Η αναβλητικότητα είναι ένα από αυτά τα «καυτά» θέματα που, μόλις τα αναφέρεις, αμέσως χωρίζουν τους ανθρώπους σε «στρατόπεδα». Από τη μία, οι οργανωτικοί, που έχουν ημερολόγια, λίστες, χρονοδιαγράμματα. Από την άλλη, οι αναβλητικοί, που αφήνουν χώρο για το απρόοπτο, που κινούνται με τον ρυθμό της στιγμής. Και, φυσικά, κάθε πλευρά είναι πεπεισμένη ότι ο δικός της τρόπος είναι ο σωστός – και ότι όλοι οι άλλοι θα ήταν πιο ευτυχισμένοι αν τον ακολουθούσαν.
Και κάπως έτσι λειτουργούμε οι άνθρωποι. Σπάνια οι δύο πλευρές καταλαβαίνουν πραγματικά η μία την άλλη. Οι αναβλητικοί θεωρούν τους υπερβολικά οργανωτικούς αγχωτικούς και «κολλημένους»· οι οργανωτικοί βλέπουν τους αναβλητικούς σαν απρόβλεπτους και χαοτικούς. Κι όμως, πίσω από αυτές τις ταμπέλες κρύβονται ιστορίες, εμπειρίες και τρόποι που ο καθένας έμαθε να πορεύεται στη ζωή.
Αν έπρεπε να διαλέξω το πιο πολύτιμο δώρο της δικής μου ζωής, θα έλεγα χωρίς δισταγμό: η ελευθερία. Η ελευθερία να κάνω ό,τι θέλω, όποτε το θέλω και όπως το θέλω. Η ευελιξία να αλλάζω πορεία τελευταία στιγμή, να λέω «ναι» σε μια ευκαιρία που μόλις προέκυψε, να ταξιδεύω χωρίς ένα αυστηρό και άκαμπτο πρόγραμμα. Αυτή η ευελιξία δεν είναι για μένα απλώς τρόπος ζωής· είναι κομμάτι της ταυτότητάς μου.
Ξέρω, βέβαια, ότι η ζωή σπάνια είναι έτσι απλή. Υπάρχουν δουλειές, υποχρεώσεις, οικογενειακές ανάγκες. Αλλά ξέρω επίσης ότι όταν το πρόγραμμά μου γίνεται πολύ σφιχτό, νιώθω σαν να μου κόβεται η ανάσα. Είναι σαν να χάνω τον αυθορμητισμό μου, τη χαρά του απρόβλεπτου.
Μία από τις μεγαλύτερες – και λιγότερο συζητημένες – αρετές της αναβλητικότητας είναι ότι σου επιτρέπει να μη χάνεις ευκαιρίες. Ένας πολύ οργανωτικός άνθρωπος μπορεί να έχει κλείσει διακοπές μήνες πριν και να μην μπορεί να πει «ναι» σε μια πρόσκληση της τελευταίας στιγμής. Εγώ, αν δεν έχω προγραμματίσει κάτι, μπορώ να αποφασίσω σε πέντε λεπτά ότι θα πάω σε μια συναυλία, θα πάρω το αυτοκίνητο και θα φύγω για ένα τριήμερο ή θα δεχτώ μια πρόσκληση για δείπνο που ούτε φανταζόμουν το πρωί.
Αυτό το «ζω στο τώρα» έχει, βέβαια, και το τίμημά του. Το να μην έχεις πάντα ένα σαφές σχέδιο μπορεί να φέρει άγχος όταν οι προθεσμίες πλησιάζουν. Δεν είναι πάντα εύκολο. Δεν υπάρχει τέλειος τρόπος να ζεις· υπάρχει ο τρόπος που ταιριάζει σε σένα. Ξέρω ανθρώπους που νιώθουν ασφάλεια μόνο όταν έχουν ένα πρόγραμμα για κάθε ώρα της ημέρας. Κι εγώ, αντίστροφα, νιώθω ελευθερία μόνο όταν ξέρω ότι μπορώ να αλλάξω σχέδια χωρίς ενοχές. Για μένα, το να αφήνω λίγο ανοιχτό χώρο στο πρόγραμμά μου δεν είναι έλλειψη οργάνωσης· είναι επιλογή. Είναι η πίστη ότι η ζωή μας φέρνει στιγμές που δεν μπορούμε να προβλέψουμε – και ότι αξίζει να είμαστε έτοιμοι να τις υποδεχτούμε.
Για να φτάσω, όμως, σε αυτό το σημείο, χρειάστηκε να δουλέψω πολύ με τον εαυτό μου. Να αναπτύξω αυτογνωσία, να αποδεχθώ ότι αυτή είμαι, να μην προσπαθώ να μιμηθώ τρόπους ζωής που με κάνουν να νιώθω εγκλωβισμένη. Και – το πιο δύσκολο – να αποδεχθώ ότι οι άλλοι θα πρέπει κάποιες φορές να προσαρμοστούν στον δικό μου ρυθμό, όπως κι εγώ στον δικό τους.
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος. Πιστεύω στην ειλικρινή αποδοχή του ποιοι είμαστε και στην ικανότητα να ζούμε με τις συνέπειες των επιλογών μας – καλές ή κακές.
Κι έτσι, θέλω να σε ρωτήσω: Υπήρξε ποτέ στιγμή που η αναβλητικότητά σου δούλεψε υπέρ σου; Που, επειδή δεν έτρεξες να κλείσεις μια πόρτα, άφησες ανοιχτό ένα παράθυρο από το οποίο μπήκε κάτι απροσδόκητα όμορφο;
Ίσως τότε να δεις κι εσύ την αναβλητικότητα όχι απαραίτητα ως ένα ελάττωμα που πρέπει να διορθωθεί, αλλά ως μια διαφορετική στάση ζωής: την ικανότητα να αφήνεις χώρο για το απρόβλεπτο, για το άγνωστο, για την περιπέτεια, για όσα δεν προγραμματίζονται, αλλά μπορούν να μείνουν χαραγμένα στη μνήμη σου για πάντα.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
MSc Psychology (c.) (Brunel University of London)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
