Οι νέες ποινές για το μπούλινγκ στα σχολεία και το πρόγραμμα “Ενεργώ ως πολίτης”

 Η επαναφορά της πενθήμερης αποβολής από το σχολείο, των δικαιολογημένων και αδικαιολόγητων απουσιών, η ψηφιοποίηση του απουσιολογίου, η απλοποίηση των διαδικασιών για αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, η αυστηροποίηση των κανόνων για τη χρήση κινητών τηλεφώνων, η  πλατφόρμα καταγραφής περιστατικών stop-bullying.gov.gr, η στελέχωση των σχολείων με περισσότερους κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, η ένταξη στο σχολικό πρόγραμμα σπουδών δράσεων ενεργού πολίτη, οι γονείς παιδιών που προκαλούν ζημιές στο σχολείο είναι υποχρεωμένοι να αποκαταστήσουν τις ζημιές με δικά τους έξοδα, οι υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών, ο νέος σχολικός κανονισμός, η ενίσχυση του ρόλου του εκπαιδευτικού: Είναι μερικά μόνο από τα μέτρα για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού – Μπουλινγκ που λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις την τελευταία δεκαετία.

 Το πρόγραμμα «Ενεργώ Ως Πολίτης» ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2022 και υλοποιήθηκε πιλοτικά σε 50 σχολεία της Ελλάδας. Στόχος του προγράμματος είναι να εμπνεύσει μαθητές και μαθήτριες όλων των τάξεων να γίνουν ενεργοί πολίτες. Υφίσταται βούληση της πολιτικής ηγεσίας, να επεκταθεί το πρόγραμμα  «Ενεργώ Ως Πολίτης», σταδιακά σε όλα τα σχολεία.

Η συμμετοχή των παιδιών στην κοινωνική ζωή, η διεκδίκηση της θέσης τους στην κοινωνία στην οποία μεγαλώνουν , ο σεβασμός και η συνειδητοποίηση την αξίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν τον όρο «ενεργός πολίτης» και βρίσκονται στο επίκεντρο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Ενεργώ Ως Πολίτης».

Από τον Σεπτέμβριο προβλέπονται δράσεις εντός του σχολείου με αλλαγές στα μαθήματα και στα προγράμματα σπουδών, καθώς και ένα νέο πλαίσιο κανόνων και συνηθειών.

Οι δράσεις αυτές θα ενταχθούν στη σχολική καθημερινότητα και θα συνδεθούν ακόμη και με τις σχολικές εκδρομές.                                                                                    Σε ό,τι αφορά τη χρήση των κινητών τηλεφώνων, παρατηρούμε εδώ και χρόνια ότι στα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ,σηκώνονται ξαφνικά πολλά κινητά τηλέφωνα, που αποθανατιζουν τις πράξεις βίας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο σύλλογος μπορεί να επιβάλλει αποβολή έως πέντε ημέρες ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού, ενώ σε περιστατικά καταγραφής ευαίσθητων προσωπικών στιγμών παιδιών που δεν θα έπρεπε ποτέ να αναπαράγονται στο διαδίκτυο “αν υπάρξει διαρροή προσωπικών δεδομένων παιδιών σε ευαίσθητες στιγμές, τότε υποχρεωτικώς θα υπάρχει ακαριαία αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος – αλλαγή σχολείου και αυτό ακριβώς αποτυπώνεται και στην υπουργική απόφαση”.                                                                                                  Μεταξύ των παρεμβάσεων στις οποίες προχωρά το υπουργείο Παιδείας για την αντιμετώπιση του bullying, είναι η διαχείριση σε δύο επίπεδα.

Από τον Σεπτέμβριο στα σχολεία θα εφαρμόζεται νέος κανονισμός λειτουργίας.

Με εγκύκλιο προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (Περιφερειακές Δ/νσεις εκπαίδευσης, σχολικούς συμβούλους, σχολικές μονάδες κ.α) το Υπουργείο Παιδείας για την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων , όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ τη χρήση κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών από τα παιδιά τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, στην ίδια εγκύκλιο επισημαίνεται ότι η ανάρτηση φωτογραφιών και βίντεο με μαθητές στους δικτυακούς τόπους των σχολικών μονάδων επιτρέπεται να γίνεται μόνο όταν υπάρχει έγγραφη γονική συναίνεση, όπως ορίζει άλλωστε ο νέος κανονισμός για τα προσωπικά δεδομένα.

