Σαν σήμερα πριν από 17 χρόνια, έφυγε από τη ζωή ο Νίκος Κούρκουλος, μία ιδιαίτερα εμβληματική μορφή στον ελληνικό κινηματογράφο.
Ο Νίκος Κούρκουλος ήταν ένας σπουδαίος ηθοποιός, αλλά και από τους μεγαλύτερους ζεν πρεμιέ του ελληνικού κινηματογράφου. Ο ωραίος του ελληνικού σινεμά, το απόλυτο αρσενικό, ο άνδρας που όλες οι γυναίκες ήθελαν. Με αφορμή τα 17 χρόνια από τον θάνατο του αξιόλογου ηθοποιού και καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, η Φίνος Φιλμ τιμά τον αγαπημένο ηθοποιό με μια δημοσίευση στον επίσημο λογαριασμό της στο Facebook. Συγκεκριμένα η θρυλική εταιρεία παραγωγής δημοσίευσε ένα μικρό απόσπασμα από όσα είχε δηλώσει ο Νίκος Κούρκουλος σε μια παλιά συνέντευξή του στον Θανάση Λάλα, στην οποία μίλησε μεταξύ άλλων για τον έρωτα και για την αίσθηση του να είσαι ερωτευμένος. Συγκεκριμένα η Φίνος Φιλμ έγραψε:
«Το να είσαι ερωτευμένος είναι μια φοβερή έκτη αίσθηση. Είναι η μόνη κατάσταση όπου αρκείσαι στο να δίνεις από τον εαυτό σου χωρίς να σκέφτεσαι να πάρεις τίποτε. Εγώ έτσι νιώθω όταν είμαι ερωτευμένος… Νιώθω ξαφνικά την ανάγκη να δώσω χωρίς να με απασχολεί τι θα πάρω. Και νομίζω ότι η μεγαλύτερη ικανοποίηση σε έναν άνθρωπο είναι το να δίνει, όχι το να παίρνει». Δεκαεπτά χρόνια μας λείπεις.
Λίγα λόγια για τον Νίκο Κούρκουλο
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 5 Δεκεμβρίου του 1934 και μεγάλωσε στη συνοικία «Ζωγράφου».
Ο γοητευτικός Έλληνας και ζεν πρεμιέ του σινεμά αγάπησε πολύ τον αθλητισμό, στο γυμνάσιο έγινε ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού και, όπως ο ίδιος είχε πει, εντελώς τυχαία, διαβάζοντας βιβλία για το θέατρο, πήρε την απόφαση να γίνει ηθοποιός.
Στην απόφασή του αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο ο Μάνος Κατράκης, τον οποίο ο Κούρκουλος εκτιμούσε απεριόριστα και τον καθοδήγησε να δώσει εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, απ’ όπου αποφοίτησε το 1958. Την επόμενη χρονιά έκανε την πρώτη εμφάνισή του στο θεατρικό σανίδι το 1959, στο πλευρό της Έλλης Λαμπέτη και του Δημήτρη Χορν, στην «Κυρία με τις Καμέλιες» του Αλέξανδρου Δουμά.
Γρήγορα αναδείχθηκε σ’ έναν από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου. Ερμήνευσε πρωταγωνιστικούς ρόλους στο αρχαίο ελληνικό δράμα και σε μεγάλα κλασικά, αλλά και σύγχρονα έργα του αμερικάνικου και του ευρωπαϊκού θεάτρου.
Πρωταγωνίστησε, ανάμεσα σε άλλα, στη Μήδεια (1959) και τον Ορέστη (1971) του Ευριπίδη, στον Οιδίποδα Τύραννο (1982) και στον Φιλοκτήτη (1991) του Σοφοκλή, στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, που ήταν και η τελευταία του θεατρική εμφάνιση.
Ως επικεφαλής θιάσων, αλλά και δικού του θεάτρου στην Αθήνα, πρωταγωνίστησε στα έργα: Η μικρή μας πόλη (1960), Οντίν (1962), Η κληρονόμος (1962), Σαμπρίνα (1963), Ιούλιος Καίσαρ (1964), Να ντύσουμε τους γυμνούς (1964), Λούλου (1965), Ίλια Ντάρλιγκ (ΗΠΑ-1967 σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν με τη Μελίνα Μερκούρη, παράσταση για την οποία κέρδισε την υποψηφιότητα για το βραβείο TONY, Πύργος (1964), Δίκη (1971), Τάγκο (1972), Όπερα της Πεντάρας (1975), Ο Γλάρος (1976), Επιστροφή (1977), Πρόσκληση στον Πύργο (1978), Μονό Ζευγάρι (1980), Ανταπόκριση (1983), Ψηλά από τη Γέφυρα (1986) και Στη Φωλιά του Κούκου (1987).
Όμως, εκτός από σπουδαίος πρωταγωνιστής του θεάτρου, ο Νίκος Κούρκουλος υπήρξε κι ένας από τους μεγαλύτερους ζεν πρεμιέ του ελληνικού κινηματογράφου.
