Το παρακάτω άρθρο γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος Αθηνών – Συνταγματολόγος- Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Πρώτης (1ης) Κοινότητας Δήμου Αθηναίων με υποψήφιο δήμαρχο τον Κώστα Μπακογιάννη (Κολωνάκι, Κουκάκι, Μοναστηράκι , Μεταξουργείο, Εξάρχεια, Σύνταγμα, Ομόνοια, Πλάκα , Ψυρρή, Λυκαβηττός, Άγιος Παύλος, Κάτω Ιλίσια, Νεάπολη Εξαρχείων, Λόφος Στρέφη, Ιουλιανού, Πεδίο του Άρεως, αρχαιολογικό Μουσείο )
Για πρώτη φορά θα ισχύσει αποζημίωση στα μέλη της εφορευτικής επιτροπής που θα συμμετέχουν στις Δημοτικές εκλογές 2023 στις 8 Οκτωβρίου και στις επαναληπτικές. Το ποσό για την πρώτη Κυριακή στις 8 Οκτώβρη, θα είναι στα 40 ευρώ, ενώ όπου υπάρξει και δεύτερη Κυριακή (στις 15 Οκτώβρη) το μέλος της εφορευτικής θα παίρνει 30 ευρώ. Ο νέος νόμος 4804/2021 καταργεί την απλή αναλογική και απαιτεί πλειοψηφία 43% συν μία ψήφο, αντί για 50% συν μία ψήφο που ίσχυε στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές. Ο πλειοψηφων συνδυασμός θα εξασφαλίζει μπόνους πλειοψηφία 3/5 του συμβουλίου. Η κατάθεση υποψηφιοτήτων θα λαμβάνει χώρα μέχρι 31 Αυγούστου, ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος οι υποψήφιοι να γίνουν ευρέως γνωστοί στο εκλογικό σώμα. Συνολικά, το 2019 είχαν εκλεγεί 9.470 δημοτικοί σύμβουλοι, ενώ για την επόμενη θητεία θα εκλεγούν 8.481. Αντίστοιχα, οι περιφερειακοί σύμβουλοι που θα εκλεγούν θα είναι 611 έναντι 703 της προηγούμενης τετραετίας. Προβλέπεται ασυμβίβαστο εκλογής για όσους συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ετησίως. Τίθεται όριο εκλογής 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου. Οι υποψήφιοι τοπικών- δημοτικών κοινοτήτων θα πρέπει να συμμετέχουν σε ψηφοδέλτιο υποψηφίου Δημάρχου και τα τοπικά συμβούλια χωριών, θα έχουν μόνο γνωμοδοτικό χαρακτήρα, όπως έχουν οι ομάδες εργασίας και οι επιτροπές. Μειώνεται ο αριθμός των μελών των δημοτικών και τοπικών συμβουλίων, ανάλογα με τον πληθυσμό.
1. Επιτυχών συνδυασμός στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές αναδεικνύεται αυτός ο οποίος στον πρώτο γύρο συγκεντρώνει ποσοστό άνω του 43% (43%+1 ψήφο) επί των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε δήμου ή περιφέρειας αντίστοιχα. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, 15 Οκτωβρίου, μεταξύ των υποψήφιων δημάρχων ή περιφερειαρχών των δύο πρώτων συνδυασμών.
2. Επανέρχεται η πενταετής θητεία των αυτοδιοικητικών αρχών, όπως ακριβώς ίσχυσε μεταξύ 2014 και 2019. Επομένως, οι νέοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα αναλάβουν καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου 2024 και η θητεία τους θα λήξει την 31η Δεκεμβρίου 2028.
3. . Εξορθολογίζεται ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου, ώστε να είναι πιο λειτουργικά και να ασκούν αποτελεσματικότερα τον ρόλο που τους αναθέτουν οι πολίτες. Το 2019 είχαν εκλεγεί συνολικά 9.470 δημοτικοί σύμβουλοι στους 332 δήμους της χώρας, ενώ για την επόμενη θητεία εκλέγονται 8.481. Αντίστοιχα, οι περιφερειακοί σύμβουλοι που θα εκλεγούν στις προσεχείς εκλογές είναι 611, έναντι 703 της περιόδου 2019-2023.
