Πώς οι ψευδείς πληροφορίες περιπλέκουν τον έλεγχο των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων;
Είναι πολύ συχνό φαινόμενο τα άτομα να δίνουν ψευδείς πληροφορίες ή να αποκρύπτουν στοιχεία σχετικά με τη σεξουαλική τους συμπεριφορά τόσο όταν απευθύνονται στους συντρόφους τους όσο και όταν συμβουλεύονται επαγγελματίες υγείας. Το ζήτημα έχει ιδιαίτερη σημασία για τη δημόσια υγεία καθώς το σεξουαλικό ιστορικό είναι αυτό που καθορίζει τις παρεμβάσεις πρόληψης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ)). Ταυτόχρονα, η αναφορά δεδομένων χωρίς ακρίβεια και αξιοπιστία υπονομεύει τον σχεδιασμό προγραμμάτων προαγωγής της σεξουαλική υγείας.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν το φαινόμενο των ψευδών δεδομένων είναι το γεγονός ότι υπάρχει ένας αξιοσημείωτος αριθμός γυναικών που έχουν συλλάβει ενώ υποστήριζαν ότι είναι παρθένες καθώς και το 10% των νέων που βρέθηκαν θετικοί σε κάποιο ΣΜΝ ενώ υποστήριζαν ότι το τελευταίο έτος δεν ήταν σεξουαλικά ενεργοί. Σε γενικές γραμμές τα άτομα τείνουν να αναφέρουν μεγαλύτερη ηλικία πρώτης σεξουαλικής επαφής από την αληθή. Επίσης σε παγκόσμιο επίπεδο οι άνδρες είναι πιο πιθανό να δώσουν ακριβείς πληροφορίες.
Γιατί όμως τα άτομα λένε ψέματα για τη σεξουαλική τους συμπεριφορά; Υπάρχουν πολλοί λόγοι εξηγούν οι ειδικοί. Ένας είναι ότι τα άτομα αποφεύγουν την αναφορά συμπεριφορών που έχουν στιγματισθεί κοινωνικά, όπως είναι για παράδειγμα η εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων από γυναίκες, ενώ τείνουν να υπέρ-αναφέρουν συμπεριφορές που είναι κοινωνικά αποδέκτες όπως είναι η μεγάλη συχνότητα σεξουαλικών επαφών στους άνδρες. Αυτή λοιπόν η τάση να δίνονται ανακριβείς πληροφορίες με γνώμονα το κοινωνικά επιθυμητό, δημιουργεί πολλά προβλήματα στο πεδίο της έρευνας της υγείας καθώς μειώνει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των αυτοαναφορών.
Δεν μπορεί βέβαια κάνεις να παραγνωρίσει τον ρόλο του φύλου καθώς είναι τα στερεότυπα που συνδέονται με αυτόν και δημιουργούν τις διαφορετικές προσδοκίες αναφορικά με την κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά για τους άνδρες και για τις γυναίκες. Πιο συγκεκριμένα λιγότερο έγκυρες και αξιόπιστες είναι οι πληροφορίες που δίνονται σχετικά με τη σεξουαλική ζωή πριν το γάμο καθώς και με την απιστία.
Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες λένε ψέματα όταν ερωτώνται ποιος είναι αυτός που έχει το πρώτο λόγο όταν πρόκειται για αποφάσεις που σχετίζονται με τη σεξουαλική δραστηριότητα. Το πιο συχνό φαινόμενο μάλιστα είναι, ιδιαίτερα στα παντρεμένα ζευγάρια, οι σύντροφοι να μη διαφωνούν. Όταν όμως διαφωνούν αυτό τείνει να γίνεται με συστηματικό τρόπο. Δηλαδή οι άνδρες είναι πιο πιθανό να απαντούν καταφατικά και οι γυναίκες αρνητικά. Βέβαια δεν μπορούν όλες οι διαφορές να αναχθούν στην επιλογή των ατόμων να υπό ή να υπέρ-αναφέρουν συγκεκριμένες σεξουαλικές συμπεριφορές. Κάποιες σεξουαλικές συμπεριφορές όντως διαφέρουν αναμεσά στα δυο φύλα. Για παράδειγμα οι άνδρες κάνουν περισσότερο ευκαιριακό σεξ και χρησιμοποιούν λιγότερο συχνά προφυλακτικό.
Σε γενικές γραμμές τα σχετικά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι γυναίκες αναφέρουν λιγότερους συντρόφους εκτός γάμου και περισσότερες μακροχρόνιες σχέσεις ενώ οι άνδρες τείνουν να υπερβάλλουν αναφορικά με τη σεξουαλική τους δραστηριότητα. Οι ερευνητές συνήθως αναφέρουν ότι οι κοινωνικές νόρμες είναι αυτές που διαμορφώνουν την κοινωνικά προσδοκώμενη ανδρική και γυναίκεια σεξουαλική συμπεριφορά. Με λίγα λόγια η κοινωνία περιμένει από τις γυναίκες να έχουν λιγότερους συντρόφους και από τους άνδρες να έχουν περισσότερες συντρόφους. Έχει βρεθεί μάλιστα ότι τα δυο μετρά και δυο σταθμά αναφορικά με την επιθυμητή σεξουαλική συμπεριφορά υιοθετούνται κυρίως από τους άνδρες.
Η κοινωνία βεβαίως έχει προχωρήσει και σιγά σιγά η διαφορά αυτή των φύλων αναφορικά με τo κριτήριο της σεξουαλικής συμπεριφοράς αποδυναμώνεται. Χρειάζεται όμως ακόμα χρόνος για να εξαλειφθεί και μεχρι τότε οι ερευνητές θα πρέπει να συνεχίζουν να αμφισβητούν την αξιοπιστία των δεδομένων. Οι διαδικτυακές συνεντεύξεις δίνουν σε ένα βαθμό μια λύση. Η ενίσχυση της εμπιστευτικότητας και του απορρήτου μπορεί επίσης να βοηθήσουν.
