Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Το κόκκινο κρασί είναι μια μεγάλη απόλαυση στα περισσότερα γιορτινά γεύματα για τη συνοδεία κρέατος, εκτός κι αν είστε ένας από τους άτυχους πότες που το κεφάλι σας σφυροκοπάει μετά από ένα ή δύο ποτηράκια.
Οι πονοκέφαλοι του κόκκινου κρασιού υπάρχουν σχεδόν από τότε που οι άνθρωποι ανακάλυψαν πώς να φτιάχνουν ποτό από φρούτα που είχαν υποστεί ζύμωση. Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και καιρό – χωρίς αποτέλεσμα – να καταλάβουν γιατί ακόμα και ένα μικρό ποτήρι κρασί μπορεί να κάνει μερικούς να αισθάνονται ότι χρειάζονται ένα αναλγητικό μέσα σε 30 λεπτά από την κατανάλωση μιας γουλιάς.
Στο παρελθόν, ενοχοποιήθηκαν οι τανίνες, τα θειώδη και οι ισταμίνες. Τώρα, μετά από δοκιμή περίπου δώδεκα ενώσεων που βρέθηκαν στο κόκκινο κρασί, τα ευρήματα μιας ομάδας ερευνητών δείχνουν έναν άλλο ένοχο: την κερσετίνη ή αλλιώς κουερσετίνη, μια ένωση που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών.
«Η κερσετίνη απορροφά το υπεριώδες φως, επομένως είναι αντηλιακό για τα σταφύλια», δήλωσε ο Άντριου Γουότερχαουζ, ομότιμος καθηγητής οινολογίας – επίσης γνωστός ως χημικός κρασιού – στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις.
Ο Γουότερχαουζ, ο οποίος συνέγραψε τη μελέτη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Scientific Reports, είπε ότι η ποσότητα κερσετίνης που βρίσκεται στο κρασί σχετίζεται άμεσα με την έκθεση των σταφυλιών στον ήλιο. «Άρα, αν καλλιεργείτε τα σταφύλια σας σε αρκετή σκιά, δεν βγάζουν πολλή από αυτήν. Αλλά αν τα καλλιεργήσετε εκεί που έχουν πολύ ήλιο, τότε παράγουν περισσότερη κερσετίνη».
Η κερσετίνη δεν βοηθά μόνο στην πρόληψη του καψίματος των σταφυλιών από τον ήλιο. Στους ανθρώπους, είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από καρδιακές παθήσεις και καρκίνο. Αλλά όταν προστίθεται αλκοόλ στο μείγμα, η κερσετίνη μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, είπε ο Γουότερχαουζ.
«Το σώμα σου έχει αυτό το σύστημα που προσπαθεί να απαλλαγεί από το αλκοόλ που πίνεις και η κερσετίνη, όπως αποδεικνύεται, επιβραδύνει τη δράση», είπε. «Ουσιαστικά, η κερσετίνη από το κόκκινο κρασί σταματά τη διαδικασία στα μισά του δρόμου».
Το ανθρώπινο σώμα έχει μια πολύπλοκη διαδικασία για την αποβολή του αλκοόλ και των τοξινών που μπορεί να είναι επιβλαβείς για τα κύτταρα. Το μεγαλύτερο μέρος του αλκοόλ – χημικά μιλώντας, η αιθανόλη – διασπάται μέσα στο ήπαρ, όπου πραγματοποιούνται δύο βήματα. Πρώτον, τα ένζυμα βοηθούν στη διάσπαση του μορίου της αιθανόλης σε ακεταλδεΰδη, μια εξαιρετικά τοξική ουσία και γνωστή καρκινογόνος. Στη συνέχεια, μετατρέπουν την ακεταλδεΰδη σε αβλαβή μόρια οξέων – ένα λιπαρό οξύ που παίζει ρόλο στην παραγωγή ενέργειας του σώματος και στη σύνθεση λιπιδίων – το οποίο στη συνέχεια διασπάται σε απόβλητα.
Αλλά όταν η κερσετίνη εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος, μετατρέπεται σε γλυκουρονίδιο κερσετίνης – μια ένωση που μπλοκάρει το ένζυμο που μετατρέπει την ακεταλδεΰδη σε οξική. Έχοντας μείνει με τη συσσώρευση μιας «κακής τοξίνης», είπε ο Γουότερχαουζ, τα κεφάλια αρχίζουν να σφυροκοπούν.