4. Ταυτόχρονα, αυξάνεται ο μέγιστος αριθμός των υποψηφίων που μπορούν να συμπεριληφθούν στον συνδυασμό υποψήφιου δημάρχου ή περιφερειάρχη, από το 50% του αριθμού των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας στο 150%. Αντίστοιχη είναι και η αύξηση για τους υποψήφιους συμβούλους των δημοτικών κοινοτήτων.
5. Καταργείται η ξεχωριστή κάλπη που χρησιμοποιήθηκε, για μία και μοναδική φορά, στις εκλογές του 2019 για την εκλογή κοινοτικών συμβουλίων. Όπως ίσχυε έως τότε, έτσι και στις προσεχείς εκλογές οι υποψήφιοι πρόεδροι και σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων εντάσσονται στους συνδυασμούς των υποψήφιων δημάρχων. Οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό έως 200 κατοίκους εκλέγουν μονομελές όργανο, τον πρόεδρο της κοινότητας. Δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεταξύ 201 και 2.000 κατοίκων εκλέγουν τριμελές συμβούλιο, με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών σε τοπικό επίπεδο. Σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο των 2.000 κατοίκων, την πλειοψηφία στο συμβούλιο δημοτικής κοινότητας έχει ο συνδυασμός του εκλεγμένου δημάρχου του οικείου δήμου.
Να αναφερθεί ότι για πρώτη φορά σε δημοτικές και περιφερειακές εκλογές οι συνδυασμοί κατέθεσαν τις υποψηφιότητές τους ηλεκτρονικά, μέσω της «ηλεκτρονικής πύλης δήλωσης υποψηφιοτήτων», όπως ακριβώς έκαναν τα κόμματα στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές του Μαΐου και Ιουνίου.
Ο συνδυασμός που θα αναδειχθεί νικητής των εκλογών λαμβάνει κατ’ ελάχιστο τα 3/5 (60%) των εδρών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου αντίστοιχα. Αν το ποσοστό του επιτυχόντος συνδυασμού είναι μεγαλύτερο του 60%, τότε εκλέγει ανάλογο αριθμό συμβούλων.
Οι εκλογές στις περιοχές που έχουν πληγεί από τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα,θα διεξαχθούν κανονικά σε όλη την επικράτεια. Το υπουργείο Εσωτερικών είναι σε συνεννόηση με τους πληγέντες δήμους και τις πληγείσες περιφέρειες ώστε η εκλογική διαδικασία να εξελιχθεί ομαλά. Ενδέχεται να τροποποιηθούν τα εκλογικά τμήματα, όπου απαιτείται, εξαιτίας των επιπτώσεων της κακοκαιρίας στις περιοχές που έχουν επηρεαστεί. Οι εκλογείς που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στις περιοχές αυτές παρακαλούνται να συμβουλευτούν την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του υπουργείου Εσωτερικών (mpp.ypes.gov.gr) προτού πάνε να ψηφίσουν για να ενημερωθούν για τυχόν αλλαγές.
Σε Δήμους με πληθυσμό μέχρι 30.000 κατοίκους, οι εκλογείς μπορούν να βάλουν μέχρι 3 σταυρούς προτίμησης σε υποψήφιους Δημοτικούς Συμβούλους και μέχρι 4 σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων.
Για την εκλογή Συμβουλίων Δημοτικών Κοινοτήτων, οι εκλογείς μπορούν να επιλέξουν μέχρι 2 υποψηφίους, ενώ σε Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο των 200 κατοίκων, όπου εκλέγεται μόνο πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας, οι εκλογείς έχουν τη δυνατότητα επιλογής ενός μόνο υποψηφίου.
Στις Περιφερειακές Εκλογές, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης κυμαίνεται από 1 έως 4, κατά περίπτωση. Στο ψηφοδέλτιο κάθε συνδυασμού υπάρχει σαφής ένδειξη για τον αριθμό των υποψηφίων που μπορεί να επιλέξει ο εκλογέας. Σε περίπτωση που κάποιος επιλέξει περισσότερους υποψηφίους από όσους είναι επιτρεπτό, το ψηφοδέλτιο δεν είναι άκυρο και προσμετράται κανονικά στο σύνολο των ψηφοδελτίων που έλαβε ένας συνδυασμός, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη κανένας σταυρός. Κατά τ’ άλλα, όσον αφορά γενικά την ψηφοφορία, οι πολίτες προσέρχονται στον εκάστοτε τόπο διεξαγωγής των εκλογών και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο.
Οι εκλογείς μπαίνουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας ένας-ένας ή σε ολιγάριθμες ομάδες, με τη σειρά της προσέλευσής τους και όπως καθορίζει κάθε εφορευτική επιτροπή. Πραγματοποιείται η αναγνώριση των εκλογέων και στη συνέχεια η εφορευτική επιτροπή δίνει σε κάθε εκλογέα έναν φάκελο με ειδικό γνώρισμα μονογραφημένο από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγισμένο με τη σφραγίδα της επιτροπής, καθώς και πλήρη σειρά έντυπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές, καθώς και λευκά ψηφοδέλτια.
Οι εκλογείς εισέρχονται στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή του ψηφοδελτίου και επιλέγουν τον συνδυασμό που επιθυμούν. Στη συνέχεια εξέρχονται και ρίχνουν τον φάκελο στην αντίστοιχη κάλπη. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται ξεχωριστά και για τις περιφερειακές εκλογές. Στους εκλογείς που ψήφισαν χορηγείται, εφόσον ζητηθεί, σχετική βεβαίωση που υπογράφεται από τον πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της.
Τις διευκολύνσεις που έχουν τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος υπενθυμίζει το υπουργείο Εσωτερικών.
Συγκεκριμένα, με άρθρο που συμπεριελήφθη στον εκλογικό νόμο (Άρθρο 83, παρ. 3Α του π.δ. 26/2012) και τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου, προβλέπεται η δημιουργία ειδικά διαμορφωμένου χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα στα εκλογικά τμήματα που δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας ΑμεΑ.
Ως εκ τούτου, επισημαίνεται ότι οι οικείοι δήμοι οφείλουν να φροντίσουν για τη δημιουργία του ειδικά διαμορφωμένου χώρου και να ορίσουν αρμόδιο υπάλληλο.
Παράλληλα, οι δικαστικοί αντιπρόσωποι καλούνται να συνδράμουν τον εκλογέα προκειμένου να ασκήσει απρόσκοπτα το εκλογικό του δικαίωμα.
Υπενθυμίζεται ότι στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας για την επιλογή του ψηφοδελτίου, αποκλειστική πρόσβαση, εφόσον είναι αναγκαίο, εκτός από τον εκλογέα, έχουν:
α) ο δικαστικός αντιπρόσωπος
β) τυχόν συνοδός του εκλογέα, με την ευθύνη και την παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου.
Στο κατάστημα ψηφοφορίας και στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας (οδηγών) ατόμων με αναπηρία. Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσουμε την ταυτότητά μας, αλλά μπορούμε να ψηφίσουμε και με το δίπλωμά μας. Αυτή η δυνατότητα υπάρχει είτε το δίπλωμα είναι χάρτινο, είτε είναι σε μορφή κάρτας. Γενικά το δίπλωμα έχει (πρακτικά) την ίδια ισχύ με την ταυτότητα, καθώς πρόκειται για κρατικό έγγραφο με όλα μας τα στοιχεία. Με το Άρθρο 67 «Σύγκληση του δημοτικού συμβουλίου» η ρύθμιση εισάγει τις εξής αλλαγές:
α) περιορίζει την υποχρεωτική δια ζώσης διεξαγωγή της συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου σε μία (1) φορά τον μήνα, καθώς η εμπειρία της πανδημίας του κορωνοϊού COVID – 19 την προηγούμενη αυτοδιοικητική περίοδο κατέδειξε ότι τα σύγχρονα μέσα τηλεδιάσκεψης διευκολύνουν τη διεξαγωγή συνεδριάσεων εξ αποστάσεως,
β) απαλείφει την υποχρέωση ενημέρωσης των μελών του δημοτικού συμβουλίου με φυσικό τρόπο, καθώς η ηλεκτρονική ενημέρωση πλέον έχει καταστεί συνήθης πρακτική που διευκολύνει την άμεση ενημέρωση όλων των μελών και ορίζει υποχρεωτική ελάχιστη προθεσμία δύο (2) ημερών για την ενημέρωσή τους για τα θέματα των συνεδριάσεών του, προκειμένου να έχουν ικανό χρόνο ενημέρωσης και προετοιμασίας,
γ) ορίζει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου ως προϋπόθεση για την έγκριση της συζήτησης κατεπειγόντων ή εκτός ημερησίας διάταξης θεμάτων,
δ) εισάγει νομοτεχνικές βελτιώσεις λόγω κατάργησης της οικονομικής και εκτελεστικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής,
ε) καταργεί ρυθμίσεις που είχαν εισαχθεί για την κυβερνησιμότητα των Ο.Τ.Α. με το σύστημα της απλής αναλογικής, όπως η παραπομπή θεμάτων στην οικονομική ή επιτροπή ποιότητας ζωής σε περιπτώσεις αδυναμίας λήψης απόφασης από το δημοτικό συμβούλιο μετά από δύο συνεδριάσεις,
στ) διευκρινίζει ότι το δικαίωμα ψήφου προέδρων δημοτικών κοινοτήτων στα δημοτικά συμβούλια ασκείται επί θεμάτων που αφορούν αποκλειστικά τις δημοτικές κοινότητες που εκπροσωπούν, ρύθμιση που συνάδει με τη φύση του δικαιώματος συμμετοχής τους στο δημοτικό συμβούλιο ως εκπροσώπων της κοινότητάς τους και όχι του δήμου συνολικά
και ζ) επαναφέρει την πρόβλεψη ότι η απαιτούμενη πλειοψηφία για τη λήψη απόφασης επί θεμάτων, σε περιπτώσεις αποχώρησης μελών που υπολογίστηκαν για τον σχηματισμό απαρτίας, υπολογίζεται επί των μελών της απαιτούμενης απαρτίας και όχι επί των παρόντων κατά την ψήφιση των θεμάτων, καθώς με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζονται μεγαλύτερες εγγυήσεις, λόγω συμμετοχής μεγαλύτερου αριθμού συμβούλων στη λήψη των αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου.
Οι βασικές αλλαγές, συνοψίζονται στα εξής:
Επαναφορά της 5ετούς θητείας. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου.
Το όριο εκλογής από τον πρώτο γύρο τίθεται σε ποσοστό 43% συν μία ψήφο.
Τίθεται όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του οικείου συμβουλίου και ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές.
Εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών, στον πρώτο συνδυασμό.
Προβλέπεται η εκλογή συμβουλίων ή προέδρων τοπικών κοινοτήτων σε όλη την επικράτεια. Οι υποψήφιοι τοπικών συμβουλίων, θα πρέπει να συμμετέχουν σε ψηφοδέλτιο υποψήφιου δημάρχου.
Πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς, ανεξαρτήτως συνδυασμού, από τον πρώτο γύρο.
Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.
Τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Προβλέπεται λελογισμένη μείωση του αριθμού των μελών τους. Δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών δημοτικού συμβουλίου.
Εξορθολογίζεται και συστηματικοποιείται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
Επαναδιατυπώνονται με σαφήνεια και πληρότητα δικονομικές διατάξεις που αφορούν στην εκδίκαση διαφορών που σχετίζονται με τις εκλογές ΟΤΑ.
Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.
Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού, τα μέλη των τοπικών συμβουλίων και ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου, εξαρτώνται άμεσα από τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού.
Άρα, τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού, οδηγούν σε αυτόματη μείωση, ή αύξηση μελών τοπικών συμβουλίων χωριών και μείωση, ή αύξηση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων σε κάποιες περιπτώσεις.
Καθιερώνεται απαραβίαστο ασυμβίβαστο για όσους έχουν ειδική σχέση με τον δήμο και αποκλείεται η υποψηφιότητα τους, στην συγκεκριμένη περιοχή.
Όποιοι συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο συνολικής αξίας άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, εφόσον η σύμβαση είναι σε ισχύ κατά και μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών.
Δεν αποτελεί κώλυμα ή ασυμβίβαστο η ιδιότητα του μέλους της διοίκησης ή του υπαλλήλου δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών κοινής ωφέλειας, που συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση που είναι σχετική με το αντικείμενο της δραστηριότητάς τους.
Υποχρέωση συμμόρφωσης του Κράτους, με την απόφαση 2366/2021 του Συμβουλίου της Επικρατείας, που καθιστά άκυρη την εκλογή προέδρων τοπικών κοινοτήτων.
Ο νόμος του πρώην υπουργού Εσωτερικών Θεοδωρικακου, ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2019, δηλαδή μετά τις Αυτοδιοικητικές εκλογές αλλά πριν αναλάβουν καθήκοντα οι νέες τοπικές διοικήσεις.
Συγκεκριμένα άλλαξαν οι όροι ανάδειξης προέδρων κοινοτήτων, με τρόπο που σύμφωνα με την άποψη των μελών του Τμήματος του ΣτΕ (αριθμός απόφασης: 2366/2021) «παραβιάστηκαν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και οι αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού».
Σύμφωνα με την απόφαση του τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπήρξε νόθευση λαϊκής εντολής, καθώς ο εκλογικός νόμος, με βάση τον οποίο διεξήχθησαν οι δημοτικές εκλογές (με βάση τον οποίο άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα οι πολίτες), προέβλεπε ότι θα ακολουθούσε εσωτερική εκλογή εντός του τοπικού συμβουλίου, μεταξύ του πλειοψηφήσαντος συμβούλου του πρώτου συνδυασμού και του πλειοψηφήσαντος συμβούλου του δεύτερου συνδυασμού και ο πλειοψηφών σύμβουλος εντός του τοπικού συμβουλίου, θα εκλεγόταν πρόεδρος τοπικής κοινότητας.
Αυτή την εσωτερική εκλογή εντός του τοπικού συμβουλίου, κατήργησε ο νόμος Θεοδωρικάκου, τον Αύγουστο του 2019, μετά την διενέργεια των δημοτικών εκλογών και αφού οι πολίτες είχαν ήδη ψηφίσει με άλλο σύστημα, το οποίο δεν γνώριζαν ότι θα καταργηθεί.
Ο Νόμος 4804/2021 για την Αυτοδιοίκηση με τίτλο “Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών και λοιπές διατάξεις” που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 90 Τεύχος Α’ 5 Ιουνίου 2021 ορίζει τα εξής:
Άρθρο 3 Δημοτικές αρχές:
Οι δήμοι διοικούνται από το δημοτικό συμβούλιο, την οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον δήμαρχο.
Το δημοτικό συμβούλιο αποτελείται από:
α) δεκατρία (13) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους,
β) δεκαπέντε (15) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από δύο χιλιάδες έναν έως πέντε χιλιάδες (2.001 – 5.000) κα- τοίκους,
γ) δεκαεννέα (19) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από πέντε χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (5.001 – 10.000) κατοίκους,
δ) είκοσι πέντε (25) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως τριάντα χιλιάδες (10.001 – 30.000) κατοίκους,
ε) είκοσι εννέα (29) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από τριάντα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (30.001 – 50.000) κατοίκους,
στ) τριάντα πέντε (35) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν έως εκατό χιλιάδες (50.001 – 100.000) κατοίκους,
ζ) τριάντα εννέα (39) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από εκατό χιλιάδες έναν έως εκατόν πενήντα χιλιάδες (100.001 – 150.000) κατοίκους και
η) σαράντα τρία (43) μέλη, σε δήμους με πληθυσμό από εκατόν πενήντα χιλιάδες έναν (150.001) και άνω κατοίκους.
