Η εικόνα ενός ανθρώπου των σπηλαίων που καταβροχθίζει ένα μεγάλο κομμάτι κρέατος από βίσωνα ήρθε μάλλον η ώρα να επαναπροσδιοριστεί. Μια νέα χημική ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές που ασχολούνται με τις σύγχρονες δίαιτες έδειξε ότι οι άνθρωποι της Λίθινης εποχής έτρωγαν λιγότερο κρέας απ’ ό,τι φανταζόμαστε.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύονται στο τεύχος Νοεμβρίου του «American Journal of Physical Anthropology», μπορεί να εξηγήσουν γιατί πολλοί αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι έπαιρναν τις περισσότερες θερμίδες τους από άπαχο κρέας ή ψάρι, όταν ο σύγχρονος άνθρωπος κοντεύει κυριολεκτικά να δηλητηριαστεί από δίαιτες που αποτελούν πρωτεϊνικές βόμβες.
«Αν εξετάσει κανείς τη διατροφή των ανθρώπων, από τις πρώτες αρχαιολογικές ερμηνείες θα διαπιστώσει ότι είναι πολύ βαριές πρωτεϊνικά και ότι είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσω φυσιολογικά» δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Tamsin O’Connell, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Cambridge. «Πιστεύουμε όμως ότι οι ζωικές πρωτεΐνες ήταν το λιγότερο σημαντικό διατροφικό στοιχείο» πρόσθεσε.
Διατροφή λαγωνικών
Για να δουν πόσο κρέας έτρωγαν οι αρχαίοι άνθρωποι, οι αρχαιολόγοι στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι η πρωτεΐνη είναι το μόνο μακροθρεπτικό συστατικό που περιέχει άζωτο. Διαφορετικές τροφές έχουν διαφορετικές αναλογίες των βαρέων και ελαφρών ισοτόπων αζώτου ή ατόμων του ίδιου στοιχείου με διαφορετικό αριθμό νετρονίων. Έτσι, σε ένα συγκεκριμένο οικοσύστημα, οι επιστήμονες μπορούν να ανακατασκευάσουν τις αρχαίες δίαιτες με τη μέτρηση του κλάσματος των βαρέων προς τα ελαφριά ισότοπα αζώτου σε απολιθωμένα οστά. Το σώμα βέβαια, όπως αναφέρει και η «Huffigton Post», αποθηκεύει κατά προτίμηση βαρύτερα ισότοπα αζώτου, έτσι οι επιστήμονες υπολογίζουν μια μετατόπιση για να ρυθμίσουν την τάση που καθορίζει τι πραγματικά έτρωγαν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής.
Χρησιμοποιώντας αυτήν τη μετατόπιση, πολλές μελέτες εκτιμούν ότι το 60-80% της διατροφής του προϊστορικού ανθρώπου προήλθε από πρωτεΐνες, οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονταν από ζωικές πηγές. Αυτό προκαλεί έκπληξη επειδή στις σύγχρονες δίαιτες λιγότερο από το 45% προέρχεται από πρωτεΐνες οποιουδήποτε τύπου.
Τρώγοντας ισορροπημένα
Η αντίφαση οδήγησε την O’Connell στη σκέψη αν η μετατόπιση ήταν λάθος, επειδή στηρίχθηκε σε εκτιμήσεις ζώων και όχι ανθρώπων. Για να το ανακαλύψει, η ομάδα της έλαβε δείγματα ανθρώπινου αίματος από μια μελέτη όπου οι επιστήμονες σχολαστικά δημιούργησαν ξανά μια συνηθισμένη ανθρώπινη διατροφή, μετρώντας ακριβώς πόσο έφαγαν τα άτομα σε μία εβδομάδα, και πήρε ακριβή δείγματα από κάθε γεύμα. Συγκρίνοντας τις αναλογίες ισοτόπων αζώτου στον τομέα των τροφίμων και των ανθρώπινων δειγμάτων αίματος, ήταν σε θέση να εκτιμήσει πόσο βαρύ άζωτο αποθηκεύει το ανθρώπινο σώμα.
Τι σημαίνει αυτό για τις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες; Ότι οι ζωικές πρωτεΐνες έχουν λιγότερη θέση στο πιάτο μας, ενώ χρειάζεται ισορροπία ζωικών και φυτικών βιταμινών στη διατροφή, όπως υποδηλώνει και η τακτική των προγόνων μας.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
