Ταξίδι στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη – Υδατογραφίες της Anna Boghiguian

Το Μουσείο Μπενάκη – Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης σε συνεργασία με τη γκαλερί Καλφαγιάν παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Αθήνα το έργο της Anna Boghiguian. Με οδηγό τις υδατογραφίες της ξαναδιαβάζουμε τα ποιήματα του Καβάφη και ταξιδεύουμε στο μαγικό τοπίο της Αλεξάνδρειας. Ένα ταξίδι που φαίνεται λυρικό αλλά είναι συνάμα εκρηκτικό και σκοτεινό, ένα ταξίδι που μεταφέρει το παρελθόν στο παρόν, ξεπλένει τον Αλέξανδρο στα νερά του Γάγγη και κρύβει μέσα στο αστικό τοπίο τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες.

Όπως η ζωγραφική της, τα λόγια της, γεμάτα πάθος και νοσταλγία, μας μεταφέρουν την ιδανική εικόνα της πόλης που έφυγε: «H Αλεξάνδρεια είναι από τη φύση της μια παράξενη πόλη, μια πόλη – λιμάνι στην Αίγυπτο που όμως διαφέρει από τις άλλες αιγυπτιακές πόλεις σε ιδιοσυγκρασία και ιστορία. Βυθισμένη στους μύθους του παρελθόντος, ένας αντικατοπτρισμός και μια σκιά από περασμένες δόξες και πολιτισμούς, μόνο διαισθητικά γίνεται αντιληπτή ανάμεσα στη σκόνη και τους ήχους του αέρα. Το χειμώνα η πόλη παύει να είναι παραθεριστικό κέντρο και παίρνει τη συνηθισμένη της μορφή του λιμανιού.

Κάποτε σταυροδρόμι διαφορετικών πολιτισμών, κάποτε κατοικημένη από διάφορες εθνικότητες, Έλληνες, Ιταλοί, Ισπανοί, Εβραίοι, Αρμένιοι και Άραβες που συγχρωτίζονταν και συμβίωναν χωρίς εθνικούς περιορισμούς, όπως τον καιρό των Πτολεμαίων…Ο Durrell έγραψε το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο και αποθανάτισε για πάντα την πόλη. Ο Forster πριν από αυτόν έγραψε για τον Καβάφη και την Αλεξάνδρεια απευθυνόμενος στο αγγλόφωνο κοινό. Ο Καβάφης με τα ποιήματά του αποκαλύπτει την ιστορία της πόλης στον κόσμο…

Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον Καβάφη να κινείται γοργά με τον αέρα της πόλης ανάμεσα στα διάφορα καφενεία και μπαρ της γειτονιάς του, ή να πηγαίνει στη δουλειά του, στην Εταιρία Ύδρευσης και Άρδευσης, να ανεβαίνει με το ασανσέρ στον 4ο όροφο, όπου βρισκόταν το γραφείο του, και να κάθεται στη θέση του με θέα την Corniche και τη Μεσόγειο, επαναλαμβάνοντας τα ποιήματά του σαν στο θέατρο, και δημιουργώντας ο ίδιος, σαν ηθοποιός, ένα θέατρο μέσα στο θέατρο…

Στο διαμέρισμά του στοιβάζονταν αντικείμενα και, όπως έχω διαβάσει, άλλα ήταν πολύτιμα και όμορφα και άλλα δεν είχαν αισθητική αξία παρά μόνο τη σκόνη που τα σκέπαζε. Ξεχασμένα στο χώρο, υπήρχαν αρμονικά, όπως η ποίηση του… Τα πολλά βάζα που είχε ίσως να ήταν γεμάτα με λουλούδια και καθώς δεν ήθελε τον ηλεκτρισμό και χρησιμοποιούσε γκάζι για φωτισμό, ο χώρος πρέπει να είχε μια θερμή ακτινοβολία από τα κεριά που σκίαζαν το χώρο με μαλακές σκιές, όπως οι σκιές του παρελθόντος για τις οποίες γράφει στα ποιήματά του, όταν περιγράφει το απαλό και αισθαντικό φως των κεριών…

Τον φαντάζομαι να κατεβαίνει την οδό Ατταρίν… τον δρόμο των μπαχαρικών. Περνούσε μπροστά από πολλά παλαιοπωλεία, μαγαζιά με μυρωδικά και μπαχαρικά. Όλα τα εισαγόμενα αγαθά από διάφορες χώρες ήταν εκεί εκτεθειμένα. Έφτανε στο λιμάνι για να υποδεχτεί τους ναύτες. Πήγαινε στα καφενεία και όπως ένας Έλληνας φιλόσοφος δίδασκε στους νέους ποιητές της πόλης την ιστορία, την ποίηση και βέβαια τη ζωή… Αγαπούσε το κρασί του και τα κομμένα στη μέση τσιγάρα του. Ήταν ο τέλειος Έλληνας, ένας εραστής της γλώσσας του…

Το μέτρο του ήταν αυτό του βαλς, του ταγκό ή της λαϊκής μουσικής. Θα προσέθετα και της κλασσικής ελληνικής μουσικής παρόλο που δεν έχω γνώση παρά μόνο διαίσθηση. Όπως με τον Tagore και τον Shawki, η μουσική υπήρξε μια αναγκαιότητα των ποιημάτων, αν και τα ποιήματα του Καβάφη δεν τραγουδήθηκαν…Ο Καβάφης ήταν το κλειδί μου για να ανοίξω την πόλη, την ιστορία της Αλεξάνδρειας καθώς και της μυθικής, φαντασιακής πόλης. Ο ίδιος ακολουθεί τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου του Μεγάλου και πηγαίνει στην Ινδία, στην κατασκευή των μαντάλα, και αποκηρύσσει τα αμαρτήματα του στο Γάγγη».

Η έκθεση της Anna Boghiguian εντάσσεται στο VIP πρόγραμμα της Αrt Athina, της Διεθνούς Συνάντησης Σύγχρονης Τέχνης που πραγματοποιείται για 16η συνεχή χρονιά από τις 13-16 Μαΐου.
www.art-athina.gr