Ρεπορτάζ: Γιώργος Στογιάννος – Αμαλία Σοφιανοπούλου
«Χαλάρωσαν» οι μαθητές μετά την πανδημία αναφορικά με τη σχέση τους με το σχολείο παρατηρούν οι ειδικοί, καθώς αποτελεί καθημερινότητα το φαινόμενο να αργοπορούν οι μαθητές να μεταβούν στο σχολείο, ειδικά τις πρώτες ώρες.
Συγκεκριμένα διευθυντές σχολικών μονάδων, γυμνασίων και λυκείων, κάνουν λόγο για το φαινόμενο της αργοπορίας των μαθητών κατά την προσέλευσή τους στο σχολείο και πόσο αυτό έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.
Οι διευθυντές προσπαθώντας να αναλύσουν τα αίτια του φαινομένου αναφέρονται στην περίοδο του κορωνοϊού στο πόσο άλλαξε τις συνήθειες των παιδιών, στον τρόπο με τον οποίο γινόντουσαν τα μαθήματα και συνδέονταν σε αυτά λόγω της τηλεκπαίδευσης, αλλά και για λόγους ψυχολογικούς, όπως είναι η πίεση και το άγχος που βιώνουν οι μαθητές.
Για το θέμα η «Ζούγκλα» επικοινώνησε με τον πρόεδρο της ΟΛΜΕ, Νικηφόρο Κωνσταντίνου, ο οποίος υποστήριξε ότι «το φαινόμενο αυτό είναι έντονο στα μεγαλύτερα παιδιά περισσότερο, στους μαθητές των Λυκείων» και πρόσθεσε αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά των μαθητών και τις απουσίες «παράγοντες που το επηρεάζουν όπως είναι η πίεση και το διάβασμα. Και τα προηγούμενα χρόνια τα Λύκεια είχαν ένα θέμα την πρώτη ώρα. Πάντως, δεν είναι φετινό το φαινόμενο.»
Σχετικά με το κατά πόσο επηρέασε η πανδημία και ο εγκλεισμός τους μαθητές και την σχολική τους καθημερινότητα ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ ανέφερε: «Η πανδημία επηρέασε γενικά τον ψυχισμό των παιδιών. Με την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία, είδαμε αλλαγμένα παιδιά. Είδαμε μεγαλύτερα βία. Ο εγκλεισμός επηρέασε αρκετά τον ψυχισμό και τον δικό τους και των οικογενειών τους. Βγήκαν πολλά στην φόρα…».
Αύξηση του κοινωνικού άγχους και σύνδεση με το bullying βλέπουν οι ψυχολόγοι
Την τάση των μαθητών να απουσιάζουν από τις σχολικές αίθουσες μετά το πρώτο κουδούνι έχουν εντοπίσει και οι παιδοψυχολόγοι οι οποίοι επισημαίνουν στην «Ζούγκλα» τις ρίζες του προβλήματος. Η Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος, αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Πράγματι μετά την πανδημία, ιδιαίτερα μετά το μεγάλο διάστημα που τα παιδιά έμειναν εκτός σχολικού περιβάλλοντός, φαίνεται πως αυτό έχει γίνει μια τάση. Ένα ακόμη πρόσθετο στοιχείο και κίνητρο των μαθητών είναι ότι μετρούν τις απουσίες και βλέπουν ότι έχουν αρκετές να κάνουν ακόμη. Μαζεύονται παρέες κάνουν κοπάνα ή δεν πάνε την πρώτη ώρα και πολλές φορές το γνωρίζουν και οι γονείς τους. Ένας βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι το γεγονός ότι τα ίδια μετά την πανδημία έχουν μια μεγαλύτερη ευκολία να πουν ότι δεν θα πάνε σχολείο σήμερα. Βέβαια, γι’ αυτό δεν ευθύνεται η πανδημία. Η πανδημία απλώς ανέδειξε προβλήματα που υπήρχαν ήδη».
