Eπικίνδυνο παιχνίδι

Του Κώστα Μπετινάκη

Οι παγκόσμιες δομικές οικονομικές αλλαγές προκαλούν έντονες κρίσεις.

Η Ιστορία έχει αποδείξει πως οι ΗΠΑ ήταν εκείνες που βγήκαν κερδισμένες πολιτικά και οικονομικά από τους πολέμους στην Ευρώπη. Η εισροή ευρωπαϊκών κεφαλαίων μετά τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατέστησαν υπερδύναμη την Αμερική.

Μόνο που αυτή την ώρα διεξάγονται τοπικοί πόλεμοι, που αν κοιτάξεις το υπόβαθρό τους δεν είναι «εθνικιστικό» ή «θρησκευτικό», όπως θέλουν να μας παρουσιάσουν τα ελεγχόμενα Μέσα του Συρμού.

Βρισκόμαστε σε ένα γιγαντιαίο παιχνίδι γενικότερων πολιτικο-οικονομικών ανακατατάξεων. Η αποτυχία του εμφυλίου για τη Δύση στην Συρία -με ρωσική παρέμβαση- αναπόφευκτο ήταν να οδηγήσει στον εμφύλιο της Ουκρανίας…

Επακόλουθο της αποτυχίας των δυτικών σχεδίων στη Συρία, ήταν οι «μετριοπαθείς ισλαμιστές μαχητές» που χρηματοδοτήθηκαν για να ανατρέψουν το ρωσόφιλο καθεστώς Άσαντ στη Συρία, μετασχηματίστηκαν σε «εξτρεμιστές ισλαμιστές» του τρομοκρατικού πλέον «Χαλιφάτου».

Για να θυμηθούμε πως δημιουργήθηκε και ενισχύθηκε η αλ-Κάιντα στο Αφγανιστάν. Για να επιτεθεί στον σοβιετικό τότε εισβολέα. Για να γίνει κατόπιν αμερικανική εισβολή στο στρατηγικό Αφγανιστάν, με αφορμή την εξουδετέρωση της «τρομοκρατικής» αλ-Κάιντα…

Ποιο ήταν το υπόβαθρο της αμερικανικής επιμονής για την ανατροπή Άσαντ; Μα για να μην υλοποιηθεί το σχέδιο δημιουργίας ιρανο-συριακού πετρελαϊκού αγωγού προς τη Μεσόγειο. Επειδή έτσι θα διευκόλυνε την Ευρώπη, να συμπληρώνει τις ενεργειακές απαιτήσεις της εκτός από ρωσικό και με ιρανικό πετρέλαιο που θα έφτανε στη γειτονιά της πλέον.

Όλα αυτά εις βάρος φυσικά, των συμφερόντων των πετρελαιοπαραγωγών εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας, που χρηματοδότησαν μέσω Τουρκίας τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» για τον πόλεμο στη Συρία. Μόνο που ανέλπιστα (;) στο μετριοπαθές ισλαμικό αυτό σχήμα παρεισέφρησαν στοιχεία που γέννησαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο. Το οποίο με τη σειρά του αναδιαμορφώνει το χάρτη στην περιοχή όπου η αμερικανική εισβολή ήδη είχε τριχοτομήσει το Ιράκ.

Δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί ο ρόλος της Βρετανίας που σύμφωνα με τηλεοπτική συνέντευξη του πρώην υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας Ρολάν Ντιμά, «οι αγγλικές μυστικές υπηρεσίες προετοίμαζαν από το 2009 τον εμφύλιο στη Συρία». Κάτι που επιβεβαιώνει και το ελεγχόμενο από την CIA πρακτορείο Stratford, με emails που διέρρευσαν, σύμφωνα με τα οποία «το 2011 ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο εκπαίδευαν τις συριακές αντιπολιτευόμενες ομάδες για την εξέγερση».

Αλλά το σχέδιο πήγαινε πιο παλιά. Αμέσως μετά την 11/9, ο τότε στρατιωτικός αρχηγός του ΝΑΤΟ στρατηγός Γουέλσι Κλαρκ, είχε δεχθεί μήνυμα από τον τότε Αμερικανό υπουργό Άμυνας Γούλφοβιτς «να προετοιμάσει την καταστροφή των κυβερνήσεων εφτά χωρών στα επόμενα εφτά χρόνια». Ποιες ήταν αυτές οι χώρες; Αρχίζοντας από το Ιράκ, ακολουθούσαν η Συρία, ο Λίβανος, η Λιβύη, η Σομαλία το Σουδάν και το Ιράν.

