«Λευκός καπνός» βγήκε τελικά από τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, μετά από 15 ώρες συνομιλιών, καθώς οι  ηγέτες των κρατών – μελών της ΕΕ, κατέληξαν σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας τη διετία 2026-2027 με το ποσό των 90 δισεκατομμυρίων ευρώ, (105,3 δισεκ. δολαρίων), μέσω κοινού δανεισμού μεταξύ των 24 από τις 27 χώρες της ΕΕ.

«Επιτεύχθηκε συμφωνία», ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα μέσω Χ. «Η απόφαση για τη χορήγηση ποσού 90 δισ. ευρώ ώστε να υποστηριχθεί η Ουκρανία για το 2026-2027 εγκρίθηκε. Τηρήσαμε τη δέσμευση μας», τόνισε ο Αντόνιο Κόστα.

Η τελική απόφαση που λήφθηκε, δεν θα περιλαμβάνει την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, οι οποίες αντιτίθενται στην παροχή περαιτέρω βοήθειας στο Κίεβο.

Τα χρήματα θα συγκεντρωθούν μέσω κοινού δανεισμού μεταξύ των 24 από τις 27 χώρες της ΕΕ, αλλά χρειαζόταν να συμφωνήσουν όλες με το σχέδιο, επειδή αυτό είναι εγγυημένο από τον κεντρικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ.

«Η απόφαση για τη χορήγηση ποσού 90 δισ. ευρώ ώστε να υποστηριχθεί η Ουκρανία για το 2026-2027 εγκρίθηκε. Τηρήσαμε τη δέσμευση μας», τόνισε ο Αντόνιο Κόστα που εικονίζεται μαζί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας στην Ευρώπη θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του δανείου προς την Ουκρανία, εάν η Ρωσία δεν αποφασίσει οικειοθελώς να το πράξει όταν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.

«Τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν δεσμευμένα μέχρι η Ρωσία να καταβάλει τις αποζημιώσεις στην Ουκρανία», είπε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς. «Η Ουκρανία θα πρέπει να αποπληρώσει το δάνειο μόνο αφού η Ρωσία καταβάλει τις αποζημιώσεις. Και το καθιστούμε πολύ σαφές: Εάν η Ρωσία δεν καταβάλει τις αποζημιώσεις, θα χρησιμοποιήσουμε, σε πλήρη συμφωνία με το διεθνές δίκαιο, τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την αποπληρωμή του δανείου», επισήμανε στη συνέχεια.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς

Φον ντερ Λάιεν: «Η συμφωνία ανταποκρίνεται στις πιεστικές χρηματοδοτικές ανάγκες τα επόμενα δύο χρόνια»

Την ικανοποίησή της διότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατάφερε να εξασφαλίσει συμφωνία η οποία ανταποκρίνεται στις «πιεστικές χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια», εξέφρασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να χρηματοδοτήσουν την Ουκρανία μέσω δανεισμού της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, χορηγώντας ποσό 90 δισεκατομμυρίων ευρώ τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό θα γίνει μέσω «ενισχυμένης συνεργασίας», που υποστηρίζεται από το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ και βάσει ομόφωνης συμφωνίας για την τροποποίηση του τρέχοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, εξήγησε η κ. φον ντερ Λάιεν.

«Όπως και με το δάνειο επανορθώσεων, η Ουκρανία θα χρειαστεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο αν λάβει πολεμικές επανορθώσεις από τη Ρωσία. Μέχρι τότε, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα και η ΕΕ συνεχίζει να επιφυλάσσεται του δικαιώματος να χρησιμοποιήσει τα ταμειακά διαθέσιμα από τα ρωσικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση του δανείου.

Η χρηματοδότηση της Ουκρανίας μετά το 2027 θα αποτελέσει μέρος της συνεχιζόμενης συζήτησης για το προσεχές Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2028-2034)», τόνισε η η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το χρονικό μέχρι την οριστική συμφωνία

Η οριστική συμφωνία για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της Ουκρανίας συνεχιζόταν τις τελευταίες ώρες σε νέα βάση, με τους Ευρωπαίους ηγέτες να εξετάζουν ακόμη και προσωρινές λύσεις για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, ούτως ώστε το Κίεβο να μη βρεθεί αντιμέτωπο με έλλειψη ρευστότητας.

Οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπάθησαν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για ένα πακέτο στήριξης που θα καλύψει τις ανάγκες του Κιέβου για το 2026-2027, σε μια στιγμή που η Ουκρανία αντιμετωπίζει σοβαρό δημοσιονομικό έλλειμμα και συνεχείς στρατιωτικές πιέσεις από τη ρωσική εισβολή.

Η συζήτηση για τη χρηματοδότηση παρέμενε ανοιχτή, καθώς η Σύνοδος διακόπηκε προσωρινά χωρίς να υπάρξει συμφωνία για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό την ενίσχυση της Ουκρανίας. Το συγκεκριμένο ζήτημα προκάλεσε έντονες διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών.

Οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπάθησαν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για ένα πακέτο στήριξης που θα καλύψει τις ανάγκες του Κιέβου

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες στράφηκαν πλέον στην εξέταση μιας λύσης που θα βασίζεται στον κοινό δανεισμό, προκειμένου να καλυφθούν οι άμεσες χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου.

Η προσωρινή αυτή προσέγγιση αποσκοπεί στο να διασφαλίσει τη συνέχιση της οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας, σε μια περίοδο κατά την οποία οι διαπραγματεύσεις για μια μόνιμη λύση παραμένουν δύσκολες και πολιτικά ευαίσθητες.

Τα διάφορα σενάρια εναλλάσσονταν ώρα με την ώρα, με τη συνεδρίαση να διαρκεί 15 ώρες. Κάθε φορά που φαινόταν να προκρίνεται μια πρόταση προέκυπταν ενστάσεις από διαφορετικές πλευρές με συνέπεια να υπάρχουν συνεχείς ανατροπές. Μόνη κοινή συνισταμένη είναι η πρόθεση όλων να υπάρξει μια απόφαση και να μη δοθεί σήμα αποτυχίας συνεννόησης.

Νωρίτερα, άλλωστε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε αποφασισμένη να μην φύγει από τις Βρυξέλλες χωρίς λύση, ενώ και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα υποσχέθηκε ότι οι ηγέτες θα παραμείνουν μέχρι να βρεθεί συμφωνία.

O Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα

Έκδοση ευρωομολόγου για να στηριχθεί η Ουκρανία

Ένα σημείο σύγκλισης που έφερε πιο κοντά τη συμφωνία, ήταν η έκδοση ευρωομολόγου με το οποίο θα στηριχθεί η Ουκρανία. Μπορεί μέχρι και αργά το απόγευμα της Πέμπτης, οι ηγέτες της Ε.Ε., να μην είχαν μπει στην ουσία της συζήτησης, αναφορικά με τον τρόπο στήριξης, ωστόσο καθοριστικές αποδείχθηκαν οι διαδοχικές ζυμώσεις και επαφές, που έλαβαν χώρα στο παρασκήνιο.

Αυτή η δραστηριότητα, όπως ανέφεραν ευρωπαίοι αξιωματούχοι, είχε ανεβάσει τον δείκτη της αισιοδοξίας ότι οι τωρινές διαβουλεύσεις, θα είχαν θετική κατάληξη.

Σύμφωνα με προσχέδιο των συμπερασμάτων, που είχε επικαλεστεί το πρακτορείο Reuters, νωρίς το πρωί της Πέμπτης, το σχέδιο οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας, θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή, εντός του δευτέρου τριμήνου του 2026.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί τον πόλεμο της Ρωσίας άμεση απειλή για τη δική της ασφάλεια και εκτιμά ότι, χωρίς ευρωπαϊκή χρηματοδοτική στήριξη, η Ουκρανία θα ξεμείνει από πόρους το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους, με σοβαρό κίνδυνο να ηττηθεί στρατιωτικά -εξέλιξη που, σύμφωνα με ευρωπαϊκές εκτιμήσεις, θα ενίσχυε την απειλή ρωσικής επιθετικότητας κατά της ίδιας της ΕΕ.

