Η αποκάλυψη, πριν από δύο χρόνια, του αρχαίου θεάτρου των Αχαρνών σηματοδότησε μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών. Σήμερα, το τμήμα του θεάτρου που αποκαλύφθηκε έχει καλυφθεί προσωρινά, γιατί δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα οι απαλλοτριώσεις των όμορων οικοπέδων που αποφάσισε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Ο λόγος; Δεν υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια.
Στο αρχαίο Δήμο των Αχαρνών -το Μενίδι των νεότερων χρόνων- και στα ευρήματα που έχουν έλθει μέχρι σήμερα στο φως αναφέρθηκε σε διάλεξή της, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Γουλανδρή, η ανασκαφέας του μνημείου, κυρία Μαρία Πλάτωνος.
Για την αρχαιολόγο, ήταν έργο ζωής να εντοπιστεί το κέντρο του αρχαίου δήμου, ο οποίος -σύμφωνα με τον Θουκυδίδη- «ήταν ο πολυανθρωπότερος της πόλης – κράτους των Αθηνών», πληροφορία που επιβεβαιώνεται και από τα εξής: «το μεγάλο αριθμό συμμετοχής Αχαρνέων βουλευτών στην αθηναϊκή βουλή (έστελναν 22 αντιπροσώπους τους περισσότερους από όλους τους άλλους αττικούς δήμους), το μεγάλο αριθμό οπλιτών με τους οποίους οι Αχαρνείς συμμετείχαν στον Πελοποννησιακό πόλεμο, (σύμφωνα με τον Θουκυδίδη συμμετείχαν 3000, το 1/10 δηλαδή του όλου στρατεύματος) αλλά και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα που εντοπίζονται σε πολύ εκτεταμένη περιοχή.» Οι κάτοικοι του δήμου όφειλαν το μεγάλο πλούτο που κατείχαν στο εμπόριο του κάρβουνου από τα γειτονικά δάση της Πάρνηθας. Είναι οι καρβουνιάρηδες Αχαρνείς στο έργο του Αριστοφάνη…
Το Φεβρουάριο του 2007, αποκαλύφθηκε μέρος του αρχαίου θεάτρου (τμήμα του κοίλου και μικρό τμήμα της ορχήστρας), κατά τη διάρκεια εκσκαφών νεοαναγειρόμενης οικοδομής στον αριθμό 21 της οδού Σαλαμίνος. Στο κέντρο του σημερινού δήμου. «Η σημασία της αποκάλυψης του θεάτρου των Αχαρνών είναι τεράστια», σημειώνει η κυρία Πλάτωνος. «Πέρα από το ίδιο το μνημείο αυτό καθ’ εαυτό, καθορίζει και τη θέση του κέντρου του αρχαίου δήμου.» Με οδηγό τη γεωγραφική θέση του μνημείου και την αρχαία τοπογραφία, οι αρχαιολόγοι μπορούν τώρα να αναζητήσουν τα υπόλοιπα δημόσια κτήρια του αρχαίου δήμου.
Σύμφωνα με την ανασκαφέα, για να αποκαλυφθεί το μνημείο, πρέπει να προχωρήσουν οι απαλλοτριώσεις στα τρία όμορα οικόπεδα και να πραγματοποιηθεί η ανασκαφή στην οδό Σαλαμίνος, κάτω από την οποία συνεχίζεται μεγάλο τμήμα του θεάτρου. Όπως σημείωσε στο «VETΟ», η δημοτική αρχή είναι σύμφωνη να πεζοδρομήσει το δρόμο υπό την προϋπόθεση πως θα ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις. Από τις τρεις, υπό απαλλοτρίωση, ιδιοκτησίες μόνο η μία έχει «φθάσει» στα δικαστήρια για τον καθορισμό τιμής μονάδος. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κονδύλι, που απαιτείται για να «απελευθερωθεί» το θέατρο, είναι της τάξεως του 1 εκατομμυρίου ευρώ. Μικρό ποσό, εάν αναλογιστεί κανείς τους πακτωλούς χρημάτων που έχουν κατασπαταληθεί μέχρι σήμερα από το Υπουργείο Πολιτισμού σε επιχορηγήσεις ημετέρων και φιέστες.
Σήμερα το θέατρο έχει καλυφθεί προσωρινά για λόγους προστασίας καθώς οι ανασκαφές έχουν διακοπεί. Οι έρευνες, όπως ανέφερε στη διάλεξή της η κυρία Πλάτωνος, έφεραν στο φως μια ολόκληρη κερκίδα, πλάτους 5 μέτρων, στο δυτικό τμήμα και 22 μέτρων στο ανατολικό, με 11 σειρές εδωλίων από ασβεστολιθικούς λίθους». Ανασκάφηκε, επίσης, μικρό τμήμα κερκίδας που συνεχίζεται κάτω από τα θεμέλια της γειτονικής νεόκτιστης καφετέριας.
Σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα, το θέατρο είχε μεγάλη διάρκεια ζωής, η οποία εκτείνεται από τον 4ο αι. π.Χ. μέχρι τον 13ο αι. μ.Χ.
«Πιστεύουμε ότι οι μελλοντικές ανασκαφές στην περιοχή θα αποκαλύψουν ένα από τα παλαιότερα και πιο σπουδαία καλοδιατηρημένα θέατρα της Αττικής…», σημειώνει η κυρία Πλάτωνος.
Διαχρονική και αδιάλειπτη ήταν και η κατοίκηση στον αρχαίο δήμο, από τους νεολιθικούς έως τους βυζαντινούς χρόνους. Η αρχαιολόγος παρουσίασε τις ιστορικές διαδρομές και τις περιπέτειές του. Στην εύφορη πεδιάδα ανάμεσα στην Αθήνα και τις Αχαρνές στρατοπέδευσε επί 6 έτη ο Αρχίδαμος και οι Σπαρτιάτες του (431-425 π.Χ) στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Από τη γειτονική Φυλή, ο δημοκρατικός Θρασύβουλος εξόρμησε κατά των τριάκοντα τυράννων της Αθήνας, επαναφέροντας τη Δημοκρατία στην Αθήνα. Ο δήμος ήταν από τους λίγους με θεατρικούς αγώνες και μεγάλες εορτές. Η αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου προσφέρει σήμερα την ευκαιρία να αποκαταστήσουμε και ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία.
