Tρεις παρεμβάσεις έκανε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε εκδήλωση ανοιχτής συζήτησης που διοργάνωσε το περιοδικό Nouvel Observateur με θέμα «Παγκοσμιοποίηση: Είναι εκτός παιχνιδιού τα κράτη;»
1η Η χρηματοπιστωτική κρίση
Η οικονομική, νομισματική και χρηματοπιστωτική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο, τα πέντε τελευταία χρόνια, έδειξε ότι τα προβλήματα, στην παρούσα φάση, σε αυτή την ιστορική συγκυρία, δεν αφορούν την αποδυνάμωση του κράτους. Εδώ και καιρό δεν μιλάμε για μια βεστφαλική εθνική κυριαρχία, για ένα κράτος απομονωμένο, αυτόνομο που μπορεί να εξασκήσει μια εξουσία ανεξέλεγκτη και απεριόριστη στην εθνική επικράτεια. Υπάρχει πρόβλημα σε επίπεδο της διεθνούς κοινότητας. Το πρόβλημα δεν είναι η αποδυνάμωση του εθνικού κράτους. Αυτό υπάρχει κατά ένα παραδοσιακό τρόπο. Το πρόβλημα στην παρούσα φάση είναι η αποδυνάμωση των διεθνών οργανώσεων, των οντοτήτων όπως η ΕΕ ή η Ευρωζώνη.
Γι’ αυτό το λόγο, πρέπει να κάνουμε ένα ουσιώδη διαχωρισμό ανάμεσα σε ένα ρυθμισμένο και οργανωμένο διεθνές σύστημα, που ελέγχεται πολιτικά και δημοκρατικά και πρέπει να δίνει εξηγήσεις ενώπιον των κοινωνιών και των λαών, και από την άλλη πλευρά, την πραγματική διεθνή κατάσταση, που είναι ένα ασύμμετρο σύστημα σε σχέση με το ρυθμισμένο πολιτικό σύστημα, που είναι ένα σύστημα που περιέχει οντότητες που δεν είναι ρυθμισμένες.
2η Η ευρωπαϊκή απαισιοδοξία
Ας ξεκινήσω με την ευρωπαϊκή απαισιοδοξία. Είμαι απολύτως σύμφωνος ότι υπάρχει ένας ευρωπαϊκός πεσιμισμός. Είναι η ύφεση, η λιτότητα, τα δομικά προβλήματα της Ευρωζώνης, η έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης στην Ευρώπη, κτλ. Αλλά, αυτή η πανευρωπαϊκή απαισιοδοξία δημιουργεί προβλήματα σε παγκόσμια κλίμακα. Γιατί για το διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, η παρουσία και ο ρόλος της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι καταλυτικός και αποφασιστικός.
Γιατί ιστορικά, πολιτικά και ιδεολογικά η ευρωπαϊκή ήπειρος είναι μία ήπειρος δικαίου. Είναι η ήπειρος του κοινωνικού κράτους, η ήπειρος της αλληλεγγύης. Επομένως, χωρίς την ενεργή παρουσία και χωρίς την παρέμβαση και απαραίτητη αποφασιστικότητα της Ευρώπης σε εθνικό επίπεδο, αλλάζουμε τους κανόνες του παιχνιδιού σε παγκόσμιο επίπεδο, με ένα τρόπο πολύ αρνητικό, εχθρικό για τις περιοχές της Ευρώπης που παρουσιάζουν πραγματικά προβλήματα.
Εμείς, οι Ευρωπαίοι, έχουμε αλλάξει ριζικά το θεσμικό ρόλο και τη βασική και γενετική αποστολή του ΔΝΤ. Εδώ και τρία χρόνια το ΔΝΤ είναι ένας θεσμός που παίζει ένα πρωτεύοντα ρόλο σε ό,τι αφορά την Ευρώπη και τις αναπτυγμένες χώρες, που χωρίς αμφιβολία έχουν προβλήματα και ύφεση και κοινωνική κρίση, αλλά είναι ευρωπαϊκές χώρες. Δεν είναι αναπτυσσόμενες χώρες.
3η Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα: Υπάρχουν δύο διαφορετικές ευρωπαϊκές πραγματικότητες: Υπάρχει το θεσμικό σύστημα της ΕΕ όπως συγκροτήθηκε ιστορικά. Και υπάρχει η θεσμική και πολιτική πραγματικότητα της Ευρωζώνης που λειτουργεί πέρα από το γνωστό θεσμικό πλαίσιο.
Γιατί το Eurogroup και η τρόικα, όπως την αποκαλούν, που εξασκεί την οικονομική διακυβέρνηση σε πολλές χώρες μέσω των προγραμμάτων προσαρμογής, δεν έχουν θεσμική αναφορά ούτε στην κοινοτική μέθοδο ούτε στο Ευρωκοινοβούλιο. Άρα, υπάρχει μια πραγματικότητα μέσα στην Ευρωζώνη τελείως διαφορετική.
Δεύτερη παρατήρηση: Υπάρχει κίνδυνος «αποπαγκοσμιοποίησης» ως αντίδραση στην παγκοσμιοποίηση; Καθόλου! Γιατί η παγκοσμιοποίηση είναι μια παγκόσμια δομική κατάσταση που είναι πολύ παλιά . Δεν είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο. Ακόμα και στο 19ο αιώνα το πρόβλημα ήταν η παγκοσμιοποίηση. Ακόμα και σε χρηματοπιστωτικό επίπεδο. Για παράδειγμα, η διαχείριση του χρέους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν εκείνη την εποχή ένα παγκόσμιο πρόβλημα και ένας εκ των βασικών παραγόντων για την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με το περίφημο Ανατολικό Ζήτημα που είναι μια κατάσταση που ανιχνεύεται ακόμη και στις μέρες μας, μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Η πιο σημαντική διαφορά και ο κίνδυνος που είναι μπροστά μας, δεν είναι η αποπαγκοσμιοποίηση. Είναι ο φονταμενταλισμός που παράγεται στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, ακόμα και στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