Και όπως έγραψε ο Guardian σε σχόλιό του: «το πρόβλημα με τη Συρία δεν αποτελούσαν τα χημικά όπλα, αλλά ο ιρανικός πετρελαιαγωγός».

Ο ουκρανικός εμφύλιος

Εξαιρετικά επικίνδυνο παιχνίδι παίζεται με την κρίση που δημιουργήθηκε εξ αρχής από τη Δύση στην Ουκρανία, και οι επιπτώσεις από τα οικονομικά αντίμετρα θα μπορούσαν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην Ουάσιγκτον. Επειδή οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή δεν εξαρτώνται από ενδεχόμενη ενεργειακή κρίση, αν η Μόσχα κλείσει τις στρόφιγγες, ο κίνδυνος εντοπίζεται μήπως πυροδοτηθούν δυσμενείς εξελίξεις και οι ΗΠΑ χάσουν τον έλεγχο στα διεθνή οικονομικά με ορισμένες χώρες να μην δέχονται πλέον το δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα συναλλαγών.

Θυμίζουμε πως ανάλογη πρόταση είχε γίνει από Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), μέλη της οποία είναι η Ρωσία, η Κίνα, το Καζακστάν, το Κυργιστάν, το Τατζικιστάν, και το Ουζμπεκιστάν. Με το στάτους του παρατηρητή είναι η Ινδία, το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Πακιστάν και η Μογγολία. Και με στενούς δεσμούς η Τουρκία και ο Σύνδεσμος Κρατών της ΝΑ Ασίας.

Από το 1944 με τη συμφωνία Μπρέτον Γουντς, τα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά κυριαρχούνται από το αμερικανικό δολάριο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα, όλα απόλυτα ελεγχόμενα από το οικονομικό κατεστημένο με μοχλό την αμερικανική κυβέρνηση.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται σημαντική κάμψη στην αμερικανική οικονομία και μείωση του ρόλου των ΗΠΑ στην παγκόσμια Οικονομία. Παρ΄ όλο που -σύμφωνα με τα στοιχεία- η αμερικανική και η ευρωπαϊκή οικονομία, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις, εξακολουθούν να ελέγχουν τα επίπεδα της διεθνούς οικονομίας.

Υπάρχουν όμως κι οι ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις. Έτσι από τις αρχές Αυγούστου οι χώρες της BRICS , Βραζιλία, Κίνα, Ινδία, Ρωσία και Νότια Αφρική, ξεκίνησαν σειρά από πρωτοβουλίες με στόχο την ανατροπή της ισχύουσας δομής της διεθνούς οικονομικής κατάστασης. Με στόχο να εκθρονισθεί το δολάριο, ως διεθνές χρηματοπιστωτικό μέσο, δημιούργησαν μία Τράπεζα Ανάπτυξης με στόχο έναν νέο οικονομικό διακανονισμό. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η ευκαιρία στις χώρες να παρακάμπτουν το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, που επιβάλλουν αυστηρά μέτρα λιτότητας .

Oι Ευρωπαίοι υποτακτικοί

«Η Ρωσία παραβίασε σκοπίμως και επανειλημμένως την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα την Πέμπτη στην Ουάσιγκτον. «Δεδομένου όμως ότι η Ουκρανία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ -όπως είπε- οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αναλάβουν στρατιωτική δράση».

Κι η Γερμανία, πάντως, αποκλείει το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης της Δύσης. Σε δηλώσεις της σε εκπομπή της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης, η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ούρζουλα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι «δεν υπάρχει στρατιωτική λύση για αυτή την κρίση».

Την ίδια ώρα ο Αμερικανός πρόεδρος και η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ απειλούν τη Μόσχα με την επιβολή νέων κυρώσεων. H στρατιά των ευρωπαίων υποτακτικών συμμάχων, ασμένως σπεύδει να καταδικάσει ρητορικά τη Ρωσία, ενώ τα Μέσα του συρμού έχουν εξαπολύσει εκστρατεία για να δικαιώσουν τους εγκάθετους από τη Δύση νεοφασίστες στο Κίεβο.

Όταν φτάσαμε όμως στην εντατικοποίηση των κυρώσεων που επέβαλε η Ουάσιγκτον, άρχισαν οι πρώτοι τριγμοί: Η Φινλανδία αρνήθηκε να τις εφαρμόσει.

