Οι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επικαλούμενοι «επικείμενη απειλή για το αμερικανικό προσωπικό στο Ιράκ από Ιρακινούς σιίτες πολιτοφύλακες» που είναι συνδεδεμένοι με τους Ιρανούς Επαναστατικούς Φρουρούς (IRGC), διέταξαν την απομάκρυνση «των μη απαραίτητων» από τη χώρα.
Είτε αυτό είναι αληθινό είτε όχι, η ένταση που κορυφώνεται μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ έχει θέσει το Ιράκ σε πολύ δύσκολη θέση.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τους Ιρανούς Επαναστατικούς Φρουρούς (IRGC) «τρομοκρατική οργάνωση» από τον περασμένο μήνα, παρά τις προειδοποιήσεις ότι η κίνηση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο το προσωπικό των ΗΠΑ στην περιοχή, ιδιαίτερα στο Ιράκ και στη Συρία.
Το Ιράν με τη σειρά του χαρακτήρισε επίσης «τρομοκρατική οργάνωση» την Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ, που ασχολείται με υπερπόντιες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή.
Η εντολή εκκένωσης του μη απαραίτητου προσωπικού από το Ιράκ έρχεται εν μέσω διεθνών ανησυχιών, για επικείμενη στρατιωτική σύγκρουση που θα μπορούσε να εκδηλωθεί, με το Ιράν να αντιστέκεται στην εκστρατεία «μέγιστης οικονομικής -και όχι μόνον- πίεσης» των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της Τεχεράνης, μετά την αποχώρηση της Ουάσινγκτον από την πυρηνική συμφωνία JCPOA του 2015 με το Ιράν.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι ΗΠΑ έχουν κάνει αρκετές κινήσεις που θα μπορούσαν να εκληφθούν από το Ιράν ως πιθανή επικείμενη στρατιωτική απειλή μετά τον οικονομικό πόλεμο που διεξάγουν εναντίον του οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Στις αρχές Μαΐου, ο στενός σύμβουλος του προέδρου Τραμπ, Τζον Μπόλτον, πραγματοποίησε επίδειξη ισχύος, ανακοινώνοντας προγραμματισμένη ανάπτυξη αμερικανικών αερομεταφερόμενων δυνάμεων μεγάλης ικανότητας προσβολής στον Περσικό Κόλπο.
Λίγες ημέρες αργότερα, το Πεντάγωνο ανακοίνωνε την αποστολή συστημάτων πυραυλικής άμυνας Patriot και αμφίβιων σκαφών στην περιοχή. Οι «New York Times» ανέφεραν ότι η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει σχέδια να αποσταλούν και 120.000 στρατιώτες στην περιοχή.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, ο οποίος επισκέφθηκε πρόσφατα εννέα χώρες της Μέσης Ανατολής, πραγματοποίησε επίσης επίσκεψη στο Ιράκ. Ο σκοπός της επίσκεψης του Πομπέo δεν ήταν μόνο να «καθησυχάσει» τους περιφερειακούς συμμάχους των ΗΠΑ για τη συνέχιση της περιφερειακής παρουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και να μοιραστεί μαζί τους τη νέα στρατηγική, που περιελάμβανε στρατιωτικό ελιγμό από τη Συρία στο Ιράκ.
Με αυτόν τον τρόπο οι ΗΠΑ ελπίζουν να παραμείνουν ενεργές στην περιοχή, αν και υπάρχουν αρκετά προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτά τα μελλοντικά αμερικανικά σχέδια.
Το Ιράκ έχει στριμωχθεί μεταξύ του Ιράν και της επιρροής των ΗΠΑ
Ανησυχίες αυξάνονται ότι ένα επεισόδιο – είτε εσκεμμένο είτε τυχαίο – θα μπορούσε να προκαλέσει ανεξέλεγκτη κλιμάκωση, με επακόλουθο ακόμη έναν καταστροφικό περιφερειακό πόλεμο.
Οι εντάσεις ανάγκασαν το Ιράκ να διαχειριστεί την ήδη δύσκολη κατάσταση στην προσπάθεια εξισορρόπησης με τον γείτονά του, το Ιράν, και τον εταίρο ασφαλείας που είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εξακολουθούν να διαθέτουν περίπου 5.000 στρατιώτες στη χώρα.
«Το Ιράκ βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση τα τελευταία χρόνια, επειδή συνδέεται στενά τόσο με τους Αμερικανούς όσο και με την Τεχεράνη» δήλωσε ο Guido Steinberg του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας στο Βερολίνο.
