Ξυπνώντας μέσα στα σύννεφα…
Ονειρικές εικόνες
Η Περίστα είναι ένα πανέμορφο χωριό, χτισμένο αμφιθεατρικά, στην αθέατη πλευρά των διαδρομών της τουριστικής ορεινής Ναυπακτίας, στην παλιά Κράβαρα, σε 900 μ. υψόμετρο. Συγκεκριμένα, είναι χτισμένη στις πλαγιές του Ξηροβουνίου, η υψηλότερη κορυφή του οποίου αγγίζει τα 1.120 μ. Από το απέναντι χωριό, τον Πέρκο, που είναι χτισμένο στην πλαγιά του βουνού Ψώριαρη (υψόμετρο 1.404 μ.), το χωρίζει μια βαθιά χαράδρα, την οποία διασχίζει το ρέμα του Κάκκαβου, μέχρι να ενωθεί με τα νερά του Ευήνου ποταμού, που οι ντόπιοι ονομάζουν Φιδάρη, γιατί, καθώς κυλάει ανάμεσα στα βουνά, μοιάζει σαν ασημένιο φίδι που αργοσέρνεται.
Τον χειμώνα, δυστυχώς, ερημώνει. Πολύ λίγοι κάτοικοι, κυρίως ηλικιωμένοι, μένουν ακόμα εδώ. Αν και το χωριό διαθέτει ένα πανέμορφο πετρόχτιστο σχολείο στην άκρη της χαράδρας, μπροστά από την εκκλησία, έργα και τα δύο από δωρεές των απόδημων Περιστιάνων, οι νέοι το εγκατέλειψαν. Οι συνθήκες της ζωής στον τόπο αυτό είναι σκληρές και η κτηνοτροφία, που άλλοτε αποτελούσε την κύρια απασχόληση των κατοίκων της, έχει πλέον ατονήσει. Άλλες θέσεις εργασίας δεν υπάρχουν και ο κίνδυνος να σβήσει η ζωή στο χωριό είναι ορατός.
Η μετανάστευση άρχισε από νωρίς. Κακοτράχαλο το μέρος, με δύσκολη πρόσβαση και άσχημες κλιματολογικές συνθήκες. Τα δέντρα, πλατάνια, κέδροι, μηλιές, αμυγδαλιές, κυπαρίσσια, πουρνάρια, φθάνουν μέχρι μόλις λίγα μέτρα πάνω από το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Από εκεί και πάνω, το τοπίο γυμνό, αλπικό, καλύπτεται από χιόνια που κρατάνε μέχρι αργά. Δύσκολη ζωή, αγώνας για επιβίωση. Ο λόγος που δεν ρήμαξε ήταν τα χρήματα που έστελναν οι μετανάστες Περιστιάνοι, για να φτιάξουν τα πατρογονικά τους σπίτια, αλλά και την πλατεία του χωριού, το σχολείο, την εκκλησία, τους δρόμους, τις βρύσες. Πολλές οι πηγές στην περιοχή. Πολλές και οι πετρόχτιστες βρύσες, που έχουν χτιστεί από τις δωρεές τους, με κρυστάλλινα παγωμένα νερά.
Τώρα πια ζωντανεύει μόνο τα καλοκαίρια, όταν οι απανταχού της Ελλάδας αλλά και οι μετανάστες σε χώρες του εξωτερικού Περιστιάνοι επιστρέφουν, για να χαρούν την ομορφιά της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Τον χειμώνα, όμως, το χωριό αποκτά άλλη μαγεία.
Χρόνια τώρα, μόλις αρχίζουν τα κρύα και οι βροχές, ανεβαίνουμε μέχρι εδώ… για να ξυπνήσουμε πάνω από τα σύννεφα.
Από την αρχή μάς μάγεψε το θέαμα της χαράδρας και των γύρω βουνών τις υγρές χειμωνιάτικες ημέρες. Γι’ αυτό ξυπνάμε σχεδόν πάντα χάραμα, για να απολαύσουμε το ξύπνημα της φύσης και τα χρώματα που ξαναγυρίζουν στο χωριό, καθώς φωτίζεται από τις πρώτες αχτίδες του ηλίου.