Με οριστική αποβολή από το σχολείο τους ,θα τιμωρούνται όσοι μαθητές αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο με τα οποία εκθέτουν ή διακωμωδούν συμμαθητές τους κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου. Είναι η αυστηρότερη ποινή που προβλέπεται στο ποινολόγιο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο πλέον έχει στόχο να τηρηθεί η απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα ελληνικά σχολεία .

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο εκφοβισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις, όπως κατάθλιψη και άγχος, αυτοτραυματισμό, παράπονα για την υγεία και μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση. «Αν το θέμα αυτό δεν αντιμετωπιστεί, η βλάβη μπορεί να επιμείνει για πολλά χρόνια, ακόμη και αρκετά μετά την ενηλικίωση», έχει παρατηρήσει η Dénervaud. Μια ανάλυση της Washington Post διαπίστωσε σχεδόν 200 περιστατικά στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια όπου ένας μαθητής που εκφοβίστηκε, αυτοκτόνησε.

Ειδικοί τονίζουν ότι θα πρέπει  να εξαφανιστεί  η αίσθηση του θύματος παιδιού, ότι ο δράστης θα παραμείνει ατιμώρητος και θα συνεχίσει τις βίαιες- παράνομες πράξεις του.

Εάν η πολιτεία δεν λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, όλο και περισσότεροι γονείς θα επιλεγούν το ιδιωτικό σχολείο για το παιδί τους.                                                                                                                                                                                                                                                                        Κατά πολλούς , απαιτείται αναθεώρηση του ρόλου του εκπαιδευτικού , με περισσότερες αρμοδιότητες, προς όφελος του παιδιού και της κοινωνίας γενικότερα . Χρειάζεται απελευθέρωση και όχι δέσμευση των εκπαιδευτικών, με την ταυτόχρονη αξιολόγηση τους. Κατά πολλούς , εκτός από την διδακτέα ύλη ( που σήμερα ευνοεί δυστυχώς την ” παπαγαλια” ), θα πρέπει να διδάσκεται  η καλή συμπεριφορά και ο σεβασμός. Η  εκπαίδευση των εκπαιδευτικών οφείλει να είναι άρτια όχι μόνο από επιστημονική ,αλλά και από παιδαγωγική και διδακτική σκοπιά. Η επιμόρφωση είναι αναγκαίο να είναι σταθερή, συστηματική και συνεχής. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να τονιστεί η αναγνώριση, από κάθε άποψη (πολιτειακή, ηθική, οικονομική, κοινωνική) του σημαντικού έργου που επιτελεί ο εκπαιδευτικός στην κοινωνία.

Η ποιότητα της εκπαίδευσης , θα πρέπει να αναβαθμιστεί . Η ποιότητα της εκπαίδευσης εξαρτάται σε υψηλό βαθμό από την εσωτερική αλλαγή στην οργάνωση  και το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επομένως, είναι θεμελιώδης η αναβάθμιση του ρόλου της παρεχόμενης μάθησης, αγωγής, κοινωνικοποίησης και παιδείας, στις οποίες υπάγεται, μεταξύ άλλων, η διαχείριση της διαφορετικότητας, των δυσκολιών και, γενικά, των ιδιαιτεροτήτων του κάθε μαθητή σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

Να θεσπιστεί μια σταθερή και, κατά το δυνατόν, συναινετική και ενιαία εκπαιδευτική πολιτική, που θα έχει διάρκεια και συνέχεια. Αυτό συνεπάγεται ότι στο θέμα αυτό κυρίαρχο ρόλο είναι αναγκαίο να παίξει ένας συνολικός εκπαιδευτικός σχεδιασμός και μια ορθολογική και εφαρμόσιμη νομοθέτηση, έχοντας υπόψη τις παθογένειες που αφορούν τις στρεβλώσεις στη λειτουργία του ελληνικού σχολείου, όπως είναι π.χ. ο γνωσιοκεντρικός και εξετασιοκεντρικός χαρακτήρας ειδικά του λυκείου.

Η αξιολόγηση των εμπλεκομένων στο εκπαιδευτικό έργο , ως διαδικασία, ορθολογική και πρακτική, είναι ουσιώδες να αποφύγει επιτακτικά τον γραφειοκρατικό, τυπικό, διεκπεραιωτικό, βαθμοθηρικό, επιβαρυντικό για την κύρια αποστολή των εκπαιδευτικών κ.λπ. χαρακτήρα της. Αυτό υποδηλώνει ότι η αξιολόγηση, προφανώς, οφείλει να κινείται με αξιόπιστα, έγκυρα, αντικειμενικά και δίκαια κριτήρια σε ένα πλαίσιο παιδαγωγικό, λειτουργικό και ποιοτικό, με τελικό σκοπό τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η αξιολόγηση δεν είναι ούτε αυτοσκοπός ούτε πανάκεια για τη λύση των εκπαιδευτικών ζητημάτων. Είναι, όμως, ένα σημαντικό επιστημονικό εργαλείο, που η ιδεολογική και εσφαλμένη χρήση του μπορούν να οδηγήσουν σε αμφισβητήσεις και απαξίωσή του.                                                                                                                                                                                                                                                                            Το  Bullying ( ο εκφοβισμός) στα σχολεία, άρχισε να λαμβάνει διαστάσεις στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, προ μία δεκαετία. Τα 5 βασικά χαρακτηριστικά μιας εκφοβιστικής συμπεριφοράς είναι:

