Επιμέλεια: Αλέξανδρος Παπαδόπουλος

Πέθανε χθες 18 Οκτωβρίου στη Ρώμη, σε ηλικία 91 ετών η Σοφία Κοράντι, καθηγήτρια Εκπαιδευτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Roma Tre και δημιουργός του προγράμματος Erasmus, το οποίο επέτρεψε σε εκατομμύρια Ευρωπαίους φοιτητές να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Η εκλιπούσα είχε αφιερώσει τη ζωή της στο δικαίωμα στην εκπαίδευση ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας της για την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και το London School of Economics.

Γνωστή ως η «μητέρα του Erasmus», είπε ότι η ιδέα προέκυψε από μια προσωπική εμπειρία. Το 1959, μετά από ένα μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, το Πανεπιστήμιο της Ρώμης αρνήθηκε να αναγνωρίσει το πτυχίο της.

«Κατάλαβα τότε», είπε, «ότι η εξίσωση των πανεπιστημιακών πτυχίων ήταν κάτι που έπρεπε να κάνουμε».

Στην ανακοίνωση της οικογένειας, η Ιταλίδα ακαδημαϊκός περιγράφεται ως μια γυναίκα με «αστείρευτη ενέργεια, πνευματική και συναισθηματική γενναιοδωρία».

Στο αποχαιρετιστήριο  μήνυμα του, ο Iταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι υπογράμμισε πως η Σοφία Κοράντι «ενέπνευσε εκατομμύρια νέους που ταξίδεψαν, σπούδασαν και ενστερνίστηκαν διαφορετικούς πολιτισμούς».

«Εκατομμύρια φοιτητές οφείλουν σε εκείνη ένα κομμάτι της ζωής τους», έγραψε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, αποτίοντας φόρο τιμής στην «Μαμά του Erasmus, της οποίας το όραμα εξακολουθεί να οικοδομεί την Ευρώπη μας».

Ποια ήταν η Σοφία Κοράντι

Γεννημένη στη Ρώμη στις 5 Σεπτεμβρίου 1934, σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης. Το 1957 πήγε για σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες χάρη σε υποτροφία Fulbright. Παρόλο που είχε μόνο λίγες εξετάσεις και μια διατριβή να ολοκληρώσει, απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη συγκριτική πανεπιστημιακή νομοθεσία στο Πανεπιστήμιο Columbia. Συνέλαβε την ιδέα του Erasmus όταν επέστρεψε στη Ρώμη, καθώς το πανεπιστήμιο δεν αναγνώριζε το μεταπτυχιακό δίπλωμα που είχε αποκτήσει στο εξωτερικό και της ζήτησε να ολοκληρώσει το κανονικό πρόγραμμα σπουδών.

Μετά την αποφοίτησή της, παράλληλα με την πανεπιστημιακή της σταδιοδρομία, έγινε επιστημονική σύμβουλος για την Ένωση Πρυτάνεων Ιταλικών Πανεπιστημίων και αυτός ο ρόλος της επέτρεψε να κάνει γνωστή την ιδέα της στον ακαδημαϊκό και διεθνή χώρο.

Το 1969, συνέταξε το ακόλουθο υπόμνημα, το οποίο περιείχε την πρώτη ιδέα του προγράμματος Erasmus: «Ο φοιτητής, ακόμη και αν δεν ανήκει σε οικογένεια που κατοικεί στο εξωτερικό, μπορεί να ζητήσει να πραγματοποιήσει μέρος του προγράμματος σπουδών του σε ξένα πανεπιστήμια, υποβάλλοντάς το εκ των προτέρων στο Συμβούλιο της Σχολής για έγκριση.

Το Συμβούλιο της Σχολής μπορεί να δηλώσει την ισοτιμία, η οποία θα τεθεί σε ισχύ αφού ο φοιτητής προσκομίσει τεκμηρίωση των σπουδών που ολοκλήρωσε στο εξωτερικό». Αυτό το υπόμνημα προωθήθηκε στον Ιταλό Υπουργό Παιδείας από τον Alessandro Faedo, Πρόεδρο της Μόνιμης Διάσκεψης Πρυτάνεων Ιταλικών Πανεπιστημίων.

Ακολούθησε, και πάλι το 1969, μια ιταλο-γαλλική συνάντηση στην Πίζα, για την οποία η Κοράντι συνέταξε ένα εκτεταμένο δελτίο τύπου που δημοσιεύτηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1969 από πολλές ιταλικές εφημερίδες με τον τίτλο «Η ιταλο-γαλλική διάσκεψη πρυτάνεων: Συμφωνίες για την αναγνώριση σπουδών που πραγματοποιήθηκαν στο εξωτερικό».

Το 1969, ο υπουργός δημόσιας παιδείας, Μάριο Φερράρι Αγκράντι, υιοθέτησε το υπόμνημα της Κοράντι ως βάση για το νομοσχέδιο 612/1969 για τη μεταρρύθμιση του ιταλικού πανεπιστημίου, το οποίο στην έκθεση προς τη Γερουσία ορίζεται ως εξής: «Με αυτές τις διατάξεις, η Ιταλία τοποθετείται σε θέση μεγάλης ευρωπαϊκής και διεθνούς ανοιχτότητας, παρέχοντας έτσι ένα παράδειγμα για τη μελλοντική πανεπιστημιακή νομοθεσία σε άλλες χώρες».

Ωστόσο, το νομοσχέδιο αυτό, αφού εγκρίθηκε από τη Γερουσία, μετά από μια διαδικασία που διήρκεσε τρεισήμισι χρόνια, δεν εγκρίθηκε από τη Βουλή λόγω του πρόωρου τέλους της Ε΄ νομοθετικής περιόδου. Το 1976, η αρχή αυτή καθιερώθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο με την έγκριση του Ψηφίσματος της 9ης Φεβρουαρίου 1976 της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, το οποίο ενθάρρυνε τις ανταλλαγές φοιτητών μεταξύ πανεπιστημίων σε διαφορετικές χώρες.

Αυτή η απόφαση επέτρεψε τον πειραματισμό (ο οποίος διήρκεσε από το 1976 έως το 1986, τη δεκαετία των «Κοινών Προγραμμάτων Σπουδών») αυτού του μοντέλου «κινητικότητας με αναγνώριση πιστωτικών μονάδων» το οποίο, μετά από διάφορες καθυστερήσεις και εμπόδια, θα γινόταν το Πρόγραμμα Erasmus το 1987.

Η όλη διαδικασία αφηγείται και τεκμηριώνεται στο βιβλίο της Κοράντι του 2015.

Επίσης η Σοφία Κοράντι διεξήγαγε έρευνα στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, όπου μελέτησε το ζήτημα του δικαιώματος στην εκπαίδευση ως θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος. Έχει επίσης εργαστεί για την Ακαδημία Διεθνούς Δικαίου στη Χάγη, το London School of Economics στο Λονδίνο και για την UNESCO στο Παρίσι. Παράλληλα δίδαξε Δια Βίου Μάθηση στη Σχολή Επιστημών Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Roma Tre από το 1980 έως το 2004.

Με πληροφορίες από τη LaRepubblica

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: #Erasmus #romi #Ιταλία #Σοφία Κοράντι