνικού προβλήματος ταλανίζει το κοινό νόμισμα, η ισοτιμία του οποίου σε σχέση με το δολάριο βρίσκεται κάτω από τα επίπεδα του 1,33 δολαρίων. Επιπλέον, βλέπει και τα spread της Πορτογαλίας να εκτινάσσονται, γεγονός που αυξάνει τους φόβους για επέκταση του προβλήματος με τη μορφή «ντόμινο» και σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης.

Δεν βοηθούν ούτε τα νέα στοιχεία της Οικονομίας

Σήμερα, η Κοινοτική Στατιστική Υπηρεσία ανακοινώνει υψηλότερο έλλειμμα για το 2009 από αυτό που έχει υπολογίσει η Ελλάδα.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Eurostat ανεβάζει το περσινό έλλειμμα στο 13%, ίσως και στο 13,5% του ΑΕΠ, από 12,7% που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών. Άλλες πηγές από την Kομισιόν τοποθετούν το έλλειμμα της Ελλάδας το 2009 στο 13,7% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος αναμένεται περί το 120% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η επί τα χείρω αναθεώρηση του ελλείμματος αποδίδεται αφενός στο χαμηλότερο ΑΕΠ του περασμένου έτους σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις και στη μικρότερη «άσπρη τρύπα», το πλεόνασμα, δηλαδή, των ασφαλιστικών ταμείων και των ΟΤΑ. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, δεν υπάρχει περίπτωση το έλλειμμα να ανέβει στο 14% και επιπρόσθετα δεν επηρεάζεται ο φετινός στόχος για αποκλιμάκωση του ελλείμματος κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.

Επίσης, η Eurostat αναμένεται να αναθεωρήσει το ποσοστό συρρίκνωσης του ελληνικού ΑΕΠ για το 2010 κάπου μεταξύ 2,5%-3%. Η πρόβλεψη της κυβέρνησης είναι συρρίκνωση της τάξης του 0,3%. Εάν επιβεβαιωθούν και οι πληροφορίες για μεγαλύτερη ύφεση, τότε είναι πολύ πιθανό να απαιτηθούν επιπλέον μέτρα μέσα στους επόμενους μήνες.

Υψηλότερο έλλειμμα και μεγαλύτερη ύφεση, σημαίνει ότι οι προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας βρίσκονται στον «αέρα» και ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για μέτρα φέτος, ίσως και με την πικρή συνταγή του ΔΝΤ.

Οι ίδιες πληροφορίες θέλουν τη Eurostat να έχει τους γνωστούς (από τις προηγούμενες ανακοινώσεις της) «αστερίσκους», στους οποίους δεν αποκλείεται να γίνεται πάλι αναφορά στην αναξιοπιστία των ελληνικών στατιστικών στοιχείων.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί πως ο υπουργός Οικονομικών υποστήριξε ότι το σημαντικότερο είναι πως η οποιαδήποτε αναθεώρηση του ελλείμματος δεν θα επηρεάσει το στόχο που έχει θέσει η κυβέρνηση για τον περιορισμό του φετινού ελλείμματος. «Ο στόχος παραμένει ακέραιος και δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα», επισήμανε ο κ. Παπακωνσταντίνου, καθώς, όπως πρόσθεσε, «έχουμε πάρει μέτρα 6,4%».

Την ίδια ώρα, το ΔΝΤ προβλέπει συρρίκνωση 2% της οικονομίας για φέτος και 1,1% για το 2011, ενώ «βλέπει» την οικονομία να ανακάμπτει κατά 1,4% το 2015.

Παράλληλα, αναμένει ενίσχυση του πληθωρισμού στο 1,9% για φέτος, αλλά σαφή υποχώρησή του στο 1% το 2011. «Βλέπει» ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα υποχωρήσει στο 9,7% του ΑΕΠ φέτος (από 11,2% του ΑΕΠ το 2009), ενώ θα διαμορφωθεί στο 8,1% του ΑΕΠ το 2011. Σημαντική θα είναι η διεύρυνση της ανεργίας, καθώς οι οικονομολόγοι του διεθνούς οργανισμού αναμένουν ότι θα αγγίξει το 12% φέτος (από 9,4% το 2009) και θα ενισχυθεί περαιτέρω στο 13% το 2011.