Ζήσης Ψάλλας
Μια μελέτη υπό την ηγεσία του Emory University που δημοσιεύτηκε στο Nature Medicine ρίχνει φως στον τρόπο με τον οποίο το βιολογικό φύλο επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και τον αντίκτυπό του στον κίνδυνο διαφόρων ασθενειών που σχετίζονται με τον εγκέφαλο.
Για δεκαετίες, έχει παρατηρηθεί ότι πολλές ψυχιατρικές και νευρολογικές παθήσεις παρουσιάζουν διαφορετικά ποσοστά επικράτησης μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ωστόσο, οι υποκείμενοι μηχανισμοί που οδηγούν σε αυτές τις διαφορές έχουν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι.
Μια ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την Aliza P. Wingo, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής και συμπεριφορικών επιστημών και τον Thomas S. Wingo, αναπληρωτή καθηγητή νευρολογίας και ανθρώπινης γενετικής, προσπάθησε να καταλάβει πώς το βιολογικό φύλο επηρεάζει την έκφραση και τη ρύθμιση των πρωτεϊνών στον εγκέφαλο και πώς αυτό επηρεάζει τις ασθένειες του εγκεφάλου.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από περισσότερα από χίλια δείγματα σε δύο διαχρονικές μελέτες που βασίζονται στην κοινότητα, συνέκριναν τις πρωτεΐνες μεταξύ αρσενικών και θηλυκών εγκεφάλων και διαπίστωσαν ότι περίπου το 13% των πρωτεϊνών ήταν διαφορετικές μεταξύ των φύλων σε τουλάχιστον μία περιοχή του εγκεφάλου. Ορισμένες πρωτεΐνες ήταν πιο άφθονες στις γυναίκες, ενώ άλλες ήταν πιο άφθονες στους άντρες.
Η ομάδα ερεύνησε επίσης το πώς η γενετική παραλλαγή μπορεί να επηρεάσει τις πρωτεΐνες και διαπίστωσε ότι το 5,5% των γονιδίων είχαν διαφορές σχετιζόμενες με το φύλο τόσο στις μεταγραφές (μηνύματα των γονιδίων) όσο και στις πρωτεΐνες. Οι επιδράσεις του φύλου στη γενετική ρύθμιση ήταν πιο εμφανείς σε επίπεδο πρωτεΐνης παρά σε επίπεδο μεταγραφής.
Οι ερευνητές συνέδεσαν τις πρωτεΐνες με παθήσεις που σχετίζονται με τον εγκέφαλο και διαπίστωσαν ότι περίπου το 25% των πρωτεϊνών που είναι γνωστό ότι συνδέονται με αυτές τις παθήσεις είχαν διαφορές ως προς την αφθονία που σχετίζονται με το φύλο. Ορισμένες πρωτεΐνες προδιαθέτουν για εγκεφαλικές διαταραχές στο ένα φύλο αλλά όχι στο άλλο.
Αυτή η έρευνα παρέχει πολύτιμες γνώσεις για το πώς το φύλο επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου. Υποδηλώνει ότι η κατανόηση αυτών των διαφορών θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών και για την ανάπτυξη θεραπειών για παθήσεις όπως η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, ο αλκοολισμός και η νόσος Αλτσχάιμερ.
«Ο στόχος είναι να κατανοήσουμε καλύτερα την ασθένεια», λέει ο Thomas Wingo. «Με τη μελέτη κάθε φύλου ξεχωριστά και μαζί, αποκτούμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των γονιδίων και των οδών που ευθύνονται για αυτές τις καταστάσεις. Θα είναι σημαντικό να διεξαχθούν μεγαλύτερες μελέτες για να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση του βιολογικού φύλου στην έκφραση πρωτεϊνών, καθώς και να μελετήσουμε άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αυτές τις διαφορές, όπως το περιβάλλον».
