Το σπίτι του Γκριγκόρι Ρασπούτιν έβλεπε στην οδό Τομπόλσκι τρακτ, απ’ όπου περνούσαν οι καταδικασμένοι, μέσα από το χωριό Ποκρόβσκογιε της Περιφέρειας Τιουμέν. Σήμερα, ο αυτοκινητόδρομος περνά έξω από το χωριό, το σπίτι του Ρασπούτιν έχει κατεδαφιστεί, όμως απέναντι απ’ αυτό το σημείο βρίσκεται ένα κτήριο με φωτεινό ξύλινο φράχτη και ξυλόγλυπτα παράθυρα, το οποίο λειτουργεί ως μουσείο, αφιερωμένο στον πασίγνωστο Ρώσο, που έδωσε το όνομά του σε χιλιάδες εστιατόρια αλλά και σε μια κακή γερμανική βότκα.
Μπροστά από την είσοδο του μουσείου υπάρχει μια χαραγμένη επιγραφή πάνω σε μια πέτρα. Τα λόγια είναι παρμένα από το ημερολόγιο του τελευταίου τσάρου της Ρωσίας: «Αλλάξαμε άλογα στο χωριό Ποκρόβσκογιε. Μείναμε πολλή ώρα μπροστά από το σπίτι του Γκριγκόρι (Ρασπούτιν)».
Δύο μήνες μετά το γεγονός αυτό, ο Νικόλαος Β’, η αγαπημένη του σύζυγος, Αλεξάνδρα, οι τέσσερις πριγκίπισσες, ο 13χρονος Τσαρέβιτς Αλέξιος και οι τρεις υπηρέτες θα εκτελεστούν στο υπόγειο της οικίας Ιπάτιεφ στην Eκατερίνενμπουργκ.
Τα αντικείμενα του Ρασπούτιν
Από τη δεκαετία του 1970, το ζεύγος Βλαντίμιρ και η Μαρίνα Σμιρνόφ συγκεντρώνουν έγγραφα, επιστολές, φωτογραφίες και αντικείμενα που ανήκαν στον Ρασπούτιν. Το 1991 ίδρυσαν το πρώτο ιδιωτικό μουσείο στη Ρωσία, αγοράζοντας ένα παλιό διώροφο κτήριο στο χωριό Ποκρόβσκογιε της περιφέρειας Τιουμέν, όπου ζούσαν οι γονείς του Ρασπούτιν, «του πιο γνωστού Ρώσου στον κόσμο» κατά την άποψη των Σμιρνόφ. Το μουσείο διαθέτει δύο μεσαίων διαστάσεων δωμάτια, όπου έχουν τοποθετηθεί πράγματα από το σπίτι του Ρασπούτιν, αυθεντικές φωτογραφίες και έγγραφα, τα οποία το ζεύγος Σμιρνόφ αναζήτησε σε αρχεία, αγόρασε σε δημοπρασίες των Σόθμπις κι απέκτησε με ανταλλαγή από εκείνους, οι πρόγονοι των οποίων έτυχε να γνωρίζουν τον «μεγάλο Ρώσο μυστικιστή» Ρασπούτιν.
Όταν οι οικογένεια του Ρασπούτιν, μετά τον θάνατό του, εξορίστηκε στο Σαλεχάρντ, η επιτροπή για τη φτώχεια των χωρικών μοίρασε την περιουσία του. Οι μουσειολόγοι Σμιρνόφ κατέφυγαν στις κομματικές λίστες και επισκέφτηκαν τα σπίτια των απογόνων τους στο Ποκρόβσκογιε. Έτσι, βρέθηκε μια βιενέζικη καρέκλα, ένας σπασμένος καθρέφτης, ένα πιάτο με τα αρχικά της Αλεξάνδρα Φιόντοροβνα, ένα κουδούνι εξώπορτας και άλλα αντικείμενα που αποτελούσαν το περιβάλλον του αυτοκρατορικού αστέρα. Επίσης, στη συλλογή του μουσείου υπάρχουν μπουκάλια βότκας «Ρασπούτιν» και διάφορα βιβλία αφιερωμένα στον ίδιο, από σοβαρές επιστημονικές μελέτες μέχρι συνταγές από ποικίλα γιατροσόφια, φτιαγμένα -υποτίθεται- από τον Ρασπούτιν.
Ο Βλαντίμιρ Σμιρνόφ έκανε αίτηση στο ληξιαρχείο της περιοχής Γιαρκόβσκι και ανακάλυψε το έγγραφο, όπου στις 9 Ιανουαρίου του 1869 ο ιερέας Τιτόφ έγραφε: «Στο χωριό Ποκρόβσκογιε, στην οικογένεια του χωρικού Εφίμ Γιάκοβλεβιτς Ρασπούτιν και της γυναίκας του, που και οι δυο τους είναι ορθόδοξοι, γεννήθηκε ο Γκριγκόρι». Επίσης, ο Σμιρνόφ λέει πως η εγκυκλοπαίδεια Britannica έστειλε μια βεβαίωση, όπου είναι γραμμένο ότι άλλαξαν την ημερομηνία γεννήσεως του Ρασπούτιν.
