Η μικρή και ευαίσθητη χελωνίτσα Βίλμα στον ρόλο ενός παιδιού που υπόκειται σχολικό εκφοβισμό, ο νταής και περήφανος τρυποκάρυδος στον ρόλο του θύτη, η κυρία λύκαινα ως δασκάλα, οι γονείς της μικρής Βίλμας που βρίσκονται στο πλευρό της και η σοφή κουκουβάγια που ως άλλος ειδικός επιχειρεί να δώσει στον τρυποκάρυδο να καταλάβει τα λάθη του είναι οι «πρωταγωνιστές» του νέου βιλίου της παιδαγωγού Στεφανίας Παπίκα «Μια αλλαγή για τη Βίλμα».
Στο βιβλίο, τα ζώα στο μικρό δάσος της ιστορίας που διηγείται με τόσο γλαφυρότητα η παιδαγωγός, αναλαμβάνουν έναν διδακτικό ρόλο. Επικοινωνούν με τα μικρά παιδιά προκειμένου να προσεγγίσουν ένα πρόβλημα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, που σε ορισμένες περιπτώσεις τείνει να λάβει ανεξέλεγκτες διατάσεις.
Στις πολύχρωμες σελίδες του παραμυθιού της Στεφανίας Παπίκα, ο σχολικός εκφοβισμός ή αλλιώς μπούλινγκ δεν έχει τη σκληρότητα, όπως αυτή αποτυπώνεται στις τηλεοπτικές εικόνες και στις περιγραφές των παιδιών. Μεταφέρει ωστόσο τον ίδιο προβληματισμό, την ίδια στεναχώρια, τον ίδιο φόβο, την ίδια αγωνία που βιώνει και η χελωνίτσα της ιστορίας. Την ίδια ώρα, το παραμύθι εξηγεί στον μικρό αναγνώστη και τη συμπεριφορά του θύτη, εξετάζοντας τους λόγους που οδήγησαν τον τρυποκάρυδο να ενοχλήσει τη μικρή Βίλμα. Κι είναι αυτή η απρόσμενη εξέλιξη του παραμυθιού που αλλάζει τα δεδομένα στη ζωή των δυο κεντρικών ηρώων του μικρού δάσους.
Πώς το μικρό παιδί θα αποκτήσει φωνή
Στο ιδιαίτερα καλαίσθητο και προσεγμένο παραμύθι «Μια αλλαγή για τη Βίλμα», που κυκλοφόρησε πριν από έναν μήνα από τις εκδόσεις Κ. & Μ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ σε εικονογράφηση Rigo Illustration, η μεγάλη αλλαγή στη ζωή της μικρής χελώνας έρχεται όταν λόγω της δουλειάς του πατέρας της αναγκάζονται να μετακομίσουν από το σπίτι τους, που βρίσκεται στο μεγάλο δάσος, και ταυτόχρονα να πάει σε ένα καινούργιο σχολείο. Η μικρή Βίλμα είναι μια εσωστρεφής χελωνίτσα που φοράει κόκκινα γυαλιά, έχει ένα πολύ θετικό χαρακτήρα και κάνει νέους φίλους στο καινούργιο σχολείο που πηγαίνει. Ωστόσο, ως ένα νέο πρόσωπο είναι το εύκολο θύμα για τον αρχηγικό τρυποκάρυδο, που δεν χάνει ευκαιρία να κάνει την ζωή της δύσκολη και ορισμένες φορές αφόρητη. Μέχρι τη στιγμή που θα αποκαλυφθεί η αλήθεια.
Στο ερώτημα αν μπορεί ένα παιδί στη νηπιακή ακόμα ηλικία να κατανοήσει τον εκφοβισμό, η Στεφανία Παπίκα είναι κατηγορηματική: «στην ηλικία των πέντε ετών μπορούμε να μάθουμε σε ένα παιδί να μιλάει, να έχει φωνή, να μην φοβάται όταν θα του συμβεί ένα περιστατικό σχολικού εκφοβισμού. Έτσι, ώστε στα δώδεκα, όταν βρεθεί μπροστά σε μια ανάλογη δύσκολη κατάσταση να μην σιωπήσει, να μην λειτουργήσει παθητικά, αλλά να μιλήσει, να αντιδράσει, να ακουστεί η φωνή του. Γιατί μόνο τότε, μόνο έτσι, θα έρθει η λύση που είναι απαραίτητη».
