Μέχρι τον Μάιο η πρώτη ατομική έκθεση έργων του Ν. Μαστερόπουλου
Έργα ζωγραφικής, ψηφιδωτά με όγκους φτιαγμένα με μία ιδιαίτερη τεχνική, μικροψηφιδωτά, έργα από σμάλτο σε ασυνήθιστα μεγάλες διαστάσεις και άλλα περίκλειστα, φλωρεντινά μωσαϊκά, έργα εγκαυστικής και σχέδια, συμπληρώνουν μία έκθεση έργων τέχνης, που όλα τους ανήκουν στον ίδιο καλλιτέχνη!
Πρόκειται για την εικαστική έκθεση, με τίτλο «Πορεία από το κάλλος στην πνευματικότητα», που παρουσιάζεται από την Αγιορειτική Εστία στον εκθεσιακό της χώρο και είναι αφιερωμένη στη μνήμη και στο έργο ενός σπουδαίου καλλιτέχνη, ελάχιστα γνωστού στο ελληνικό κοινό, του Νικόλαου Μαστερόπουλου, από τον θάνατο του οποίου συμπληρώνονται φέτος είκοσι χρόνια.
Οι πολλές διαφορετικές δημιουργίες του που φιλοξενούνται στην έκθεση, αποτελούν από μόνες τους στοιχείο εντυπωσιασμού για τον επισκέπτη. Το υψηλό επίπεδο τέχνης στην κάθε μία από αυτές, είναι αυτό που απογειώνει την ξενάγηση. «Ενδεχομένως για άλλους καλλιτέχνες, κάτι από αυτά να ήταν έργο μιας ολόκληρης ζωής, καθώς στις μέρες μας, οι σύγχρονοι καλλιτέχνες αποκτούν μια εξειδίκευση.
Ωστόσο, δεδομένου ότι ο Μαστερόπουλος δούλευε συνέχεια και πολύ γρήγορα, πρόλαβε στη διάρκεια της σύντομης ζωής του να καταπιαστεί με διαφορετικές τεχνικές, σε όλες εκ των οποίων διέπρεψε», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας Αναστάσιος Ντούρος, ο οποίος επιμελήθηκε την έκθεση μαζί με τον γιο του εκλιπόντα, Γιάννη Μαστερόπουλο, και μάλιστα είναι η πρώτη προσωπική του έκθεση και η μοναδική που γίνεται στην Ελλάδα.
«Είχε το απίστευτο ταλέντο ό,τι υλικό πιάνει στα χέρια του να το απογειώνει. Τα μνημειακά του έργα καλύπτουν εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα και κοσμούν κυρίως δημόσια κτήρια με δημιουργίες που συνδυάζουν την κεραμική με το ψηφιδωτό. Από την άλλη, ο ίδιος άνθρωπος που έκανε έργα τεραστίων διαστάσεων, κατέληξε στο τέλος της καριέρας του να κάνει μικροψηφιδωτά σε διαστάσεις 6Χ8 εκατοστά», λέει ο κ. Ντούρος.
Η πορεία του καλλιτέχνη που πέρασε από το κάλλος στην πνευματικότητα
Ο Νικόλαος Μαστερόπουλος γεννήθηκε στη Ρωσία, όπου κατέληξαν οι Πόντιοι γονείς του, που έφυγαν από την Αργυρούπολη μετά τους διωγμούς, και πέθανε το 2003 σε ηλικία μόλις 54 ετών. Ήταν ένας άνθρωπος με απίστευτο χάρισμα και ταλέντο, δοσμένος από πολύ μικρή ηλικία στην τέχνη και τη ζωγραφική.
Στην έκθεση μπορεί κανείς να θαυμάσει έργα ζωγραφικής, όπου «πρωταγωνιστούν» διάφορα τοπία της Μόσχας, τα οποία ο Μαστερόπουλος δημιούργησε σε ηλικία μόλις 13 ετών. Τα έργα ξεχωρίζουν από τη δυναμική των χρωμάτων τους. «Τα συγκεκριμένα έργα ο ίδιος τα είχε πετάξει, καθώς δεν ενδιαφερόταν για την προβολή του και επιπλέον λειτουργούσε με λογική του “πηγαίνω μπροστά”, οπότε θεωρούσε φυσιολογικό να τα αποχωριστεί για πάντα. Ευτυχώς, η μητέρα του διέσωσε 150 έργα από την παιδική του ηλικία», αναφέρει ο διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας.
Η συνεχής ενασχόλησή του με τη ζωγραφική και η αγάπη του για την τέχνη, έθεσαν τις πρώτες βάσεις για τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής του προσωπικότητας, κάτι που συμπληρώθηκε με τη μαθητεία του στο καλλιτεχνικό σχολείο της Μόσχας και ολοκληρώθηκε τόσο με τις ακαδημαϊκές σπουδές που ακολούθησε, όσο με την πρωτογενή έρευνα που διενεργούσε και με την αδιάκοπη εργασία του. «Οι συμφοιτητές του, ανάμεσα στους οποίους ήταν η Μαρία Κωστάκη, κόρη του γνωστού συλλέκτη Γιώργου Κωστάκη, τον θεωρούσαν τον κορυφαίο της χρονιάς της περιόδου εκείνης, τον χαρακτήριζαν εξαιρετικό δημιουργό και ταυτόχρονα έναν πολύ ωραίο άνθρωπο, που έβγαζε θετική αύρα», σημειώνει ο κ. Ντούρος.
Στην πρώτη φάση της δουλειάς του, έκανε σύγχρονα έργα, που εντάσσονται στο καλλιτεχνικό ρεύμα της ρωσικής πρωτοπορίας. Στη συνέχεια όμως, αφού άρχισε να ψάχνει τις ελληνικές ρίζες του, αποφάσισε να βαπτιστεί Χριστιανός Ορθόδοξος, ήρθε στην Ελλάδα, είδε τα μνημεία της χώρας και κατέληξε να πάει στο «ποντιακό μοναστήρι» του Αγίου Όρους, τη Μονή Διονυσίου. «Εκεί γνωρίστηκε με τους μοναχούς, ανάμεσα στους οποίους υπήρχε ένας που ήξερε από τέχνη και κατάλαβε τη διάσταση του καλλιτέχνη. Η συνέχεια της ιστορίας είναι ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του, δούλευε αποκλειστικά για το μοναστήρι, φτιάχνοντας έργα όπως το μεγάλο ψηφιδωτό που κοσμεί την είσοδο της μονής, ύψους 2,5 μέτρων και πολλές άλλες δημιουργίες», τονίζει ο κ. Ντούρος.
Το μοναδικό ταλέντο του καλλιτέχνη και η πρώτη ατομική του έκθεση
Περίοπτη θέση στην έκθεση κατέχουν τα ψηφιδωτά του Μαστερόπουλου, όπου ο χρόνος σταματά για τον επισκέπτη όσο τα παρατηρεί. «Ξεκινάει χρησιμοποιώντας μεγάλες ψηφίδες, όταν σχηματίζει μεγάλες επιφάνειες, όπως ένδυση και πτυχώσεις και καταλήγει σε πολύ μικρές, όταν δημιουργεί πρόσωπα και ακόμη μικρότερες για να κάνει τις λεπτομέρειες και να δηλώσει την έκφρασή τους», λέει ο επιμελητής της έκθεσης.
Στον ίδιο χώρο, μάλιστα, υπάρχει βίντεο που τον δείχνει επί το έργον και αποκαλύπτεται η ιδιαίτερη τεχνική που χρησιμοποιούσε. «Σε αντίθεση με τη μέθοδο με την οποία συνήθως δουλεύεται το ψηφιδωτό, όπου γίνεται πρώτα το σχέδιο σε πανί και από την πίσω πλευρά του οι καλλιτέχνες κολλούν τις ψηφίδες ώστε στο τέλος να αφαιρέσουν το πανί και να μείνει το ψηφιδωτό, ο Μαστερόπουλος ρίχνει τσιμέντο σε μικρά μέρη του έργου και δουλεύει από πάνω με την ψηφίδα. Εκείνη την ώρα αποφασίζει τι μέγεθος και τι χρώμα ψηφίδα θα βάλει. Είχε δηλαδή από την αρχή στο μυαλό του την τελική μορφή του έργου και με την τεχνική του το κάνει την κατασκευή του να μοιάζει απλή, σαν ζωγραφική», επισημαίνει.