Η Γαλλίδα δισέγγονη
Από τα τρία παιδιά του Ρασπούτιν, μόνο η κόρη του η Ματριόνα είχε απογόνους. Ο γιος του, Ντμίτρι, πέθανε μαζί με τη γυναίκα του, τη Φέσα, στο Σαλεχάρντ. Η κόρη Βάρια πέθανε από τύφο στη Μόσχα το 1922 και ο τάφος της βρίσκεται στο νεκροταφείο Νοβοντέβιτσιε.
Το 2005, η δισέγγονη του Ρασπούτιν, η Γαλλίδα Λοράνς, επισκέφτηκε το Ποκρόβσκογιε και δώρισε στο μουσείο αυθεντικές φωτογραφίες και έγγραφα. Είναι αξιοσημείωτο ότι η Λοράνς απέκρυβε για πολύ καιρό την καταγωγή της από τους φίλους της και ανακοίνωσε το όνομα του προπάππου της μόνο κατά την ημέρα των 60ών γενεθλίων της.
Ένα διαφορετικό προφίλ
O Γκριγκόρι Ρασπούτιν γεννήθηκε το 1869 στο χωριό Ποκρόφκοε της Περιφέρειας Τιουμέν και δολοφονήθηκε στην Αγία Πετρούπολη το 1916.
Για τη «στερεότυπη» εικόνα του Ρασπούτιν που τον θέλει μπεκρή και διεστραμμένο, ο Βλαντίμιρ Σμιρνόφ προτείνει την εκδοχή που αρμόζει σ’ έναν μουσειολόγο που κατανοεί τις ατέλειες του κόσμου: «Ο Ρασπούτιν ανήγειρε με δικά του έξοδα την εκκλησία στο χωριό Ποκρόβσκογιε, ίδρυσε αντιαλκοολικό σύλλογο, βοηθούσε τους απόρους, δίδασκε στα παιδιά τους τη φιλανθρωπία, δεν έτρωγε κρέας και γαλακτοκομικά, έκανε προσκυνήματα σε ιερά χριστιανικά μέρη, όπως στο Κίεβο, στην Πετσέρσκαγια Λαύρα και στον Πανάγιο Τάφο στην Ιερουσαλήμ. Ήταν αγράμματος, αλλά ήξερε απ’ έξω την Αγία Γραφή και την ερμήνευε με τόση γραφικότητα, που συγκλόνιζε όχι μόνο τους ιερείς, αλλά και την οικογένεια του Τσάρου… ».
Όπως η ζωή του Ρασπούτιν, έτσι και ο θάνατός του καλύπτονται με ένα μείγμα από δοξασίες και αποκρύψεις. Δολοφονήθηκε στην Αγία Πετρούπολη τη νύχτα της 17ης Δεκεμβρίου του 1916, έπειτα από συνωμοσία του Φέλιξ Γιουσούποφ, του Μεγάλου Πρίγκιπα Ντμίτρι Πάβλοβιτς, του αξιωματικού της βρετανικής ασφάλειας MI6 Όσβαλντ Ρέινερ και του μοναρχικού Βλαντίμιρ Πουρισκέβιτς. Άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι ο Ρασπούτιν δηλητηριάστηκε με κυάνιο μέσα σε μια τούρτα, όμως ο ίδιος δεν έτρωγε γλυκά και ο ιατροδικαστής δεν εντόπισε ίχνη δηλητηρίου στη σορό του.
Το γεγονός του θανάτου
Σύμφωνα με τον Σμιρνόφ, ο Ρασπούτιν μάλλον χτυπήθηκε θανάσιμα και πυροβολήθηκε μερικές φορές στο κεφάλι, την κοιλιά και την πλάτη. Έπειτα έδεσαν τα χέρια του μπροστά, τον τύλιξαν σε μια κουρτίνα και τον πόντισαν από τη γέφυρα της αυτοχειρίας στον ποταμό Μάλαγια Νέβκα.
Όταν, κατ’ εντολή του αυτοκράτορα, η σορός του Ρασπούτιν ανασύρθηκε απ’ τα νερά, είδαν ότι τα χέρια του ήταν ελεύθερα, ενώ το δεξί χέρι ήταν ανασηκωμένο με τρία δάχτυλα ενωμένα, για να κάνει τον σταυρό του, σαν να είχε καταλάβει ότι δεν επρόκειτο να αναδυθεί ποτέ.
Ωστόσο, σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, ήταν ήδη νεκρός όταν οι δολοφόνοι έριξαν τη σορό του στο ποτάμι. Λίγο πριν από τον θάνατό του ο Ρασπούτιν είχε συναντηθεί με τον Ιωάννη της Κροστάνδης. Ο Πατήρ Ιωάννης τον ρώτησε: «Ποιο επώνυμο έχεις;» και, όταν ο άλλος απάντησε: «Ρασπούτιν (δηλαδή, άσωτος)», παρατήρησε: «Πρόσεχε, αυτό θα ορίσει τη μοίρα σου». Και έτσι ακριβώς συνέβη.
Πηγή: Russia Beyond the Headlines
Επιμέλεια: Κ. Μπετινάκης