Πολύ σημαντική η επικοινωνία των γονιών με τα παιδιά
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η δραστήρια παιδαγωγός από τη Θεσσαλονίκη, σύζυγος και μητέρα δυο παιδιών, υπογραμμίζει πως «η επικοινωνία που έχουν οι γονείς με τα παιδιά έχει καταλυτική σημασία για τον χαρακτήρα που θα διαμορφώσουν. Από το πόσο κοντά βρίσκονται οι γονείς στα παιδιά τους εξαρτάται το πώς θα αντιδράσουν απέναντι στους συνομήλικούς τους, αν τα παιδιά πέσουν θύματα σχολικού εκφοβισμού αλλά και αν θα έχουν την άνεση να μιλήσουν με τους γονείς και να μοιραστούν το πρόβλημα μαζί τους».
Παρά το γεγονός ότι το βιβλίο ήταν έτοιμο από το 2018, εντούτοις παρέμενε στα συρτάρια του γραφείου της Στεφανίας Παπίκα και κυκλοφόρησε μόλις φέτος. Η ίδια εκτιμάει ότι σε αυτά τα έξι χρόνια που μεσολάβησαν από τη συγγραφή του, την ελληνική κοινωνία σημάδευσαν ορισμένα πολύ σκληρά γεγονότα που την έκαναν να προβληματιστεί και το σημαντικότερο να ευαισθητοποιηθεί πάνω στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού και του εκφοβισμού γενικότερα σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
Στεφανία Παπίκα
Δεν πρέπει το πρόβλημα να γίνει βουνό
«Τα παιδιά μας ζουν μέσα σε μια σκληρή κοινωνία, θεωρώ πως τα τελευταία χρόνια η αλόγιστη και ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνολογίας μεγάλωσε την όποια επιθετικότητά τους» υπογραμμίζει η κ. Παπίκα και συνεχίζει: «τις περισσότερες φορές, οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί έχουν άγνοια του τι συμβαίνει στο σχολείο ή και έξω από αυτό. Εδώ, είναι η κρίσιμη καμπή. Είναι σημαντικό οι γονείς να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά, να ενδιαφέρονται έμπρακτα για την καθημερινότητά τους και όσα τα απασχολούν. Οι αυξημένες ανάγκες της δουλειάς και οι πολλές απαιτήσεις της ζωής κρατούν τους γονείς μακριά από τα παιδιά και αυτό έχει ένα τίμημα κάποιες φορές που το πληρώνουν όλοι».
«Κάθε ένα ζωάκι μέσα στο παραμύθι έχει το δικό του χαρακτήρα» επισημαίνει η κ. Παπίκα και κάθε ζωάκι αντιπροσωπεύει έναν ανθρώπινο ρόλο που δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα της σύγχρονης ζωής. Τα ζώα βρίσκονται πιο κοντά στην ψυχολογία των παιδιών και αυτό βοηθάει να κατανοήσουν καλύτερα τα νοήματα. Επιπλέον, τα παιδιά ταυτίζονται μέσα από τα παραμύθια αλλά και τα τραγούδια οπότε λαμβάνουν και πιο εύκολα τα μηνύματα. Το σημαντικό που πρέπει να κατανοήσουν τα παιδιά μέσα από το παραμύθι, είναι πως για όλα τα προβλήματα υπάρχουν λύσεις αρκεί να τα μοιραστούν με τους γονείς τους. Μόνο τότε θα καταφέρουμε να μην γίνει το πρόβλημα βουνό. Επιπλέον, περνάει και το μήνυμα πως ακόμα και ο τρυποκάρυδος μπορεί να αλλάξει, αν κάποιος κατανοήσει γιατί συμπεριφέρεται με αυτόν τον επιθετικό τρόπο».