Εάν το προηγούμενο βράδυ έχει βρέξει, όταν ξυπνάμε, η χαράδρα του Κάκκαβου είναι εξαφανισμένη και τα χωριά που στέκονται στις δύο αντικρινές πλαγιές ανεβαίνουν ψηλά, πάνω απ’ τα σύννεφα. Οι υδρατμοί της νυχτερινής βροχής, σιγά σιγά με τη ζέστη της ημέρας, εξατμίζονται και σχηματίζουν πυκνά, ολόλευκα σύννεφα, που ξεχύνονται από τα σπλάχνα της χαράδρας, την εξαφανίζουν από το ορατό πεδίο και απλώνονται σαν πυκνή ομίχλη στις δύο πλαγιές, σέρνονται ανάμεσα στα σπίτια και στα δένδρα και ενώνονται με τα σύννεφα, που κατεβαίνουν από τις κορυφές των βουνών. Κάποια στιγμή, τα πάντα χάνονται σ’ ένα πυκνό πέπλο ομίχλης. Όταν η ομίχλη αρχίζει να διαλύεται, το τοπίο εμφανίζεται σιγά σιγά πάλι, ανάμεσα στα τελευταία ξέφτια της ομίχλης και πίσω από τα χαμηλά σύννεφα, απέναντι και δεξιά από το χωριό, και τότε ξεπροβάλλουν οι χιονισμένες κορυφές του γρανιτένιου Άννινου. Εικόνα ονειρική!
Ακολουθώντας τα μονοπάτια
Το χωριό έχει δύο παράλληλους δρόμους, που χωρίζουν τα σπίτια του με τις αυλές, «πνιγμένες» στο πράσινο και στα λουλούδια, σε τρία επίπεδα. Ο κάτω δρόμος περνάει από την πλατεία του χωριού, που στέκει σαν μεγάλη βεράντα στην άκρη της χαράδρας. Ο πάνω δρόμος διασχίζει το χωριό κάμποσα μέτρα πιο ψηλά κι ανάμεσα στους δρόμους τα σπίτια συνδέονται με στενά σοκάκια που αναπτύσσονται με σκαλοπάτια στην πλαγιά. Στο τέλος του χωριού, μετά την εκκλησία, ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος συνεχίζεται για λίγο και εν συνεχεία γίνεται χωματόδρομος.
Από εδώ ξεκινούν διαδρομές λίγο… απρόοπτες. Αν και υπάρχει χωματόδρομος που πηγαίνει παράλληλα με το ποτάμι μέχρι το φράγμα του Ευήνου, η διαδρομή μπορεί να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις από τα νεροφαγώματα ή τις κατολισθήσεις που προκαλούνται από τις βροχές. Για να είστε σίγουροι, πριν πάρετε αυτόν τον δρόμο, ρωτήστε στο χωριό αν διέρχεται από εκεί αυτοκίνητο. Ειδάλλως, πρέπει να γυρίσετε πίσω, στην αρχή της διασταύρωσης για Περίστα και να πάρετε τον ασφαλτόδρομο. Είναι, όμως, πανέμορφος και ενδείκνυται για περιπατητές, για εκτός δρόμου μηχανές και για αυτοκίνητα 4×4.
Αρκετά μονοπάτια που ξεκινούν από το χωριό είναι ιδανικά για βόλτα. Ένα από αυτά οδηγεί πάνω από το χωριό, στο διάσελο, στο βάθος του οποίου, σε μια πυκνή συστάδα από πλατάνια με τρεχούμενα νερά, είναι χτισμένο το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, ενώ δίπλα του υπάρχει ο απέριττος τάφος ενός μοναχού. Η θέα από το διάσελο στα γύρω βουνά είναι φανταστική.
Από το απέναντι χωριό, τον Πέρκο, περνάει χωματόδρομος, που κάνει τον γύρο των βουνών και φθάνει στο Θέρμο.