Υπάρχουν κι εκείνες οι χώρες με σημαντικές επενδύσεις στη Ρωσία ή με ενδιαφέρον εμπορικό ισοζύγιο, όπως: Η Ιταλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Αυστρία και η Ελλάδα, που εξέφρασαν κάποιους δισταγμούς στην εφαρμογή τους. Υπέστησαν όμως τα επακόλουθα των ρωσικών αντίποινων.
Υπάρχουν και κάποιες αμερικανικές επενδύσεις στη Ρωσία: Όπως από τις Chevron, ConocoPhillips, και την ExxonMobil. Έτσι οι συνεχείς φραστικές απειλές του Αμερικανού προέδρου για εντατικοποίηση των κυρώσεων, κάτι που φανερά πλήττει την ευρωπαϊκή οικονομία, αναμένεται να προκαλέσει όχι μόνον λαϊκές αντιδράσεις. Ήδη οι ροδακινοπαραγωγοί της Καταλωνίας ξεσηκώθηκαν.

Το φυσικό αέριο ως πολιτικό όπλο

Ως απάντηση στις κυρώσεις της Δύσης, η Ρωσία περιόρισε την εισαγωγή συγκεκριμένων προϊόντων. Το κύριο εξαγωγικό προϊόν της χώρας όμως, το φυσικό αέριο, συνεχίζει να ρέει ακατάπαυστα. Μέχρι πότε;

Ισχυρότερο θα ήταν όμως το πλήγμα για τις χώρες τις Δύσης, εάν η Ρωσία περιόριζε τις εξαγωγές του βασικού της προϊόντος, του φυσικού αερίου. Ήδη, αντιδρώντας στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών είχε ανακοινώσει ότι τα μέτρα σε βάρος της συνιστούν «ένα απερίσκεπτο και ανεύθυνο βήμα», το οποίο θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε «άνοδο των τιμών στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας».

Το ένα τέταρτο του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην Ευρώπη προέρχεται από τη Ρωσία. Στη Γερμανία το αντίστοιχο ποσοστό κινείται στο 38 % ενώ ορισμένες χώρες της νοτίου Ευρώπης καλύπτουν το σύνολο των αναγκών τους σε αέριο με ρωσικό αέριο.

Αλλά και η Ρωσία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Το 60 % των κρατικών εσόδων της Ρωσίας προέρχεται από τις πωλήσεις πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, ενώ ένα μεγάλο μέρος προορίζεται για την Ευρώπη. Με μια ενδεχόμενη διακοπή της τροφοδοσίας λοιπόν, η Ρωσία θα έκανε κακό και στον εαυτό της.

Θα χρειαζόταν να εισαχθούν μεγαλύτερες ποσότητες αερίου στις καταναλώτριες ευρωπαϊκές χώρες, από τη Νορβηγία και την Ολλανδία. Ωστόσο και με κάποια αύξηση οι ποσότητες δεν θα επαρκούσαν για να καλύψουν το σύνολο του ρωσικού αερίου που εισάγεται σήμερα. Ούτε το κενό που θα δημιουργηθεί στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσε να καλύψει το υγροποιημένο φυσικό αέριο, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει τις υποδομές για να προχωρήσει σε μεγαλύτερη παραγωγή.

«Μεσοπρόθεσμα λοιπόν, τα επόμενα τρία με πέντε χρόνια δηλαδή, η Ευρώπη θα συνεχίσει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία». Έτσι καταλαβαίνουμε ότι διαφορετικοί από εκείνους που μας εμφανίζει η επικρατούσαν επικοινωνιακή προπαγάνδα, είναι οι παράγοντες που οδήγησαν την Ουάσιγκτον σε μετωπική σύγκρουση με τη Μόσχα, με πρόφαση την ουκρανική κρίση.

Ο παράγοντας που έπαιξε ρόλο στο γεωπολιτικό παιχνίδι είναι ότι κυρίαρχοι αντίπαλοι των ΗΠΑ στη διαμορφούμενη νέα οικονομική διεθνή σκακιέρα, είναι η Ρωσία και το Ιράν. Επειδή πέρα από το ενεργειακό, που ελέγχουν οι ΗΠΑ με τα πετροδολάρια, η οικονομική ισχυροποίηση των «περιφερειακών δυνάμεων» φέρνει πιο κοντά την Ευρώπη με τη Ρωσία. Κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα αμερικανικά σχέδια της επέκτασης της κυριαρχίας των ΗΠΑ στην Ασία περικυκλώνοντας τη Ρωσία με ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις.