Της Άντζελας Πεΐτση
Η «επόμενη» μέρα μετά την υπογραφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) για τη διάθεση και πώληση φαρμάκων εκτός των φαρμακείων, δημιουργεί πολλά ερωτηματικά πρώτιστα ως προς την προστασία και την ασφάλεια των πελατών – καταναλωτών, από την ελεύθερη χρήση τους.
Διευκρινίζεται ταυτόχρονα, πως στην σχετική υπουργική απόφαση, καθορίζονται οι όρους και οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία της υποκατηγορίας Φαρμάκων Γενικής Διάθεσης (ΓΕΔΙΦΑ) και η δημιουργία της συγκεκριμένης υποκατηγορίας ΓΕΔΙΦΑ αποτελεί μέρος της συμφωνίας του Αυγούστου του 2015, που υπέγραψε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με τους Θεσμούς. Ωστόσο, είναι αυτονόητο πως γεννιούνται πάρα πολλά ερωτηματικά από την ελεύθερη διάθεσή τους σε S/M και παντοπωλεία.
Αναπάντητα ερωτήματα:
· Πως μπορεί να γνωρίζει κάποιος την καταλληλότητά τους ή όχι για έναν ανθρώπινο οργανισμό;
· Ποιος εγκρίνει τη χρήση τους;
· Ποιος θα ενημερώνει για το περιεχόμενο των σκευασμάτων αυτών τους αγοραστές;
· Ποιος θα ελέγχει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις χρήσης – κατανάλωσης;
· ποιος θα ελέγχει τις ηλικίες που θα αγοράζουν τα φάρμακα αυτά;
· ποιος θα υπενθυμίζει τους ασθενείς για το ενδεχόμενο απαγόρευσης της χρήσης τους
ΓΕΔΙΦΑ
Τον ευδιάκριτο πράσινο κύκλο ΓΕΔΙΦΑ (Γενικής Διάθεσης Φάρμακα) θα πρέπει να φέρουν στην εξωτερική επιφάνεια της συσκευασία τους, τα φάρμακα που θα πωλούνται εκτός φαρμακείων. Προβλέπεται να είναι ένας ανεξίτηλος προτυπωμένος ευδιάκριτος πράσινος κύκλος, εντός του οποίου θα αναγράφεται με πορτοκαλί χρώμα το αρκτικόλεξο «ΓΕΔΙΦΑ». Στα ράφια των πολυκαταστημάτων, ….. αναμένεται να μπουν 216 σκευάσματα έως και 280 mg χωρίς ωστόσο μέχρι τώρα να έχει διευκρινιστεί, αποσαφηνιστεί και οριστεί ποιες κατηγορίες φαρμάκων θα περιλαμβάνουν. Οι φαρμακοποιοί εικάζουν πως θα αφορούν σε παυσίπονα, αλοιφές ίσως και κάποια γενόσημα. Αξίζει να τονιστεί πως ο όρος «ΓΕΔΙΦΑ» αναφέρεται ως διακριτικός -σε σχέση με τα υπόλοιπα φάρμακα- στο σχετικό νόμο ενώ η αγορά και η χρήση τους, επαφίεται αποκλειστικά και μόνον στην κάθε πελάτη-καταναλωτή-ασθενή. Πάντως έχει διευκρινιστεί πως απαγορεύεται η πώληση άνω των δύο συσκευασιών ΓΕΔΙΦΑ σε κάθε συναλλαγή πελάτη σε super market ή παντοπωλείο.
To zougla.gr, απευθύνθηκε στο μέλος του Δ.Σ. Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης – Εκλέκτορα στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, Χάρη Σαρδέλη, για το θέμα της διάθεσης και πώλησης των φαρμάκων στα s/m και παντοπωλεία.
«Διευκρινίζω κατ’ αρχή πως πρόκειται για Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ). Οι απελευθερώσεις έχουν υπογραφεί στο Τρίτο Μνημόνιο, στον περσινό Αύγουστο. Έτσι λοιπόν, μετά την απελευθέρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος για τα φαρμακεία, ως επόμενο βήμα αναμενόταν και η απελευθέρωση διάθεσης – πώλησης των φαρμάκων στα s/m και παντοπωλεία. Αντιλαμβάνονται όλοι την κρισιμότητα και τη σοβαρότητα της κατάστασης, καθώς το φάρμακο δεν είναι εμπόρευμα. Είναι αγαθό υπέρ της υγείας. Δεν είναι εμπόρευμα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Το φάρμακο δεν είναι π.χ. μακαρόνια για να το διαφημίσεις ώστε να αυξήσεις τις πωλήσεις σε μια μάρκα ζυμαρικών. Το φάρμακο δεν είναι προϊόν προς διαφήμιση. Εμείς επιδιώκουμε και θέλουμε να δίνουμε όσο το δυνατόν λιγότερα φάρμακα στους ασθενείς μας. Γι’ αυτό η πολιτεία αδειοδοτεί τα φαρμακεία ώστε να έχουν τον έλεγχο της διάθεσης των φαρμάκων. Οι συγκεκριμένες εμπορικές επιχειρήσεις θα μπορούν να έχουν 216 σκευάσματα τα οποία αφορούν σε 57 δραστικές ουσίες, οι οποίες μέχρι και σήμερα, εμείς ως φαρμακευτικός κλάδος δεν έχουμε ενημερωθεί για το «ποια» θα είναι αυτά. Μπορεί να το γνωρίζουν στο Υπουργείο. Εμείς πάντως ως φαρμακευτικός κλάδος δεν το γνωρίζουμε».
Όπως διευκρίνισε ο κ. Σαρδέλης, αυτά τα σκευάσματα θα είναι μεν χαμηλής περιεκτικότητας δόσης φαρμάκου που δε θα πρέπει να ξεπερνάει η δόση αυτή, τα 280 mg, αλλά δε θα είναι το ίδιο αποτελεσματικά από τα εκείνα τα φάρμακα, που αγοράζει κάποιος ασθενής, από ένα φαρμακείο. Επίσης, όπως παρατήρησε μπορεί η ΚΥΑ να επιτρέπει την αγορά μέχρι δύο κουτιών φαρμάκων, αλλά κανείς δεν απαγορεύει κανέναν ή δεν πρόκειται να ελέγξει κανέναν αν θα πάει στο επόμενο s/m για να αγοράσει άλλα δύο κουτιά κ.ο.κ. Παράλληλα, δεν προβλέπεται καμία ποινή, αν κάποιος πουλήσει ένα φάρμακο σ’ πελάτη κάτω των 18 ετών, ούτε αν ένα s/m προωθεί την πώληση ενός φαρμάκου με οποιοδήποτε τρόπο. Και χαρακτηριστικά ανέφερε: « Σκεφτείτε να εφαρμοστούν τεχνικές marketing σύμφωνα με τις οποίες να προωθείται η πώληση ενός φαρμάκου μαζί με άλλα προϊόντα. Π.χ. οπωροκηπευτικά ή γαλακτοκομικά με δώρο ένα φάρμακο. Το κυριότερο όμως είναι πως δε θα υπάρχει ένας άνθρωπος να συμβουλεύει τους πελάτες για το περιεχόμενο των σκευασμάτων, πέρα από την κυρία –την κατά τα άλλα συμπαθή και σεβαστή- από τον πάγκο των τυριών ή των αλλαντικών».
Ανωριμότητα στη λήψη αποφάσεων
«Όλα τα παραπάνω, δεν έχουν να κάνουν με μία ώριμη χώρα, δεν έχουν να κάνουν με μία σοβαρή κυβέρνηση ούτε μ’ ένα αξιόπιστο Υπουργείο. Η αντιμετώπιση των θεμάτων υγείας, λέω με πικρία, γίνεται πλέον με «μπακαλίστικο» τρόπο, υπηρετώντας επιταγές συμφερόντων και ακολουθώντας επιταγές της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, που μόνον του ΟΟΣΑ δεν είναι. Στην Ελλάδα πλέον μετά από τόσα χρόνια μνημόνια δεν ξέρουμε που πηγαίνουμε, που βαδίζουμε και χωρίς καμία ιδεολογία», υπογράμμισε ο Εκλέκτορας του ΠΦΣ.
«Σε πάρα πολλές χώρες όπως είναι η Δανία, η ΗΠΑ και στη Σουηδία, άρχισαν να επιστρέφονται από τα s/m τα φάρμακα, στα φαρμακεία. Όπως έδειξαν σχετικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στις χώρες αυτές, φάνηκε πως υπήρχαν αυξημένοι δείκτες θνησιμότητας ή φαρμακογενείς ασθένειες από τη χρήση τέτοιων φαρμάκων. Ενώ εδώ, στην Ελλάδα η Πολιτεία και το Υπουργείο αντιμετωπίζει για άλλη μία φορά, την υγεία πάρα πολύ ερασιτεχνικά», σημείωσε και παρατήρησε: «Είμαστε εδώ να δούμε το κόστος που θα έχει στην υγεία των πολιτών, αυτή η απόφαση».
S/M Vs Φαρμακεία
«Το κυρίαρχο θέμα είναι ένα: Άνοιξε η αγορά του φαρμάκου με την είσοδό τους στα πολυκαταστήματα για να σωθούν οι μεγάλες αλυσίδες s/m. Ουσιαστικά», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε το μέλος του Δ.Σ. του ΦΣΘ, «το οικονομικό κόστος, από την νέα μορφής απελευθέρωσης του φαρμάκου, για εμάς είναι τεράστιο. Περιορίζει το οξυγόνο από τα ήδη οικονομικά κατεστραμμένα μικρομεσαία φαρμακεία».