Εάν οι δημοτικές ενότητες δήμων με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως τριάντα χιλιάδες (10.001 – 30.000) κατοίκους, από τριάντα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (30.001 – 50.000) κατοίκους και από πενήντα χιλιά- δες έναν έως εκατόν πενήντα χιλιάδες (50.001 – 150.000) κατοίκους που έχουν συσταθεί με το άρθρο 2 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), υπερβαίνουν τις έξι (6), ο αριθμός των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου τους είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη πληθυσμιακή κλίμακα.
Άρθρο 4 Αρχές δημοτικών κοινοτήτων:
Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των τριακοσίων (300) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας.
Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας και το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας.
Το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από:
α) τρία (3) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυ- σμό από τριακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (301 – 2.000) κατοίκους,
β) πέντε (5) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυ- σμό από δύο χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (2.001 – 10.000) κατοίκους,
γ) έντεκα (11) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πλη- θυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (10.001 – 50.000) κατοίκους και
δ) δεκαπέντε (15) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους.
Δεν εκλέγονται συμβούλια δημοτικών κοινοτήτων στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής, με εξαίρεση τους δήμους των Περιφερειακών Ενοτήτων Νήσων, Ανατολι- κής και Δυτικής Αττικής και τους δήμους που συγκροτού- νται από τις δημοτικές κοινότητες της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3852/2010 (Α’ 87).
Άρθρο 5 Χρόνος διενέργειας εκλογών – Διάρκεια δημοτικής περιόδου:
Οι δήμαρχοι, οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι σύμβουλοι των δημοτικών κοινοτήτων και οι πρόεδροι των δημοτικών κοινοτήτων εκλέγονται κάθε πέντε (5) έτη με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία.
Η εκλογή διεξάγεται τη δεύτερη Κυριακή του μηνός Οκτωβρίου του πέμπτου έτους κάθε δημοτικής περιόδου.
Η εγκατάσταση των αρχών γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από αυτό της διεξαγωγής των εκλογών και η θητεία τους λήγει την 31η Δεκεμβρίου του πέμπτου έτους. Η ανακοίνωση διευκρινίσεων του υπουργείου εσωτερικών απαντά σε βασικά ερωτήματα:
Οι ερωτήσεις – απαντήσεις που δημοσίευσε το υπουργείο Εσωτερικών:
Από το Υπουργείο Εσωτερικών εκδόθηκαν οι παρακάτω 15 ερωτήσεις & απαντήσεις για τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές:
Πότε διεξάγονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές;
Οι εκλογές για την ανάδειξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών θα διεξαχθούν ταυτόχρονα στο σύνολο της χώρας την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023. Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7 πμ και θα είναι ανοικτές έως τις 7 μμ. Σε όσους Δήμους και Περιφέρειες πραγματοποιηθούν επαναληπτικές εκλογές, αυτές θα διεξαχθούν την Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2023.
Ποιοι ακριβώς εκλέγονται στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Στις αυτοδιοικητικές εκλογές εκλέγονται οι αρχές των 332 Δήμων και των 13 Περιφερειών της χώρας με πενταετή θητεία. Δηλαδή, οι Δήμαρχοι, τα Δημοτικά Συμβούλια και τα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων (ή οι Πρόεδροι των Δημοτικών Κοινοτήτων με πληθυσμό κάτω των 200 κατοίκων) και αντίστοιχα οι Περιφερειάρχες και τα Περιφερειακά Συμβούλια.
Πώς μπορώ να μάθω που ψηφίζω;
Οι εκλογείς μπορούν να ενημερώνονται άμεσα για τον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος από την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών στην ηλεκτρονική διεύθυνση mpp.ypes.gov.gr, καθώς και από τα κατά τόπους Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και τους Δήμους.
Τι έγγραφα χρειάζομαι για να ψηφίσω;
Οι εκλογείς μπορούν να ψηφίσουν με αστυνομική ταυτότητα (φυσική ή ψηφιακή), διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. Εάν έχουν αλλάξει τα προσωπικά τους στοιχεία (π.χ. μεταβολή επωνύμου λόγω γάμου/διαζυγίου), θα πρέπει να προσκομίσουν και τα σχετικά δικαιολογητικά. Στρατιωτικοί και υπηρετούντες στα σώματα ασφαλείας χρησιμοποιούν την υπηρεσιακή τους ταυτότητα.
Πώς ψηφίζουμε;
Οι εκλογείς προσέρχονται στο κατάστημα της ψηφοφορίας και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο. Οι εκλογείς μπαίνουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας ένας-ένας ή σε ολιγάριθμες ομάδες, με τη σειρά της προσέλευσής τους και όπως ειδικότερα καθορίζει κάθε εφορευτική επιτροπή. Πραγματοποιείται η αναγνώριση των εκλογέων και, στη συνέχεια, η εφορευτική επιτροπή δίνει σε κάθε εκλογέα έναν φάκελο με ειδικό γνώρισμα μονογραφημένο από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγισμένο με τη σφραγίδα της επιτροπής, καθώς και πλήρη σειρά έντυπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές, καθώς και λευκά ψηφοδέλτια. Οι εκλογείς εισέρχονται στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή του ψηφοδελτίου και επιλέγουν τον συνδυασμό που επιθυμούν. Στη συνέχεια εξέρχονται και ρίχνουν τον φάκελο στην αντίστοιχη κάλπη. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται ξεχωριστά και για τις περιφερειακές εκλογές. Στους εκλογείς που ψήφισαν χορηγείται, εφόσον ζητηθεί, σχετική βεβαίωση που υπογράφεται από τον Πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της.
Υπάρχουν διευκολύνσεις για ψηφοφόρους ΑμεΑ;
Οι ψηφοφόροι με αναπηρία ψηφίζουν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Επιπλέον προβλέπεται η διαμόρφωση χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα για τα εκλογικά τμήματα που δεν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας ΑμεΑ. Στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή των ψηφοδελτίων, αποκλειστική πρόσβαση, εφόσον είναι αναγκαίο, εκτός από τον εκλογέα, έχουν ο δικαστικός αντιπρόσωπος και τυχόν συνοδός του εκλογέα, με την ευθύνη και την παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας του εκλογέα με την απαιτούμενη διακριτικότητα και εχεμύθεια για την τήρηση της μυστικότητας της ψήφου. Στο κατάστημα ψηφοφορίας και στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας ΑμεΑ.
Τι να κάνω αν δεν βρίσκω το όνομά μου στους εκλογικούς καταλόγους;
Αν δεν βρείτε το όνομά σας στους εκλογικούς καταλόγους απευθυνθείτε στο Δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είστε εγγεγραμμένος/η.
Στις βουλευτικές εκλογές ψήφισα ως ετεροδημότης σε εκλογικό τμήμα κοντά στην περιοχή που κατοικώ ή σε εκλογικό τμήμα του εξωτερικού. Μπορώ να κάνω το ίδιο και στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές;
Όχι, στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές δεν συντάσσονται ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι ετεροδημοτών, εξωτερικού, κρατουμένων ή ναυτικών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Οι πολίτες ψηφίζουν μόνο στον τόπο όπου έχουν τα εκλογικά τους δικαιώματα.
Είμαι πολίτης άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορώ να ψηφίσω στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Οι πολίτες των λοιπών 26 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δικαίωμα ψήφου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, εφόσον κατοικούν στην Ελλάδα, έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του Δήμου όπου κατοικούν μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2023. Πρέπει επίσης να μην έχουν στερηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν στο κράτος καταγωγής τους.