Δεν είναι σαφές πόσοι άνθρωποι παθαίνουν πονοκεφάλους από κόκκινο κρασί, αλλά είναι μια αρκετά κοινή πάθηση, δήλωσε ο Μόρις Λέβιν, καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο που συνέγραψε τη μελέτη. Ως διευθυντής του Κέντρου Κεφαλαλγίας του πανεπιστημίου, ο Λέβιν είπε ότι ανακάλυψε «ότι ίσως το ένα τρίτο των ασθενών μου μιλούν για ιστορικό τουλάχιστον ενός πονοκεφάλου από κόκκινο κρασί». Οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς σε πονοκεφάλους και ημικρανίες φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε πονοκεφάλους από κόκκινο κρασί – οι οποίοι «είναι πολύ διαφορετικοί από το να ξυπνούν με hangover».
Σε αντίθεση με το τρομακτικό hangover, οι πονοκέφαλοι από κόκκινο κρασί μπορεί να εμφανιστούν «μέσα σε λίγα λεπτά έως μερικές ώρες μετά την κατανάλωση του κόκκινου κρασιού», είπε ο Λέβιν, και χαρακτηρίζονται από μια «αίσθηση παλμών γύρω από το κεφάλι, ναυτία και απλώς γενική χάλια διάθεση».
Αλλά ο Γουότερχαουζ είπε ότι υπάρχει μια «λύση» για τους λάτρεις του κόκκινου κρασιού που θέλουν να αποφύγουν τους πονοκεφάλους: να αναζητήσουν φθηνότερο κρασί.
«Κατά γενικό κανόνα, τα φθηνότερα κρασιά έχουν λιγότερη κερσετίνη», είπε ο Γουότερχαουζ. «Συνήθως συμβαίνει επειδή τα σταφύλια λαμβάνουν λιγότερο ηλιακό φως από εκείνα που, για παράδειγμα, βρίσκονται στο πραγματικά ακριβό καμπερνέ που φτιάχνουν στην κοιλάδα της Νάπα».
Φυσικά, λιγότερη κερσετίνη μπορεί να σημαίνει ότι οι τανίνες του κρασιού μπορεί να έχουν λιγότερο μεταξένια γεύση.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει ακόμα θεραπεία για τους πονοκεφάλους από κόκκινο κρασί. Αν και ο Λέβιν είχε στο παρελθόν πει στους ασθενείς του να ενυδατωθούν ή να δοκιμάσουν να πάρουν ιβουπροφαίνη πριν το πιουν, ωστόσο οι πονοκέφαλοι από κόκκινο κρασί είναι «κάπως ανθεκτικοί στη θεραπεία».
Άρα, οι πονοκέφαλοι θα είναι πάντα το τίμημα για ένα ποτήρι κόκκινο κρασί; Μένει να φανεί.
Οι Γουότερχαουζ και Λέβιν ελπίζουν να δοκιμάσουν τη θεωρία τους για την κερσετίνη με μια επερχόμενη κλινική δοκιμή. Περαιτέρω έρευνα θα μπορούσε να επικεντρωθεί όχι μόνο στην πρόληψη ή τη θεραπεία των πονοκεφάλων από κόκκινο κρασί, αλλά και να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση της ημικρανίας στο σύνολό της.
Εν τω μεταξύ, είπαν οι επιστήμονες, οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στους ενοχλητικούς πονοκεφάλους μπορεί να πρέπει να είναι ευέλικτοι ως προς το κρασί της επιλογής τους. Ο Λέβιν, ο οποίος πρόσφατα ανέπτυξε μια κάπως δυσάρεστη αντίδραση στο κόκκινο κρασί, πρότεινε να επιλέξουν ποικιλίες όπως το pinot noir και το syrah, που τείνουν να έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ.
«Επιπλέον, είναι πάντα καλή ιδέα να εργάζεστε για τη μείωση του στρες, ιδιαίτερα την εποχή των εορτών, για να μειώσετε την πιθανότητα να έχετε πονοκέφαλο», είπε ο Λέβιν.
Μια άλλη επιλογή μπορεί να είναι η απόρριψη του κόκκινου κρασιού εντελώς. Σε αντίθεση με το κατακόκκινο ξάδερφό του, το λευκό κρασί δεν έχει κερσετίνη, καθώς οι φλούδες των σταφυλιών αφαιρούνται πριν από τη ζύμωση.
«Όπως και να είναι, το λευκό κρασί συνδυάζεται υπέροχα με τη γαλοπούλα», είπε ο Γουότερχαουζ. «Το ροζέ κρασί επίσης μπορεί να είναι ασφαλές».
Με πληροφορίες από Washington Post
