Γράφει η Μαρία Δεληθανάση -Ιστορικός Τέχνης
Στη Δανία έγινε χαμός. Ένα άγαλμα γοργόνας, τέσσερα μέτρα μέταλλο, τολμηρό, με καμπύλες και δυναμισμό, στήθηκε στο Dragør όπως αποφάσισε η Δανία αλλά δεν «ταίριαξε» στο ιστορικό φρούριο. Οι ντόπιοι φώναξαν «άσχημο», «πορνογραφικό», «προσβλητικό». Και αυτό σε ένα συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο που προάγονται οι έννοιες του diversity του body positivity και γενικά της κοινωνικής αποδοχής, το να λογοκρίνεται ό,τι ξεφεύγει από το mainstream αισθητικό φίλτρο, είναι εντελώς αντιφατικό.
Μια χώρα που πουλάει στον τουρίστα τη «γοργόνα της καρτ-ποστάλ» αλλά είναι αποδεκτή μόνο και εφόσον ταιριάζει στο ντεκόρ και αν το γυμνό σώμα πληροί τα ακαδημαϊκά πρότυπα ώστε να μπορεί να εκτεθεί σε δημόσιο χώρο. Ειδάλλως ρίχνεται στον Καιάδα!
Κι ενώ αυτοί ξεβολεύονταν με ένα άγαλμα, στην Ελλάδα εμείς βάζαμε συρματοπλέγματα στη Πορτάρα της Ναξου. Στο εμβληματικό μνημείο του Απόλλωνα, το σύμβολο του νησιού, που στέκει εκεί χιλιάδες χρόνια. Γιατί; Επειδή ένας τουρίστας ανέβασε φωτογραφία να σηκώνει πέτρα για το TikTok. Αντί να βρούμε λύσεις ουσίας, χτίσαμε… φράχτες. Μια εικόνα, ένα viral, κι έτρεξαν να μετατρέψουν το μνημείο σε εργοτάξιο, λες και θα μπούκαρε ολόκληρη η ανθρωπότητα να το διαλύσει.
Δύο ιστορίες, μία αλήθεια: δεν αντέχουμε τίποτα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Στη Δανία, η τέχνη που δεν είναι «όμορφη» σύμφωνα με το μάτι του μέσου Δανού. Στην Ελλάδα, το μνημείο που δεν είναι πια «ασφαλές» για την τέλεια postcard. Στην πραγματικότητα, μας νοιάζει μόνο η βιτρίνα. Η εικόνα που πουλάμε. Όχι η ουσία, όχι η ελευθερία, όχι η ιστορία.
Η γοργόνα δεν τους χάλασε το φρούριο, τους χάλασε την ψευδαίσθηση ότι είναι cool και ανοιχτόμυαλοι. Και η Πορτάρα δεν κινδύνευε, εμείς κινδυνεύουμε να τη μετατρέψουμε σε φυλακισμένο φόντο για stories. Όταν λογοκρίνεις ένα γλυπτό ή κλείνεις ένα μνημείο με κάγκελα, δεν προστατεύεις τίποτα. Μόνο αποδεικνύεις ότι φοβάσαι. Όχι την ασχήμια, αλλά τη δύναμη της τέχνης και της ιστορίας να σε ξεβολέψουν.