Ποιος εκλέγεται Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης; Ποιος εκλέγεται Δημοτικός ή Περιφερειακός Σύμβουλος;
Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης εκλέγεται ο/η επικεφαλής του συνδυασμού που αναδεικνύεται πρώτος σε ψήφους στις εκλογές της Κυριακής 8 Οκτωβρίου 2023, εφόσον έχει συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 43% επί του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε διαφορετική περίπτωση, διεξάγεται επαναληπτική ψηφοφορία την επόμενη Κυριακή μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους συνδυασμούς. Για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβούλων, το απαραίτητο ποσοστό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον αριθμό των μελών του Συμβουλίου και τις επιδόσεις των άλλων συνδυασμών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο του 3% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων.
Πόσους σταυρούς προτίμησης μπορώ να βάλω στο ψηφοδέλτιο;
Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Σε Δήμους με πληθυσμό μέχρι 30.000 κατοίκους, οι εκλογείς μπορούν να βάλουν μέχρι 3 σταυρούς προτίμησης σε υποψήφιους Δημοτικούς Συμβούλους και μέχρι 4 σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων. Για την εκλογή Συμβουλίων Δημοτικών Κοινοτήτων, οι εκλογείς μπορούν να επιλέξουν μέχρι 2 υποψηφίους, ενώ σε Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο των 200 κατοίκων, όπου εκλέγεται μόνο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας, οι εκλογείς έχουν τη δυνατότητα επιλογής ενός μόνο υποψηφίου. Στις περιφερειακές εκλογές, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης κυμαίνεται από 1 έως 4, κατά περίπτωση. Στο ψηφοδέλτιο κάθε συνδυασμού υπάρχει σαφής ένδειξη για τον αριθμό των υποψηφίων που μπορεί να επιλέξει ο εκλογέας.
Τι θα συμβεί αν βάλω περισσότερους σταυρούς;
Σε περίπτωση που κάποιος επιλέξει περισσότερους υποψηφίους από όσους είναι επιτρεπτό, το ψηφοδέλτιο δεν είναι άκυρο και προσμετράται κανονικά στο σύνολο των ψηφοδελτίων που έλαβε ένας συνδυασμός, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη κανένας σταυρός.
Πόσους Δημοτικούς ή Περιφερειακούς Συμβούλους θα εκλέξει ο νικητής των εκλογών;
Ο συνδυασμός που θα αναδειχθεί νικητής των εκλογών λαμβάνει κατ’ ελάχιστο τα 3/5 (60%) των εδρών του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου αντίστοιχα. Αν το ποσοστό του επιτυχόντος συνδυασμού είναι μεγαλύτερο του 60%, τότε εκλέγει ανάλογο αριθμό Συμβούλων.
Θα πραγματοποιηθούν κανονικά οι εκλογές στις περιοχές που έχουν πληγεί από τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα;
Ναι, οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά σε όλη την επικράτεια. Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι σε συνεννόηση με τους πληγέντες Δήμους και τις πληγείσες Περιφέρειες ώστε η εκλογική διαδικασία να εξελιχθεί ομαλά. Ενδέχεται να τροποποιηθούν τα εκλογικά τμήματα, όπου απαιτείται, εξαιτίας των επιπτώσεων της κακοκαιρίας στις περιοχές που έχουν επηρεαστεί. Οι εκλογείς που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στις περιοχές αυτές παρακαλούνται να συμβουλευτούν την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών (mpp.ypes.gov.gr) προτού πάνε να ψηφίσουν για να ενημερωθούν για τυχόν αλλαγές.
Πού μπορώ να μάθω περισσότερες πληροφορίες για τις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές;
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών (https://www.ypes.gr/apokentromeni-dioikisi-aytodioikisi/thesmika-themata-organosis-kai-leitourgias-dimon/thth-organosisleitourgiasdimon-dimotikes-ekloges) υπάρχει αναλυτικό υλικό για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Μεταξύ άλλων, οι εκλογείς μπορούν να βρουν όλες τις υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους για την οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών. Επίσης, στο ekloges.ypes.gr είναι αναρτημένα αναλυτικά τα αποτελέσματα των προηγούμενων δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.