Πρωταγωνίστησε σε περισσότερες από 30 ταινίες, μεταξύ των οποίων «Ο κατήφορος», «Κοινωνία ώρα μηδέν», «Η κυρία δήμαρχος», «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», «Αδίστακτοι», «Ορατότης μηδέν», «Ο Αστραπόγιαννος» ,«Γυμνοί στο δρόμο» κ.ά.
Τιμήθηκε δύο φορές με το Α’ Βραβείο Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: το 1965 για τους «Αδίστακτους» και το 1970 για τον «Αστραπόγιαννο». Για πολλά χρόνια υπήρξε πρόεδρος της Ένωσης των θιασαρχών του Ελληνικού Θεάτρου, (ΠΕΕΘ), ενώ από το 1994 μέχρι τον θάνατό του διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.
Από τη θέση αυτή οραματίστηκε και δημιούργησε το Παιδικό Στέκι, την Πειραματική Σκηνή, τον Άδειο Χώρο, το Εργαστήρι Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας, τη Διεθνή Σκηνή και τη Θερινή Ακαδημία Θεάτρου, ενώ αναβάθμισε δραστικά τη Δραματική Σχολή του Εθνικού.
Παράλληλα, άνοιξε τις, για χρόνια κλειστές, πόρτες του Εθνικού Θεάτρου σε όλους τους ηθοποιούς, έκανε τον θίασο περιοδεύοντα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και προχώρησε σε μετακλήσεις ξένων σκηνοθετών.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του παρουσιάστηκαν πολλά και σημαντικά έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, καθώς και έργα πολλών Ελλήνων συγγραφέων, σε όλες τις σκηνές του Εθνικού Θεάτρου. Στις καινοτομίες του καταγράφηκε και η τεράστια επιτυχία του μιούζικαλ «Βίρα της Άγκυρες» των Β. Παπαθανασίου – Μ. Ρέππα, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, που ήταν το πρώτο μουσικό έργο στην ιστορία του Εθνικού Θεάτρου, αφιερωμένο στην ελληνική επιθεώρηση.
Τον Μάρτιο του 2006 υπέγραψε εκ μέρους της πολιτείας την οριστική σύμβαση για την ανάθεση του έργου «Αποκατάσταση και εξοπλισμός του κτηριακού συγκροτήματος του Εθνικού Θεάτρου», που αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα οράματα της καλλιτεχνικής του θητείας. Κατά κοινή ομολογία, ήταν ένας άνθρωπος με πάθος και ειλικρίνεια που δεν δίσταζε να ομολογήσει πως όταν ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση, το Εθνικό Θέατρο «ήταν ένας σάπιος οργανισμός που είχαν μείνει μόνο τα κόκαλα».
Νίκος Κούρκουλος: Οι τραγωδίες που τον στοίχειωσαν για πάντα
Συχνά ο Νίκος Κούρκουλος αναφερόταν στις δυσκολίες που αντιμετώπισε μεγαλώνοντας και οι οποίες χαλύβδωσαν τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του. Ο θάνατος των δύο αδελφών του, από τραγικά ατυχήματα, χαράχτηκαν μέσα του, τον τσάκισαν συναισθηματικά αλλά πάλεψε και στάθηκε στα πόδια του με ιδιαίτερη αξιοπρέπεια καθώς δεν ήθελε ποτέ να δείχνει δημόσια ότι λυγίζει.
Το 1952 ο πρωτότοκος γιος της οικογένειας, Σπύρος Κούρκουλος, που είχε τελειώσει τη σχολή εμποροπλοιάρχων και ταξίδευε με ένα γκαζάδικο σαν τρίτος πλοίαρχος, χάθηκε για πάντα. Το πλοίο του χτυπήθηκε από τυφώνα ανοιχτά της Βενεζουέλας και κόπηκε στα δύο.
Την ημέρα του ναυαγίου, ο Νίκος Κούρκουλος ξύπνησε ξαφνικά και είπε στη μητέρα του προφητικά: «Μάνα, μεγάλο κακό θα μας βρει». Όταν πληροφορήθηκαν τα δυσάρεστα, όλοι κατέρρευσαν….
Ο Νίκος Κούρκουλος όπως ήταν λογικό συγκλονίστηκε από τον χαμό του αδελφού του, με τον οποίο είχαν μικρή διαφορά ηλικίας.
Ο Στέφανος Κούρκουλος είχε τελειώσει το Πολυτεχνείο και μαζί με τον αδελφό του, έχτιζαν πολυκατοικίες. Όταν έχτιζαν τη δεύτερη πολυκατοικία, ένα δυστύχημα συγκλόνισε για δεύτερη φορά την οικογένεια Κούρκουλου. Ο τρίτος γιος βρισκόταν μαζί με τους εργάτες στην οικοδομή και μετρούσε τα τούβλα, όταν ξαφνικά έπεσε από την ταράτσα και σκοτώθηκε.
