Έγραφε ο Ξενοφώντας στην Κύρου Παιδεία, ένα από τα εξαιρετικότερα βιβλία για την τέχνη της διοίκησης που έχουν γραφτεί τους τελευταίους 25 αιώνες, ότι «απ΄όλες τις δυσκολίες, ο φόβος είναι αυτός που τρομάζει πιο πολύ τις ψυχές» («πάντων των δεινών ο φόβος μάλιστα καταπλήττει τας ψυχάς»). Και ο φόβος σήμερα είναι ο σκληρότερος αντίπαλος.
Πράγματι, βρισκόμαστε στο μέσο μιας πολύ εκτεταμένης και βαθειάς παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Ή μάλλον, για πρώτη φορά, στο μέσον πολλών κρίσεων ταυτόχρονα: οικονομικής, πιστωτικής, χρηματιστηριακής, κρίση στο περιβάλλον, στις τιμές των τροφίμων, στο νερό και τους υδάτινους πόρους, κρίση στην ενέργεια.
Η οικονομική κρίση άρχισε τον Ιούνιο του 2007 με την κατακόρυφη άνοδο στις επισφάλειες στα sub-prime στεγαστικά δάνεια (δηλαδή τα δάνεια σε πολύ οικονομικά ασθενείς πιστολήπτες) στις ΗΠΑ.
Αυτά τα δάνεια και η αδυναμία όσων δανείστηκαν να τα αποπληρώσουν, έχουν προκαλέσει τεράστιες απώλειες σε όσους επένδυσαν σε τέτοια χρεόγραφα και σε όσους δάνεισαν σε επιχειρήσεις, τράπεζες και οργανισμούς που επένδυσαν σε τέτοια χρεόγραφα.
Η κρίση αυτή άρχισε να γενικεύεται, αφού φάνηκε πως και άλλα μεγάλα τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα είχαν επενδύσει, ή εγγυηθεί (όπως η AIG) επενδύσεις σε αμφιβόλου ποιότητας χρεόγραφα.
Παρά τις προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών να τροφοδοτηθεί η αγορά με όσα χρήματα χρειαζόταν, η κατάσταση συνέχισε να χειροτερεύει. Είδαμε τα χρηματιστήρια να σημειώνουν μεγάλη κάμψη από τη Μόσχα μέχρι τη Βραζιλία.
Οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν τα «τοξικά» προβλήματα των μεγάλων ξένων τραπεζών. Και δεν έχουν οι καταθέτες λόγο να ανησυχούν. Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, η Κυβέρνηση παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις και «είναι εδώ», συνεργάζεται με τις ξένες Κυβερνήσεις και «εγγυάται τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας». Οι καταθέτες, οι άνθρωποι που μόχθησαν για να βάλλουν «κάποια λεφτά στην μπάντα» δεν έχουν λόγο να ανησυχούν. Θα γίνει ό,τι πρέπει να γίνει για να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα.
Δεν υποτιμάμε τη διεθνή κρίση. Ακόμα και ο δανεισμός του ελληνικού Δημοσίου ακριβαίνει, αφού η διαφορά στο κόστος δανεισμού μεταξύ του ελληνικού και του γερμανικού Δημοσίου έχει φθάσει για τη δεκαετή διάρκεια από τις 32 μ.β στα μέσα Μαρτίου 2005, στις 90 μονάδες βάσης σήμερα. Μια αύξηση κατά 30 μ.β., στο spread στα 40 δισεκ. ευρώ δανεισμού ισοδυναμούν με ένα επιπλέον ετήσιο κόστος για τόκους της τάξης των 120 εκατ. ευρώ.
[Θυμάστε τι έλεγε η αντιπολίτευση για τη στρατηγική μας για «ανέβασμα του duration» (επιμήκυνση της διάρκειας) του δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, με δανεισμό για 30 και 50 χρόνια; Το ΠΑΣΟΚ μας κατηγορούσε τότε ότι έπρεπε να δανειζόμαστε και να αναχρηματοδοτούμε το χρέος μόνο για ένα χρόνο, επειδή τα επιτόκια του δωδεκαμήνου ήταν, τότε, φθηνότερα! Φαντασθείτε πόσο καταστροφικό θα ήταν αν στις σημερινές αγορές θα ήμασταν αναγκασμένοι να δανειζόμαστε 20 δισεκ. ευρώ κάθε μήνα για να χρηματοδοτήσουμε το χρέος.]
Οι ζημίες των μεγάλων ξένων τραπεζών τις έχουν κάνει να μειώσουν κατά πολύ και τη δανειοδότηση των πελατών τους, επιτείνοντας το πρόβλημα της έλλειψης χρηματοδότησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Όσον αφορά στις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Θα υπάρχουν, αλλά το μέγεθός τους είναι και θα είναι «διαχειρίσιμο».
Δημοσιονομικά—πίεση στα έσοδα ως αποτέλεσμα της αρνητικής πίεσης στα εισοδήματα και τους ρυθμούς ανάπτυξης.
Αρνητική επίδραση στο χρηματιστήριο (αν και οι ευκαιρίες είναι πλέον μεγαλύτερες από τους κινδύνους).
Βραδύτεροι ρυθμοί στις επενδύσεις και στις επενδυτικές ροές.
Περιορισμός στη χορήγηση δανείων από τις τράπεζες.
Κάποια μείωση του ναυτιλιακού συναλλάγματος.
Αρνητική επίδραση στον τουρισμό- εφόσον τα εισοδήματα των επισκεπτών μας συμπιέζονται.
Αρνητική επίδραση στις εξαγωγές λόγω της πίεσης στα εισοδήματα διεθνώς.
Ο Πρωθυπουργός έχει αναγγείλει μια σειρά από πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις για την ισχυροποίηση της ελληνικής οικονομίας.
Και εμείς στο υπουργείο Εξωτερικών θα συνεχίσουμε την προσπάθεια ανάδειξης της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων, προσέλκυσης επενδύσεων και διείσδυσης των ξένων αγορών. Ανάδειξης της Ελλάδας της δημιουργίας.
Όσον αφορά στα χρηματιστήρια, η τάση παραμένει πτωτική, αλλά θα αρχίσουν πολύ σύντομα να παρουσιάζονται πολύ καλύτερες ευκαιρίες για επενδύσεις. Σχετικά σύντομα θα σταθεροποιηθούν και ομαλοποιηθούν τα πράγματα, χωρίς, φυσικά, αυτό να σημαίνει πως θα μπούμε αμέσως μετά και σε τροχιά ανάκαμψης.
Κάθε πρόβλημα είναι και μια ευκαιρία για ανασκούμπωμα. Για νέα προσπάθεια βελτίωσης σε όλα. Γι΄ αυτό πρέπει να στηρίξουμε το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Πρωθυπουργού και να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για τη σωστή εκτέλεση του προϋπολογισμού.