1. Ο θύτης προκαλεί ψυχικό ή σωματικό πόνο στο θύμα του από πρόθεση.
2. Η επιθετικότητα αυτή παρουσιάζει επαναληπτικότητα.
3. Συμβαίνει σε οικείες κοινωνικές ομάδες (ο θύτης και το θύμα γνωρίζονται).
4. Ο θύτης αντιτάσσει μεγαλύτερη σωματική και κοινωνική ισχύ στο θύμα του.
5. Το θύμα δεν προκαλεί τον εκφοβισμό μέσω κάποιας μορφής επιθετικότητας.

Σε περίπτωση που αντιληφθείτε κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές , συνεργαστείτε με το παιδί και διευκολύνετε το παιδί σας να μιλήσει στον δάσκαλο ή καθηγητή και εάν το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται, να ενημερωθεί η αστυνομία. Θα πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες καταγγελίας, με σκοπό την προστασία του παιδιού.

Το 1989, υπεγράφη η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, θεσπίζοντας την προστασία των παιδιών ως προς βασικές ελευθερίες και δικαιώματα.Παρόλα αυτά, στην πάροδο του χρόνου, τα δικαιώματα των παιδιών μόνο δεδομένα δεν είναι, καθώς έρχονται στο φως περιπτώσεις καταπάτησης αυτών. Η κακοποίηση, σε οποιαδήποτε μορφή της, αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο καταπάτησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων ενός παιδιού και απαιτεί τεράστια επαγρύπνηση από κάθε άνθρωπο.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αποτελεί αποδεκτό κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως. Έχει επικυρωθεί από όλα τα κράτη του πλανήτη, εκτός από τις Η.Π.Α. και τη Σομαλία, ενώ η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101.

 Η Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού εορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου.

Στις βασικές αρχές της Σύμβασης, αναγνωρίζεται ότι η παιδική ηλικία είναι μια ευάλωτη στιγμή και πως τα παιδιά χρειάζονται ειδική φροντίδα και προστασία. Μέσω των 54 άρθρων της, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού στοιχειοθετεί τα πρότυπα για την ευημερία των παιδιών, από τη βρεφική ηλικία μέχρι και την εφηβική περίοδο. Κοινώς, το πλαίσιο αυτά αφορά τα παιδιά κάτω των 18 ετών ανεξαρτήτως φύλου, προέλευσης, θρησκείας, αναπηρίας.

Τέσσερις είναι οι οι θεμελιώδεις  αρχές από τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού:

• Όχι στις Διακρίσεις (άρθρο 2).

• Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού (άρθρο 3).

• Επιβίωση, ανάπτυξη και προστασία (άρθρο 6).

• Ελευθερία γνώμης και συμμετοχή (άρθρο 12).

Στην Ελλάδα, ένας φορέας που έχει στην επίβλεψή του τα Δικαιώματα του Παιδιού, είναι ο Συνήγορος του Πολίτη. Πιο συγκεκριμένα, το Τμήμα με τίτλο «Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού», με λειτουργία από το 2003, έχει ως αποστολή να προασπίζει τα δικαιώματα των ανηλίκων. Οι 4 βασικοί άξονες του Κύκλου Δικαιωμάτων του Παιδιού, είναι:

• Το δικαίωμα στο επαρκές επίπεδο διαβίωσης (πχ στέγαση, διατροφή, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη).

• Το δικαίωμα στην προστασία από κάθε είδους εκμετάλλευση (εργασία, διαμάχες κτλ.).

Το δικαίωμα στην προστασία από κάθε είδους εκμετάλλευση (εργασία, διαμάχες κτλ.).

• Το δικαίωμα στην προσωπική ανάπτυξη (εκπαίδευση, παιχνίδι, δραστηριότητες)

• Το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης.