Mετά από 15 ώρες συνομιλιών και συνεχείς διαβουλεύσεις επήλθε τελικά η συμφωνία

Το επίμαχο σχέδιο προβλέπει τη χρήση παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, συνολικού ύψους περίπου 210 δισ. ευρώ, ως εγγύηση για τη χορήγηση δανείου προς την Ουκρανία. Από αυτά, τα 185 δισ. ευρώ βρίσκονται στο βελγικό εκκαθαριστικό ίδρυμα Euroclear, γεγονός που καθιστά το Βέλγιο κομβικό παράγοντα στη διαπραγμάτευση. Ωστόσο, οι βελγικές αρχές εκφράζουν έντονες ανησυχίες για νομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους, σε περίπτωση που η Ρωσία κινηθεί δικαστικά.

Στο τραπέζι τέθηκαν επίσης τεχνικές διαφωνίες για τα ταμειακά αποθέματα που θα συνοδεύουν το δάνειο. Η αρχική πρόταση προέβλεπε εκταμίευση μόλις όταν τα αποθέματα θα έφταναν στο 50% της πρώτης δόσης, ποσοστό που κρίθηκε ανεπαρκές από το Βέλγιο. Το νέο σχέδιο ανεβάζει το όριο στο 75%, χωρίς ακόμη να είναι σαφές ποια κράτη-μέλη το υποστηρίζουν.

Παράλληλα, εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια, όπως η «ενισχυμένη συνεργασία», που θα επιτρέψει σε μια ομάδα χωρών, με επικεφαλής την Ιταλία και το Βέλγιο, να εκδώσει κοινό χρέος για την Ουκρανία, παρακάμπτοντας την ανάγκη ομοφωνίας και αποκλείοντας την αντίθετη στάση της Ουγγαρίας. Παρά τις εναλλακτικές λύσεις, διπλωμάτες επισημαίνουν ότι η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων παραμένει η μοναδική ρεαλιστική επιλογή.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, οι αξιωματούχοι των κρατών-μελών είχαν συνεχείς διαβουλεύσεις για να γεφυρωθεί το χάσμα με το Βέλγιο. Η επικεφαλής ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας, δήλωσε ότι οι πιθανότητες συμφωνίας είναι 50-50, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητούν σε ένα διάλειμμα της συνόδου κορυφής

Τουσκ: «Χρήματα σήμερα ή αίμα αύριο»

Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν άμεσα αποφάσεις, δηλώνοντας ότι: «Τώρα έχουμε μια απλή επιλογή. Είτε χρήματα σήμερα, είτε αίμα αύριο. Όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει επιτέλους να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων». Όπως είπε, υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία ότι η λύση του δανείου αποτελεί την προτιμώμενη επιλογή, αν και απομένουν πολλές ώρες δύσκολων και ολοένα πιο τεχνικών συζητήσεων.

Εγκρίθηκαν ομόφωνα τα υπόλοιπα ζητήματα της ατζέντας

Για τη Μέση Ανατολή: Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαιρετίζει τις πρόσφατες ειρηνευτικές προσπάθειες στη Γάζα και επαναβεβαιώνει την ανάγκη για «μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, βασισμένη στη λύση των δύο κρατών».

Για τις υβριδικές απειλές: Οι ηγέτες καταδικάζουν «όλες τις πρόσφατες υβριδικές επιθέσεις κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών της». Υπό το πρίσμα της εντατικοποιημένης υβριδικής εκστρατείας της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, η ΕΕ καλεί σε επιτάχυνση των προσπαθειών για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, την προστασία κρίσιμων υποδομών και την πρόληψη, αποτροπή και αντιμετώπιση υβριδικών επιθέσεων σε ολόκληρη την Ένωση.

Για τον προϋπολογισμό της ΕΕ: Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζητούν την επίτευξη συμφωνίας για το μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο «πριν από το τέλος του 2026», ώστε «να καταστεί δυνατή η υιοθέτηση των αναγκαίων νομοθετικών πράξεων το 2027, κάτι που είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ θα φτάσει στους δικαιούχους χωρίς διακοπή από τον Ιανουάριο του 2028».

Για τη διεύρυνση: Το κείμενο αναφέρει ότι πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία ένταξης νέων κρατών-μελών και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει «να προχωρήσει στις αναγκαίες εσωτερικές προετοιμασίες και μεταρρυθμίσεις» εν όψει ενός νέου γύρου προσχωρήσεων.