Η οικογένεια υπέμεινε και αυτή την απώλεια, χωρίς το θέμα να πάρει δημοσιότητα, αν και ο Νίκος ήταν ήδη γνωστός ηθοποιός. Ο Νίκος Κούρκουλος δεν αναφερόταν ποτέ στον θάνατο των αδελφών του, αλλά όπως είναι φυσικό, δεν έμενε ανεπηρέαστος. Λέγεται ότι, η ένταση του ηθοποιού στη σκηνή της ταινίας «Ορατότης Μηδέν», που καίει τα υπάρχοντά του έξω από το σπίτι του, οφείλεται στη μνήμη του αδελφού του, καθώς η ταινία αναφέρεται σε ένα θανατηφόρο, στημένο ναυάγιο.
Ο Κούρκουλος δίνει μία από τις πιο συγκλονιστικές ερμηνείες στον ελληνικό κινηματογράφο της εποχής. Η σκηνή με το τραγούδι του Πλέσσα και τη φωνή του Διονυσίου, περνάει στην ιστορία της μεγάλης οθόνης. Ίσως γιατί για τον Κούρκουλο, η συναισθηματική φόρτιση του ήρωα δεν ήταν μόνο στο σενάριο, αλλά και στην ίδια του τη ζωή….
Νίκος Κούρκουλος: Η αδυναμία στον ποδόγυρο
Ο Νίκος Κούρκουλος πίστευε πως ο έρωτας είναι η κινητήριος δύναμη. Συγκεκριμένα, δήλωνε δημοσίως πως αγαπούσε τις γυναίκες, δηλώνοντας πάντα «φεμινιστής».
Τα 20 χρόνια γάμου και τα δύο παιδιά
Ο Νίκος Κούρκουλος έχοντας ήδη γνωρίσει, στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 την Μελίτα Κουτσογιάννη, ανέβηκε μαζί της τα σκαλιά της εκκλησίας και το 1966 παντρεύτηκαν με κουμπάρο τον Νότη Περγιάλη. Η ιστορία θέλει το νεαρό και ωραίο κορίτσι να επισκέπτεται στο καμαρίνι τον γοητευτικό ζεν πρεμιέ, έπειτα από μια παράσταση. Έναν χρόνο μετά τον γάμο τους, το 1967 γεννήθηκε ο ηθοποιός Άλκης Κούρκουλος που ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του και λίγο μετά η κόρη τους, στην οποία έδωσε το όνομα της γυναίκας του. Με τη Μελίτα, σύντροφό του στη ζωή και στο θέατρο μοιράστηκαν είκοσι χρόνια κοινής πορείας.
Ο κεραυνοβόλος έρωτας με τη Μαριάννα Λάτση
Το καλοκαίρι του 1986 έμελλε να του αλλάξει δια παντός ρότα: Στην Επίδαυρο γνώρισε και ερωτεύθηκε κεραυνοβόλα τη Μαριάννα Λάτση. Η κόρη του εφοπλιστή Γιάννη Λάτση ήταν είκοσι χρόνια νεώτερή του και είχε έναν γιο από τον γάμο της με τον Γρηγόρη Κασιδόκωστα (το δικό τους διαζύγιο βγήκε το 1987). Αργότερα ο Νίκος Κούρκουλος θα περιγράψει αυτή τη μοιραία γνωριμία που τον οδήγησε αμέσως σε διαζύγιο. Ήταν μια δύσκολη στιγμή, για την οποία όμως ήταν σίγουρος και δεν μετάνιωσε ποτέ. Ξεκαθάρισε τη θέση του και έφυγε από το σπίτι. Στα χρόνια που ακολούθησαν έζησε με τη Μαριάννα Λάτση στη βίλα της Εκάλης.
Εκεί γεννήθηκαν το 1993 η Εριέττα και το 1998 ο Φίλιππος. Μάλιστα τη δεκαετία του΄90 ήταν εκείνη που τον οδήγησε στο τιμόνι του Εθνικού αναγνωρίζοντας ότι του άξιζε να προσφέρει την εμπειρία και την τεχνογνωσία αφήνοντας για πάντα το στίγμα του.
Η μάχη του Νίκου Κούρκουλου με τον καρκίνο
Ήταν αρχές του 2001 όταν διαγνώστηκε με καρκίνο. Ο Νίκος Κούρκουλος πάλεψε γενναία και με απέραντη αξιοπρέπεια έξι ολόκληρα χρόνια με την αρρώστια, με κάποια ενδιάμεσα φωτεινά διαστήματα, όπως το καλοκαίρι του 2003 που μπόρεσε να χορέψει με την κόρη του τη Μελίτα, στον γάμο της. Το ίδιο διάστημα παρέμενε στο Εθνικό Θέατρο όπου είχε ήδη ξεκινήσει η πλήρης ανακαίνιση του κτηρίου Τσίλερ, ένα έργο για το οποίο ένοιωθε ιδιαίτερη υπερηφάνεια. Στα εγκαίνια δεν ήταν παρών -είχε ήδη φύγει από τη ζωή (στις 30 Ιανουαρίου του 2007). Σήμερα η αίθουσα της Νέας Σκηνής έχει πια μετονομαστεί σε «Νίκος Κούρκουλος» τιμώντας την πορεία αυτού του ακέραιου και σημαντικού ανθρώπου.