Οι γραμμές μεταξύ της διατήρησης των δικαιωμάτων ενός παιδιού και της καταπάτησής τους, είναι λεπτές. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η παιδική κακοποίηση αποτελεί συχνό κοινωνικό φαινόμενο και συγκαταλέγεται στους βασικότερους παράγοντες παιδικής θνησιμότητας. Η εξακρίβωση και καταγγελία ενός περιστατικού παιδικής κακοποίησης αποτελεί μέχρι και σήμερα μια δύσκολη διαδικασία, καθώς πολλές υποθέσεις αφορούν το οικογενειακό περιβάλλον και τον φόβο της καταγγελίας, όπου πολλές φορές η συγγένεια λειτουργεί αποτρεπτικά για να γίνει μια καταγγελία από το παιδί.

Στις πιο συχνές μορφές κακοποίησης συγκαταλέγονται 4 περιπτώσεις:

• Παραμέληση παιδιού: Εδώ, υπάρχει μια ευρύτερη αμέλεια από τον γονέα – κηδεμόνα προς το παιδί. Για παράδειγμα, η έκθεση του παιδιού σε κίνδυνο, η εκδίωξη από την οικία, η ανάληψη της εποπτείας του ανηλίκου από μη ικανό πρόσωπο και η μη παροχή τροφής και στέγης, αποτελούν τα σημαντικότερα δείγματα παραμέλησης.

• Ενδοοικογενειακή βία: Οποιαδήποτε μορφή βίας η οποία μπορεί να προέλθει από το στενό οικογενειακό περιβάλλον του ανηλίκου.

• Σωματική κακοποίηση: Ο όρος αφορά την πρόκληση αλλά και την προσπάθεια πρόκλησης σωματικής βλάβης στο παιδί.

• Σεξουαλική κακοποίηση: Περιλαμβάνει ένα εύρος κακοποιητικών συμπεριφορών προς το παιδί, με κυρίαρχο στοιχείο τη σεξουαλική συμπεριφορά ενός ενηλίκου (σε κάποιες περιπτώσεις και ανηλίκου προς ανήλικο) προς το παιδί. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όλες οι περιπτώσεις σεξουαλικής προσέγγισης προς το παιδί (άγγιγμα σε ευαίσθητα σημεία του σώματος, σεξουαλικό φιλί), η λεκτική πίεση για συνεύρεση, η διείσδυση και η έκθεση ανηλίκου στην πορνογραφία.

Σύμφωνα με στοιχεία του Α’ Εξαμήνου του έτους 2022 από το Χαμόγελο του Παιδιού, το επιστημονικό προσωπικό στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056», έλαβε και χειρίστηκε 114.147 τηλεφωνικές κλήσεις, εκ των οποίων οι 17.462 (47%) αφορούσαν παιδιά τα οποία βρισκόντουσαν σε κίνδυνο.

Το παραπάνω ποσοστό έρχεται να συνδεθεί με τα στοιχεία που αφορούν τα σοβαρά περιστατικά κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, καταγράφηκαν 557 αναφορές σοβαρών περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών, σημειώνοντας μια αύξηση 27,17% σε σχέση με τις 438 αναφορές που ελήφθησαν το Α’ Εξάμηνο του 2021.

Η αναφορά στα στοιχεία από το Χαμόγελο του Παιδιού καταδεικνύει πως τα Δικαιώματα των Παιδιών χρήζουν μεγάλης προσοχής και επαγρύπνησης, καθώς υπάρχουν «σημάδια» τα οποία δεν είναι ενθαρρυντικά.

Βασική προϋπόθεση για την πρόληψη της παιδικής κακοποίησης είναι η ορθή ενημέρωση. Η οικογένεια, θα πρέπει να αποτελεί ένα ασφαλές καταφύγιο για κάθε παιδί και η συμπεριφορά των ενηλίκων να προάγει την ελευθερία έκφρασης του παιδιού, χωρίς φραγμούς. Η βία, σε οποιαδήποτε μορφής της, αφήνει κατάλοιπα και «σημάδια» στην παιδική ψυχοσύνθεση και πολλές φορές παρατηρείται βίαιη συμπεριφορά των ανθρώπων που έχουν ζήσει άσχημες συμπεριφορές στον οικογενειακό τους κύκλο κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.

Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου («η Σύμβαση») περιλαμβάνει πολλές διατάξεις για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως για παράδειγμα το Πρωτόκολλο 1, Άρθρο 2, το «δικαίωμα στην εκπαίδευση». Ωστόσο, το κύριο πλαίσιο για τα δικαιώματα του παιδιού αποτελεί η Σύμβαση του 1989 των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC). Αυτή ήταν η πρώτη σύμβαση που αφορούσε ειδικά τα δικαιώματα του παιδιού και σηματοδότησε μια σημαντική στροφή στον τρόπο σκέψης προς μια «προσέγγιση βασισμένη στα δικαιώματα», η οποία καθιστά τις κυβερνήσεις νομικά υπεύθυνες για την αποτυχία να ανταποκριθούν στις ανάγκες των παιδιών.