Ο πρωθυπουργός του Ιράκ, Adel Abdul-Mahdi, δήλωσε ότι δεν έχει παρατηρήσει κάποιο μήνυμα ότι υπάρχει απειλή που προέρχεται από το Ιράν, αντίθετα με τις αξιώσεις των ΗΠΑ.
«Κατέστησα σαφές στους Αμερικανούς ότι η κυβέρνηση εκπληρώνει το καθήκον της να προστατεύει όλους τους εμπλεκομένους» επεσήμανε ο Ιρακινός πρωθυπουργός.
Το Ιράν ασκεί επιρροή στο Ιράκ μέσω οικονομικής συνεργασίας και των εκτεταμένων δεσμών με τις ιρακινές πολιτικές ομάδες, που ελέγχονται από σιίτες μουλάδες και την ελίτ της χώρας.
Η Τεχεράνη βλέπει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο κατώφλι της, που αποτελεί το Ιράκ, ως απειλή αλλά και πρόκληση για την επιρροή της στη Βαγδάτη.
Η άποψη αυτή ενισχύθηκε όταν ο Τραμπ δήλωσε στις αρχές του έτους ότι ήταν σημαντικό να διατηρηθεί η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο Ιράκ για να «παρακολουθεί το Ιράν», προκαλώντας έντονες επικρίσεις από Ιρακινούς αξιωματούχους.
«Πολιτική καταστροφή για το Ιράκ»
Αν και το Ιράκ τείνει προς τις απόψεις της Τεχεράνης, προσπάθησε να αποτρέψει την κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ των δύο μερών στο ιρακινό έδαφος, σύμφωνα με τον Steinberg.
«Θα ήταν πολιτική καταστροφή για το Ιράκ αν γίνονταν πραγματικά επιθέσεις, ειδικά επειδή αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αμερικανικές επιθέσεις αντιποίνων, και εναντίον ελεγχόμενων από Ιρανούς πολιτοφύλακες περιοχών στο Ιράκ» δήλωσε.
Σε οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση, η ιρακινή κυβέρνηση θα επιδιώξει να παραμείνει ουδέτερη, ανέφερε ο Manaf Musawi, επικεφαλής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών στη Βαγδάτη.
Πάντως, «μεγάλα τμήματα των δυνάμεων ασφαλείας και των σιιτών πολιτοφυλακών, καθώς και τμήματα του πληθυσμού, θα αντιταχθούν στις ΗΠΑ», σύμφωνα με τον Musawi. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες κάλεσαν την ιρακινή κυβέρνηση να ελέγξει τους σιίτες μαχητές, ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης Nabeel Khoury πιστεύει ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο στη χώρα.
Εξακολουθεί να είναι άγνωστο αν οι προειδοποιήσεις των ΗΠΑ για ιρανικές επιθέσεις είναι πραγματικές, κατασκευασμένες ή αποτέλεσμα επιλεκτικής χρήσης πληροφοριών από γεράκια της αμερικανικής κυβέρνησης.
Η τακτική αυτή είχε οδηγήσει στην πολεμική εμπλοκή των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο (2ος πόλεμος του Ιράκ) το 2003. Ένα πράγμα είναι σαφές: ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση θα έβρισκε το Ιράκ παγιδευμένο στη μέση.
Σχολιαστές επισημαίνουν πως η νεοσύστατη (από τις αρχές του χρόνου) «Αποστολή του ΝΑΤΟ στο Ιράκ» έχει σαφή γεωπολιτική αποστολή, η οποία στοχεύει να διαταράξει το ευαίσθητο οικοδόμημα ειρήνης που προσπαθούν να οικοδομήσουν -για τα δικά τους συμφέροντα- Ρωσία, Τουρκία και Ιράν εδώ και περίπου δύο χρόνια.
Η νέα αποστολή του ΝΑΤΟ στο Ιράκ αποτελεί μέρος του σχεδίου σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ πρόκειται να μεταφέρουν το επίκεντρο της περιφερειακής γεωπολιτικής από τη Συρία, όπου οι Ρώσοι, οι Τούρκοι και οι Ιρανοί έχουν ήδη εδραιωθεί, στο Ιράκ, που δεν έχει ακόμη «αναρρώσει» από τις ζημιές που προκλήθηκαν αρχικά από την αμερικανική εισβολή και κατόπιν από τους τζιχαντιστές του ISIS. Κατά συνέπεια, το Ιράκ έχει καταστεί ερήμην του το νέο θέατρο περιφερειακής γεωπολιτικής αναμέτρησης.
Πληροφορίες από Deutsche Welle, New Eastern Outlook, journal-neo.org
Σύνταξη Κώστας Μπετινάκης