Η εξειδίκευση του Μαστερόπουλου, ωστόσο, ήταν στα σμάλτα, δηλαδή τη ζωγραφική πάνω σε χαλκό, όπου γίνονται από πριν προσμίξεις χρωμάτων, στη συνέχεια ζωγραφίζεται και μετά ψήνεται σε φούρνο σε θερμοκρασία τουλάχιστον 800 βαθμών, ώσπου να δέσει το χρώμα με το μέταλλο. «Είναι μία από τις πιο δύσκολες τεχνικές, γιατί το χρώμα διαφοροποιείται αφού ψηθεί. Συνήθως τα σμάλτα είναι μικρά, σε μέγεθος μεταλλίων, ο Μαστερόπουλος όμως έκανε πολύ μεγαλύτερα και μάλιστα κατασκεύαζε ο ίδιος τους φούρνους για να μπορεί να ψήνει τόσο μεγάλες επιφάνειες», αναφέρει ο κ. Ντούρος.
Για τη συγκεκριμένη δουλειά απέσπασε πάρα πολλά βραβεία σε όλη την Ευρώπη τη δεκαετία του ’80, αλλά η σημαντικότερη διάκριση που είχε ήταν όταν του ανέθεσε η UNESCO να κάνει ένα έργο σε σμάλτο, το οποίο πλέον στο αρχείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. «Είναι ο “άνθρωπος θηρίο”, ένα μοντέρνο έργο, που έχει μια μορφή ενός ζώου με δύο κεφάλια, ένα ανθρώπινο και ένα ζώου, που συμβολίζει τη διττή μορφή του ανθρώπου, που παλεύει το καλό με το κακό. Για να πετύχει το κόκκινο φόντο που έχει, έψησε πάνω από 100 διαφορετικά κομμάτια», λέει ο κ. Ντούρος. Μάλιστα, η UNESCO ενέταξε στη συλλογή της το συγκεκριμένο έργο, το οποίο δημοσιεύθηκε στον τόμο «UNESCO art collection: selected works (Paris 2021)» που εκδόθηκε για την επέτειο των 75 χρόνων από την ίδρυση της, μαζί με έργα του Πικάσο, του Λε Κορμπυζιέ, του Μιρό και άλλων παγκοσμίως αναγνωρισμένων καλλιτεχνών.
Μία άλλη τεχνική που κατείχε ο Μαστερόπουλος ήταν η εγκαυστική ή αλλιώς τα κηρόχυτα, όπου αναμειγνύεται το φυσικό κερί με χρώμα και λιώνοντάς το, δημιουργούνται σχέδια με σπάτουλα. «Πρόκειται για μία επίσης δύσκολη τεχνική, διότι το υλικό σου έχει πολύ συγκεκριμένο χρόνο που μπορείς να δράσεις πάνω σ’ αυτό», εξηγεί ο επιμελητής.
Ο σπουδαίος καλλιτέχνης δούλεψε πάρα πολύ πάνω στην Αποκάλυψη, ενώ ένα έργο που εκτίθεται είχε αφήσει ημιτελές και το ολοκλήρωσε ο γιος του. Όσο για το τελευταίο ολοκληρωμένο έργο του, είναι ένα εγκόλπιο από μικροψηφίδα, αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας Παμμακαρίστου που βρίσκεται στο Πατριαρχείο και το οποίο ο ηγούμενος της Μονής χάρισε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ο οποίος -αν και το αγαπάει πολύ και το φοράει συχνά, το παραχώρησε για την έκθεση. Έργα της έκθεσης παραχώρησαν για δανεισμό στην έκθεση με μεγάλη προθυμία επίσης, εκτός από τα παιδιά του, ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Διονυσίου και φίλοι του καλλιτέχνη.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 13 Μαΐου στον εκθεσιακό χώρο της Αγιορειτικής Εστίας (Εγνατία 109). Το ωράριο λειτουργίας είναι: Δευτέρα και Τετάρτη: 09:00 – 16:00, Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: 09:00 – 20:00 και Σάββατο: 09:00 – 14:00