Η CRC δημιούργησε μια νέα αντίληψη για τα παιδιά ως φορείς δικαιωμάτων και υποχρεώσεων κατάλληλων για την ηλικία τους κι όχι ως ιδιοκτησία των γονέων τους ή ανήμπορους αποδέκτες φιλανθρωπίας.

Το Άρθρο 26 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (UDHR) ορίζει:

1. Καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στη στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται για όλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοικτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με τις ικανότητες τους.
2. Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρησκευτικές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών για την διατήρηση της ειρήνης.
3. Οι γονείς έχουν, κατά προτεραιότητα, το δικαίωμα να επιλέγουν το είδος της παιδείας που θα δοθεί στα παιδιά τους.

Ως επέκταση ορισμένων ιδεών που πρωτοεμφανίστηκαν στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Άρθρο 28 της Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού ορίζει την εκπαίδευση ως δικαίωμα και το Άρθρο 29 αναφέρει πως η εκπαίδευση πρέπει να βοηθάει το παιδί στην ανάπτυξη της «… προσωπικότητας του παιδιού και στην πληρέστερη δυνατή ανάπτυξη των χαρισμάτων του και των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων του».

Τόσο η CRC όσο και η UDHR αναγνωρίζουν πως ένας από τους σκοπούς της εκπαίδευσης είναι η καλλιέργεια του σεβασμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Βέβαια, για να κατανοήσει κανείς πραγματικά και να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρέπει να τα βιώσει σε σχέση με τους άλλους. Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει κανείς μόνο να μαθαίνει σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά να ζει επίσης μέσα σε αυτά και μέσω αυτών. Έτσι μια εκπαιδευτική προσέγγιση που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα (human rights-based approach, εφεξής HRBA) περιλαμβάνει την ευκαιρία να μάθει και να ασκήσει ο μαθητής στην τάξη τις αξίες και το πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα σχολεία που αντικατοπτρίζουν στην πράξη τα δικαιώματα του παιδιού επικεντρώνονται στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια των παιδιών.

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση πρέπει να το ασκούν και να το απολαμβάνουν όλοι – ανεξάρτητα από προσωπικές ικανότητές, φυλή, εθνική καταγωγή, θρησκεία, υπηκοότητα, φύλο, σεξουαλικές προτιμήσεις, κοινωνική τάξη, ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ταυτότητας. Επιπλέον, μια τέτοια εκπαίδευση – όπως ορίζεται από την CRC – πρέπει να είναι δομημένη κατά τρόπο που να σέβεται την αξιοπρέπεια και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των μαθητών.

Μια βασική αρχή που έχει κεντρική σημασία τόσο για τα δικαιώματα του ανθρώπου όσο και για την HRBA είναι η αρχή της μη διάκρισης. Στον τομέα της εκπαίδευσης οι επιπτώσεις είναι πολλαπλές, συμπεριλαμβανομένης της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση, με ιδιαίτερη προσοχή στις ευάλωτες ή περιθωριοποιημένες ομάδες.

Η πρωτοβουλία Σχολεία Φιλικά προς το Παιδί της UNESCO και η HRBA (εκπαιδευτική προσέγγιση που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα) θέλουν να εφαρμόσουν τη CRC μέσα στην εκπαίδευση και μέσω αυτής. Για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε την HRBA χρειάζεται να γνωρίζουμε περισσότερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και τις επιπτώσεις στην εκπαιδευτική σκέψη, το σχεδιασμό και την αξιολόγηση. Μας αναγκάζει να θέσουμε ερωτήματα όπως:

• Ποιοι δεν λαμβάνουν εκπαίδευση; Πού βρίσκονται, και γιατί αποκλείονται;
• Ποιος πρέπει να κάνει τι για να προστατεύσει, προωθήσει και εκπληρώσει το δικαίωμα για εκπαίδευση;
• Ποιανού ικανότητα, και σε τι, χρειάζεται να αναπτυχθεί για να εξασφαλιστεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση;
• Ποιος πρέπει να κάνει τι για να εξασφαλιστεί αυτό το δικαίωμα και πως μπορούν συνεργασίες να βοηθήσουν σε αυτή τη διαδικασία;