Πλάτανος
«Γεια μου, πλούτη μου»
Ο Πλάτανος, το κεφαλοχώρι της περιοχής, είναι η ιδανική έδρα για να τη γνωρίσετε, καθώς εδώ υπάρχουν ξενώνες, αλλά και αρκετές ταβέρνες και καφενεία, για να σας φιλοξενήσουν. Το χωριό, όμορφο, μεγάλο, καθαρό, είναι η έδρα του δήμου. Από εδώ περνάει το λεωφορείο, με το οποίο μπορείτε να μεταβείτε στα γύρω χωριά. Διαθέτει νοσοκομείο, πνευματικό κέντρο και ένα πολύ όμορφο και ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο. Έχει δημιουργηθεί αποκλειστικά από δωρεές κατοίκων του Πλατάνου και των γειτονικών χωριών, όπως η Περίστα, και φυλάει μέσα του μνήμες ζωής, τις οποίες οι μεγαλύτεροι θυμούνται ακόμη. Οι νεότεροι, πάλι, μαθαίνουν για την καταγωγή τους, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις, που δεν πρέπει να αφήνουν να αλλοτριώνονται από την ισοπέδωση της Αθήνας. Γιατί Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα… ΕΥΤΥΧΩΣ!
Έξω από το μουσείο υπάρχει μια απλή, ξύλινη πινακίδα, όπου αναγράφεται μια μεγάλη αλήθεια: «Γεια μου, πλούτη μου». Δεν ξέρω γιατί είναι τοποθετημένη έξω από το λαογραφικό μουσείο και το πνευματικό κέντρο του χωριού. Αν, όμως, αυτό σημαίνει ότι η αξία αυτή έχει περάσει στην παράδοση της σκέψης των κατοίκων της περιοχής, τότε έχουν κάνει ένα τεράστιο άλμα προς την ευτυχία.
Ο Πλάτανος είναι χτισμένος στους πρόποδες του όρους Αλωνάκι. Επί της ουσίας, πρόκειται για δύο χώρια. Ο Πλάτανος και ο Κάτω Πλάτανος, με απόσταση μόλις πέντε λεπτών μεταξύ τους και μερικά μέτρα υψομετρικής διαφοράς.
Στη μέση της πλατείας στον Πλάτανο στέκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου, μια πανέμορφη βασιλική με δύο καμπαναριά. Πίσω από το ιερό, ο μεγάλος πλάτανος χαρίζει τη σκιά του το καλοκαίρι στα τραπεζάκια που απλώνονται πάνω στις πέτρινες πλάκες της πλατείας από τα γύρω μαγαζιά.
Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόχτιστα, με κεραμιδένιες στέγες. Μια βόλτα στα καλντερίμια του μας φανερώνει όμορφα, πέτρινα δίπατα σπίτια και τις προσόψεις παλιών μαγαζιών, που θυμίζουν εποχές που έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Στη διασταύρωση πριν από την πλατεία, λίγο υψηλότερα, στέκεται η προτομή του ήρωα του ’21 Γεώργιου Καραϊσκάκη, που είχε εδώ το αρχηγείο του.
Πού βρίσκεται
Η Περίστα ανήκει στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας και, συγκεκριμένα, στον Δήμο Πλατάνου. Βρίσκεται βορειοδυτικά της Ναυπάκτου, στα σύνορα με την Ευρυτανία.
Η απόσταση από τη Ναύπακτο είναι περίπου 1-1½ ώρα οδήγησης, μέσα σ’ ένα ορεινό και πανέμορφο τοπίο. Τον χειμώνα θέλει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί δεν ξέρεις σε ποια στροφή οι βροχές και τα χιόνια θα έχουν εξαφανίσει το μισό οδόστρωμα ή θα το έχουν κλείσει πέτρες και δέντρα, πεσμένα απ’ τον αέρα. Ωστόσο, το αποτέλεσμα σίγουρα σε αποζημιώνει.
