Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης, Δικηγόρος Αθηνών – Συνταγματολογος – συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα – νομικός συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα – ΔΣ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων – ΔΣ ιδρύματος Μπότσαρη – νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος.
Η 28η Οκτωβρίου, από το έτος 2021, περιλαμβάνεται πλέον στις υποχρεωτικές αργίες (άρθρο 60 Ν. 4808/2021), κατά τις οποίες απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών, καθώς και η λειτουργία των επιχειρήσεων εκτός από εκείνες που νόμιμα λειτουργούν τις Κυριακές και κατά τις υποχρεωτικές αργίες.
Για τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν:
Στις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν καταβάλλεται χωρίς κάποια προσαύξηση το σύνηθες ημερομίσθιο σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, ενώ σε όσους αμείβονται με μισθό καταβάλλεται ο μηνιαίος μισθός τους.
Για τις επιχειρήσεις που νόμιμα λειτουργούν :
Οι εργαζόμενοι που θα απασχοληθούν δικαιούνται:
1) αν αμείβονται με ημερομίσθιο, το σύνηθες καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόμιμο ωρομίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν
2) στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό:
α) αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ημέρες αργίας και εκτάκτως θα λειτουργήσουν την 28η Οκτωβρίου, οφείλεται το 1/25 του συνήθως καταβαλλομένου μισθού τους και επιπλέον προσαύξηση 75% επί του νόμιμου ημερομισθίου για όσες ώρες απασχοληθούν
β) αν πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις λοιπές από το νόμο αργίες, οφείλεται μόνον προσαύξηση 75%, που υπολογίζεται στο 1/25 του νομίμου ημερομισθίου τους για όσες ώρες απασχοληθούν.
Επιπλέον οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:
Δεν είναι νόμιμος ο συμψηφισμός ημέρας οφειλόμενης ανάπαυσης (ρεπό), με ημέρα υποχρεωτικής αργίας.
Το ημερομίσθιο της 28ης Οκτωβρίου το δικαιούνται και οι μισθωτοί που βρίσκονται σε άδεια, χωρίς να προσμετρηθεί όμως η μέρα αυτή στις εργάσιμες μέρες της άδειάς τους.
Σε περίπτωση που ισχύουν ευνοϊκότεροι όροι (πχ από ΣΣΕ, Κανονισμό Εργασίας, επιχειρησιακή συνήθεια ή έθιμο) ως προς τις προσαυξήσεις της αμοιβής για την εργασία σε ημέρα υποχρεωτικής αργίας ή Κυριακής, αυτοί υπερισχύουν.
Πριν το 2021:
Προ του 2021, η 28η Οκτωβρίου θεωρείτο ημέρα προαιρετικής αργίας για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα (άρθρ. 2 παρ.2 ΝΔ 3755/1957, όπως ισχύει). Δηλαδή, ο εργοδότης μπορούσε να αποφασίσει αν θα λειτουργήσει η επιχείρησή του ή όχι. Αν η επιχείρηση δεν λειτουργήσει, τότε οι ημερομίσθιοι θα λάβουν κανονικά το ημερομίσθιο που τους αναλογεί και οι αμειβόμενοι με μισθό, θα λάβουν τον μισθό τους και μόνο. Αν η επιχείρηση λειτουργήσει, τότε οι ημερομίσθιοι θα λάβουν κανονικά το ημερομίσθιό τους και 75% προσαύξηση επί του νόμιμου ημερομισθίου τους. Οι αμειβόμενοι με μισθό, θα λάβουν προσαύξηση 75% για όσες ώρες απασχοληθούν ,επί του νόμιμου ωρομισθίου τους και το 1/25 καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους. Δεν προβλέπεται ποινική δίωξη του εργοδότη, για τις ημέρες προαιρετικής αργίας, όπως η αργία της 28ης Οκτωβρίου.
Ωστόσο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις στη χώρα μας αργούν στην περίπτωση που η 28η Οκτωβρίου έχει χαρακτηρισθεί αργία από διάταξη συλλογικής σύμβασης εργασίας, Κανονισμού Εργασίας της επιχείρησης, από επιχειρησιακή συνήθεια και έθιμο, κατά το οποίο η επιχείρηση παραμένει κλειστή την ημέρα αυτή.
Στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι μισθωτοί δεν εργασθούν σύμφωνα με τα παραπάνω δεν θα έχουν καμία μείωση του μισθού τους, ενώ όσοι αμείβονται με ημερομίσθιο, δικαιούνται να λάβουν το ημερομίσθιό τους (άρθρ. 2 παρ.3 ΝΔ 3755/1955).
Αν παρότι έχει χαρακτηρισθεί η 28η Οκτωβρίου πρόσθετη εορτή αργία για μία επιχείρηση, αυτή λειτουργήσει φέτος κατ’ εξαίρεση, τότε για πλήρη απασχόλησή τους οι υπάλληλοι δικαιούνται προσαύξηση μισθού κατά 1/25 και οι αμειβόμενοι με ημερομίσθιο ένα ακόμα ημερομίσθιό τους, επί του ωρομισθίου των οποίων θα υπολογισθεί και η προσαύξηση κατά 75% για την εργασία σε ημέρες αργίας. Δηλαδή στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι μισθωτοί δεν εργασθούν σύμφωνα με τα παραπάνω δεν θα έχουν καμία μείωση του μισθού τους, ενώ όσοι αμείβονται με ημερομίσθιο, δικαιούνται να λάβουν το ημερομίσθιό τους (άρθρ. 2 παρ.3 ΝΔ 3755/1955).
Οι ημέρες υποχρεωτικής αργίας που από το νόμο έχουν καθορισθεί και κατά τις οποίες απαγορεύεται κάθε βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική εργασία, επαγγελματική δραστηριότητα, καθώς και η απασχόληση των μισθωτών είναι οι εξής:
- η 25η Μαρτίου.
- η Δευτέρα του Πάσχα
- η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου)
- η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).
- η 1η Μαΐου από το 2017.
- η 28η Οκτωβρίου από το 2021.
- 1η Ιανουαρίου από το 2021 και έπειτα.
- 6η Ιανουαρίου από το 2021.
Η μόνη διαφορά μεταξύ αυτών των δύο αργιών είναι ότι στις υποχρεωτικές αργίες απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών ενώ κατά την προαιρετική αργία εξαρτάται από την κρίση (βούληση) του εργοδότη αν θα λειτουργήσει την επιχείρηση.
Πέρα όμως από τις παραπάνω υποχρεωτικές αργίες, έχουν καθιερωθεί από διάφορους οργανισμούς ή μεγάλες επιχειρήσεις και άλλες ημέρες του έτους, εορτάσιμες ή μη, σαν ημέρες αργίας. Οι ημέρες αυτές θεωρούνται σαν αργίες, είτε έχουν ορισθεί με Κανονισμό Εργασίας της επιχείρησης, είτε από έθιμο, είτε με Συλλογική Σύμβαση, διαιτητική απόφαση, διάταγμα, εσωτερικό κανονισμό ή από επιχειρησιακή συνήθεια.
Σε περίπτωση που ο εργοδότης χωρίς άδεια της αρχής απασχολήσει το προσωπικό κατά την Κυριακή ή τις ημέρες ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ αργίας, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 6 μηνών και χρηματική ποινή.