Όπως εξηγεί η κ. Καππάτου, ένας ακόμη βασικός λόγος είναι το κατά πόσο το εκπαιδευτικό σύστημα εμπνέει τους μαθητές: «Οι μαθητές θέλουν να αισθάνονται ότι δεν καταπιέζονται. Μάλιστα, παρατηρείται ότι έχουν αυξηθεί και οι έξοδοί τους. Υπάρχει μια μεγάλη ανάγκη των παιδιών να αποσυμπιέζονται και να συναντούν τους φίλους τους και σε αυτός ίσως ευθύνονται και τα προβλήματα των γονιών».
Η ειδικός επισημαίνει παράλληλα πως πρόκειται για μια συνήθεια που σε πολλές περιπτώσεις συνδέεται με την διάθεση των εφήβων αλλά και με τον σχολικό εκφοβισμό: «Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρούμε ότι τα παιδιά έχουν δυσκολίες με την διάθεσή τους και δυσκολεύονται να σηκωθούν για να πάνε την πρώτη ώρα. Η κακή τους διάθεση λειτουργεί αποτρεπτικά. Ένας ακόμη παράγοντας είναι ότι ορισμένα παιδιά μπορεί να έχουν υποστεί bullying και να διστάζουν να πάνε σχολείο ή να μην έχουν ενταχθεί καλά στο σχολικό σύστημα και να νιώθουν ότι δεν έχουν κάποιο σύμμαχο στο σχολικό περιβάλλον».
Η Μαρία Γρίβα, ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος και οικογενειακή θεραπεύτρια, μίλησε στην «Ζούγκλα» σχετικά με το φαινόμενο… της κοπάνας της «πρώτης ώρας» εξηγώντας πως πρόκειται για μια συνήθεια των εφήβων η οποία πηγάζει από τη διάθεσή τους για αμφισβήτηση αλλά και από την αύξηση του κοινωνικού άγχους.
«Η έντονη κριτική διάθεση, η ριζοσπαστικότητα και η αμφισβήτηση που τόσο συχνά εκδηλώνουν οι έφηβοι για τα κοινωνικά πράγματα είναι χαρακτηριστικό αυτής της ηλικίας. Μετά την πανδημία έχει αυξηθεί πολύ το κοινωνικό άγχος και στα πλαίσια της δικής τους επανάστασης αντίκειται στα συστήματα και όντως πολλές φορές την πρώτη ώρα δεν πηγαίνουν στο σχολείο. Φτιάχνουν τις δικές τους σκέψεις εναντίον των σκέψεων των μεγάλων. Έχουν την τάση να πηγαίνουν κόντρα στα συστήματα. Όταν το σύστημα λέει ότι πρέπει να είναι στο σχολείο την πρώτη ώρα αυτοί έχουν την τάση για να ρυθμίσουν το άγχος τους να μην πηγαίνουν την πρώτη, αλλά και τις τελευταίες ώρες», λέει χαρακτηριστικά η κ. Γρίβα.
Τι δηλώνουν διευθυντές Γυμνασίων και Λυκείων
Διευθυντής σε Γυμνάσιο του Βόλου, όπως αναφέρεται στην τοπική εφημερίδα «Θεσσαλία», τόνισε, «υπάρχουν ορισμένοι μαθητές, οι οποίοι αντί να έρθουν στις 8 το πρωί που αρχίζουν τα μαθήματα, καθυστερούν και φτάνουν ένα τέταρτο ή και 20λεπτο και ζητούν να μπουν στην αίθουσα διαταράσσοντας την ομαλή λειτουργία. Επίσης, υπάρχουν και άλλοι που έχουν καταργήσει την πρώτη διδακτική ώρα και εμφανίζονται τη δεύτερη ώρα, δηλαδή μετά τις 9 το πρωί. Κάποιοι άλλοι μάλιστα απέχουν από τα μαθήματα στις ενδιάμεσες ώρες. Και όταν αρχίζει ένας να λείπει από το μάθημα, τότε ακολουθούν και ορισμένοι άλλοι. Διαπιστώνουμε ότι αυτή η χαλαρότητα στην προσέλευση είναι μετά την πανδημία. Βέβαια οι μαθητές νομίζουν ότι δεν θα τους βάλουν απουσίες, όταν καθυστερούν να έρθουν στο μάθημα, αλλά αυτό δεν συμβαίνει. Οι απουσίες που μπορούν να κάνουν είναι 114 και όποιος τις υπερβεί μένει στην ίδια τάξη».
Από την πλευρά του, διευθυντής γυμνασίου του πολεοδομικού συγκροτήματος τόνισε πως «η πανδημία έχει παίξει ρόλο στη χαλαρότητα από ορισμένους μαθητές να προσέρχονται στην ώρα τους στο σχολείο για τρεις λόγους. Πρώτον, λόγω της τηλεκπαίδευσης κάποιοι ξυπνούσαν μετά τις 8 το πρωί, άνοιγαν τον υπολογιστή, συνδέονταν με την ψηφιακή τάξη, και κοιμόντουσαν πάλι, οπότε είχαν συνηθίσει σε μια τέτοια πρακτική. Δεύτερον, όταν οι μαθητές επέστρεψαν στις αίθουσες, λόγω των πολλών κρουσμάτων την προπέρσινη χρονιά, έφευγαν από το μάθημα για να κάνουν το τεστ, ενώ έκλειναν και τμήματα, υπήρχε δηλαδή μια δυσλειτουργία. Τρίτον, με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας για τις απουσίες που δεν προσμετρώνται λόγω γρίπης και κορωνοϊού, κάποιοι έχουν μπερδέψει τα πράγματα και νομίζουν ότι γενικώς δεν θα πάρουν απουσία, αν αργήσουν να έρθουν στο μάθημα».
Διευθύντρια ΕΠΑΛ σημείωσε πως το φαινόμενο αυτό υπάρχει χρόνια. Ίσως βέβαια να εντάθηκε μετά την πανδημία. Πάντως υπάρχουν μαθητές που έρχονται στο σχολείο μετά την πρώτη ώρα μαθήματος. Και, όπως μας λένε, γιατί τους βλέπουμε και αγουροξυπνημένους, μια αιτία είναι ότι αντί να κοιμηθούν νωρίς, σερφάρουν στο διαδίκτυο για αρκετές ώρες το βράδυ φτάνοντας ορισμένοι μέχρι και τα ξημερώματα. Και οι γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις δεν μπορούν να κάνουν και πολλά, αφού τα παιδιά τους κάτω από το πάπλωμα έχουν το κινητό και παίζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Ο διευθυντής του 4ου ΓΕΛ Βόλου, κ. Νίκος Ιωαννίδης έδωσε και μια άλλη διάσταση στο ζήτημα της αργοπορημένης προσέλευσης των μαθητών στο σχολείο το πρωί λέγοντας πως «δεν πρέπει να λησμονούμε και την αιτία της ψυχολογικής αντίδρασης. Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι μαθητές που αργούν να έρθουν στο σχολείο όχι γιατί δεν θέλουν να κάνουν μάθημα, αλλά επειδή το βιολογικό τους ρολόι αντιδρά αρνητικά στο να ξυπνήσουν νωρίς λόγω της πίεσης και του άγχους. Κατά το παρελθόν είχαμε τέτοιες περιπτώσεις με μαθητές που προσπαθήσαμε να το διαχειριστούμε».
Ο ίδιος αναφέρθηκε και στο νέο κανονισμό λειτουργάς των σχολείων που ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση τονίζοντας πως «μέχρι πρότινος αν ο μαθητής αργούσε να έρθει περίπου ένα τέταρτο στο σχολείο, μπορούσε ο διευθυντής να μην του βάλει κάποια απουσία. Αυτό, όμως αλλάζει από Σεπτέμβριο με τον νέο κανονισμό και θα μπαίνει απουσία».
Τι αλλάζει στα σχολεία με τον Νέο Σχολικό Κανονισμό Λειτουργίας
Το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ένα διευρυμένο πλαίσιο αλλαγών αναφορικά με το παρουσιολόγιο και την καταγραφή των απουσιών που αναμένεται να εφαρμοστεί από τη νέα σχολική χρονιά 2024-2025.
Η πρώτη αλλαγή είναι η ψηφιακή καταγραφή των απουσιών μέσω της πλατφόρμας e-Parents για άμεση ενημέρωση των γονέων σε πραγματικό χρόνο.
Δεύτερη αλλαγή είναι η επαναφορά της διάκρισης των απουσιών σε αδικαιολόγητες και δικαιολογημένες. Ο συνολικός αριθμός των απουσιών που μπορεί να κάνει ο μαθητής είναι 114. Ο αριθμός των απουσιών δεν αλλάζει όμως έρχονται τα πάνω-κάτω με τον υπολογισμό τους.
Συγκεκριμένα, από τη νέα σχολικά χρονιά εάν ένας μαθητής καθυστερήσει 15 λεπτά να μπει στην τάξη, θα του χρεώνεται μία απουσία. Το ίδιο θα συμβαίνει και εφόσον καθυστερήσει λιγότερο, αλλά συμβεί 3 φορές. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα πρέπει οι υπεύθυνοι να να τηρούν αρχεία με τις καθημερινές καθυστερήσεις για τον κάθε μαθητή, ώστε να του χρεώνουν απουσία αν αργήσει πχ 5 λεπτά για 3 φορές…
Η τρίτη αλλαγή αφορά τους καθηγητές καθώς από τον Σεπτέμβριο του 2024 απαγορεύεται ρητά η διαγραφή απουσιών από τον σύλλογο διδασκόντων με συγκεκριμένες εξαιρέσεις (π.χ. σοβαρούς ιατρικούς λόγους).
Στον ίδιο κανονισμό θα περιλαμβάνονται και οι υποχρεώσεις των γονέων να αποζημιώνουν οι ίδιοι το ελληνικό δημόσιο για τυχόν αποδεδειγμένες ζημιές που θα προκληθούν από τη δράση ή τη συμπεριφορά του παιδιού τους εντός του σχολείου, όπως και η δυνατότητα του συλλόγου διδασκόντων να αποκλείουν με αιτιολογημένη απόφαση έναν μαθητή από το να συμμετέχει στην ετήσια εκδρομή, όταν κρίνεται πως μπορεί με τη συμπεριφορά του να προκαλέσει επεισόδια.
Τα παραπάνω προστίθενται στις ήδη ανακοινωμένες ποινές που αφορούν στην αύξηση των ημερών αποβολής από μια σε πέντε, με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, αλλά και στον διαχωρισμό των απουσιών σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες, όπως και στην απαγόρευση (πλην σοβαρών λόγων, ιατρικών κλπ.) δικαιολόγησης απουσιών στο τέλος της χρονιάς.
Για το θέμα της χρήσης των κινητών τηλεφώνων διευκρίνισε πως «σήμερα απαγορεύεται και η κατοχή τους στο σχολείο, πολύ δε περισσότερο η χρήση τους. Τροποποιούμε το πλαίσιο ποινών για την παραβατική χρήση του κινητού, κυρίως όταν αυτή οδηγεί σε βίαιες παραβιάσεις των προσωπικών δεδομένων τρίτων προσώπων με τη δημοσιοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνων ή γεγονότων που είναι καταφανώς παράνομα». Στο σημείο αυτό συνέδεσε ευθέως ανάλογα περιστατικά με την αυτόματη αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος για τον παραβάτη μαθητή ή μαθήτρια με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων.