«Και για γίνω λίγο πιο κυνικός, αυτές οι αλυσίδες s/m δε σώζονται με τίποτα, όπως αποδείχτηκε πρόσφατα. Απλά, θέλουν να καταστρέψουν ακόμα ένα κομμάτι της κοινωνίας, που αντιστέκεται για να επιβιώσει και επιβιώνει», παρατήρησε με καυστικότητα.
Τι προβλέπει η ΚΥΑ
Σύμφωνα με την συγκεκριμένη ΚΥΑ, προβλέπεται ό,τι τα φάρμακα που θα εντάσσονται στην υποκατηγορία «Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων» (ΜΗΣΥΦΑ) θα πρέπει να έχουν ήδη να έχουν καταταγεί στη συγκεκριμένη υποκατηγορία.
Ταυτόχρονα, να μη συντρέχουν νεότερα επιστημονικά δεδομένα ώστε να πρέπει να επανεξεταστεί η κατάταξή τους στην παραπάνω υποκατηγορία. Θα πρέπει να είναι φάρμακα αντιμετώπισης προφανούς συμπτώματος όπως κεφαλαλγία, ναυτία, πονοκέφαλος κ.α. Οι οδηγίες χρήσης – ενδείξεις – αντενδείξεις κ.λ.π να είναι γραμμένες απλά και να είναι ευκολοκατανόητες. Σχετικά με το θέμα πιθανών αλληλεπιδράσεων που μπορεί να έχουν τα φάρμακα αυτά με άλλες χορηγούμενες θεραπείες, να είναι κατά το δυνατόν ελάχιστες. Ωστόσο, αν και εφόσον υπάρχουν «πιθανές αλληλεπιδράσεις» να είναι χαμηλού κινδύνου.
Αναφορικά με τις συνθήκες φύλαξης και διακίνησης των σκευασμάτων αυτών, αυτές, θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τα εγκεκριμένα στοιχεία της άδειας κυκλοφορίας τους. Οι συσκευασίες τους, όπως αναφέρεται στη σχετική Υπουργική Απόφαση, θα πρέπει να είναι μικρές ώστε να μην είναι δυνατόν να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή του λήπτη από τη συνολική ποσότητα του φαρμάκου. Ταυτόχρονα, τονίζεται πως δε θα πρέπει να υπάρχουν σοβαρές και τεκμηριωμένες ενδείξεις από σχετική δημοσιευμένη βιβλιογραφία, σε έγκριτα περιοδικά που δημοσιεύουν κριτική της επιτροπής αξιολόγησης για σοβαρούς κινδύνους από τη μακροχρόνια χρήση των φαρμάκων αυτών.
Οι οδηγίες των ΚΑΚ (Κάτοχοι Άδειας Κυκλοφορίας) για ΓΕΔΙΦΑ
Η λιανική πώληση των ΓΕΔΙΦΑ επιτρέπεται μόνο από τα νόμιμα φαρμακεία και τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών που έχουν άδεια για τη λειτουργία υπεραγοράς τροφίμων (supermarkets) και παντοπωλείου. Τα φάρμακα θα πρέπει να βρίσκονται σε ειδικά διαχωρισμένο χώρο από τα υπόλοιπα προϊόντα, ο οποίος θα έχει την ευκρινή σήμανση «Φάρμακα Γενικής Διάθεσης- ΓΕΔΙΦΑ».
Στον συγκεκριμένο χώρο και σε εμφανές σημείο για τους καταναλωτές θα πρέπει να υπάρχει η παρακάτω πινακίδα: «Ο ΕΟΦ ενημερώνει ότι σε χώρο εκτός φαρμακείου, επιτρέπεται η πώληση μόνο φαρμάκων που φέρουν στην εξωτερική τους συσκευασία πράσινο κύκλο εντός του οποίου αναγράφεται «ΓΕΔΙΦΑ» με πορτοκαλί χρώμα και προειδοποιεί ότι η αλόγιστη χρήση φαρμάκων εγκυμονεί κινδύνους. Διαβάστε προσεκτικά το φύλλο οδηγιών χρήσης κάθε φορά που λαμβάνεται κάποιο φάρμακο. Απαγορεύεται η πώληση φαρμάκων σε άτομα κάτω των 18 ετών».
Ο φαρμακοποιοί χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη «προειδοποιητική πινακίδα» ως ελάχιστη δικλείδα ασφαλείας για την προστασία των πελατών – καταναλωτών, από τη χρήση των εν λόγω φαρμακευτικών σκευασμάτων.
