Η εκπόνηση μελέτης για τη διαμόρφωση αλιευτικών ζωνών προστασίας της ευρύτερης περιοχής του κόλπου της Μεσσαράς, μέσω πόντισης τεχνητών υφάλων, ήταν το θέμα συνάντησης των νομαρχών Ρεθύμνου, κ. Γιώργο Παπαδάκη, Ηρακλείου, κ. Βαγγελιώς Σχοιναράκη – Ηλιάκη, με τον ερευνητή του Εθνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, κ. Κωνσταντίνο Ντούνα, το Προεδρείο του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Κόκκινου Πύργου και Αγίας Γαλήνης και υπηρεσιακούς παράγοντες από τη Διεύθυνση Κτηνιατρικής και Αλιείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου, στις 2 Μαρτίου.
Στόχος είναι η διατήρηση, προστασία και διασφάλιση της βιωσιμότητας των φυσικών πληθυσμών στην ευρύτερη παράκτια περιοχή της Μεσσαράς για την ανάκαμψη της πυκνότητας της βιομάζας στο βυθό, που τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σε ποσοστό 30 με 40%, λόγω της υπεραλίευσης, ειδικά από τη μηχανότρατα, καθώς και λόγω των κλιματικών αλλαγών που είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των φερτών υλικών που εμπλούτιζαν τον κόλπο με θρεπτικά άλατα. Η δημιουργία προστατευόμενων αλιευτικών ζωνών στην περιοχή θα συμβάλλει καθοριστικά και στη βελτίωση των αποδόσεων της αλιείας αλλά και τη βελτίωση της οικονομίας μέσα από την ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού, όπως ο οικοτουρισμός, οι καταδύσεις και η αλιεία αναψυχής.
Οι τεχνητοί ύφαλοι είναι κατασκευές που ποντίζονται στον θαλάσσιο πυθμένα μέσα στα όρια ειδικά ελεγχόμενων (προστατευόμενων) παράκτιων περιοχών και στοχεύουν στην αύξηση της πυκνότητας αλλά και την αύξηση της βιοποικιλότητας των φυσικών πληθυσμών θαλάσσιων οργανισμών, προσφέροντας τους τη δυνατότητα νέων θέσεων κατοικίας και προφύλαξης και εξυπηρετώντας συγχρόνως την αναπαραγωγή, διατροφή, ανάπτυξη των νεαρών ατόμων και γενικά τη διαβίωση των πληθυσμών τους όχι μόνο στη στενή περιοχή εγκατάστασης των τεχνητών υφάλων, αλλά και στην ευρύτερη παράκτια ζώνη. Σε δηλώσεις της, η κ. Σχοιναράκη επεσήμανε: «Ως Νομαρχιακή Αρχή Ηρακλείου έχουμε τονίσει ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι στις πρώτες μας προτεραιότητες, και στη συγκεκριμένη περίπτωση, του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Υπάρχουν ήδη από το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε δύο μελέτες: ωκεανογραφική και αλιευτική. Προχωράμε τώρα στη μελέτη σκοπιμότητας, προκειμένου να διαμορφώσουμε αλιευτικές ζώνες προστασίας της περιοχής του κόλπου της Μεσσαράς.
Θέλουμε να προστατεύσουμε το θαλάσσιο περιβάλλον, να το αναδείξουμε και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ενίσχυσης του θαλάσσιου πληθυσμού. Στόχος μας είναι κάθε ενέργεια προς αυτήν την κατεύθυνση να συμβάλλει παράλληλα και στη βελτίωση των συνθηκών για ανάπτυξη δράσεων εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Συνεργαζόμαστε, λοιπόν, με τη Νομαρχία Ρεθύμνου και τον νομάρχη το Γιώργο τον Παπαδάκη και βεβαίως με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., στα πλαίσια της λογικής που έχουμε ως Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις να αξιοποιήσουμε και να συνεργαστούμε με όλα τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα που βρίσκονται στην Κρήτη και στους Νομούς μας.
Βεβαίως, πολύ μεγάλη σημασία έχει και η συνεργασία με τους κατοίκους της περιοχής και με τους επαγγελματίες ή ερασιτέχνες αλιείς. Στη σημερινή συνάντηση συμμετείχαν και οι αλιείς από τον Κόκκινο Πύργο και την Αγία Γαλήνη, συμπαραστάτες και υποστηρικτές όλων αυτών των δράσεων, με τους οποίους η υπηρεσία μας έχει μια συνεχή συνεργασία». Από την πλευρά του, ο κ. Παπαδάκης ανέφερε: «Έχουμε πει ότι η Κρήτη είναι ενιαία και αδιαίρετη. Ιδιαίτερα σε θέματα, όπως είναι το περιβάλλον, ο πολιτισμός και πολλά άλλα. Τώρα, λοιπόν, με πρωτοβουλία της Νομαρχίας Ηρακλείου και του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., έχουν συνταχθεί οι πρώτες μελέτες σχετικά με την προστασία του θαλάσσιου χώρου του κόλπου της Μεσσαράς.
Τα χωρικά ύδατα του κόλπου της Μεσσαράς βρίσκονται από κοινού στον Νομό Ηρακλείου και βεβαίως και τον Νομό Ρεθύμνου. Με μια προγραμματική σύμβαση συνεργασίας μεταξύ των δύο Νομαρχιών, Ηρακλείου και Ρεθύμνου και το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. θα εκπονηθεί η οριστική μελέτη, προκειμένου να προστατευθεί αυτός ο ευαίσθητος και πλούσιος θαλάσσιος χώρος, να γίνουν οι απαραίτητες επεμβάσεις και τα έργα, ώστε και να προστατευτεί η περιοχή και να αυξηθούν τα ιχθυοαποθέματά της». Τέλος, ο ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ κ. Κώστας Ντούνας τόνισε: «Το γεγονός είναι ότι οι παράκτιες ζώνες και γενικά οι θάλασσές μας αλιεύονται. Το θέμα είναι με ποιο τρόπο, δηλαδή ποια είναι η αλιευτική διαχείριση. Αν συνεχίσουμε αλόγιστα να ψαρεύουμε δεν είναι πολύ μακριά η στιγμή που δε θα υπάρχουν ψάρια.
Οι δύο μελέτες για τον κόλπο της Μεσσαράς ολοκληρώθηκαν. Πρόκειται για μια ωκεανογραφική-περιβαλλοντική και μια αλιευτική και σήμερα μιλήσαμε για τα συμπεράσματα που βγήκαν από αυτές τις μελέτες. Μία από τις προτάσεις του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. ήταν η δημιουργία δύο προστατευόμενων αλιευτικών ζωνών στον κόλπο της Μεσσαράς με 4,5 και 5,5 τ.χλμ. έκταση. Έχουμε χωροθετήσει αυτές τις περιοχές. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία των τεχνητών υφάλων, ούτως ώστε και να προστατεύσουμε από συρόμενα εργαλεία τις παράκτιες ζώνες, αλλά ταυτόχρονα να εμπλουτίσουμε το τοπικό οικοσύστημα, για να προστατεύσουμε τα μικρά ψάρια που στρατολογούνται στα ρηχά και μεγαλώνοντας πηγαίνουν βαθύτερα και εμπλουτίζουν τα πεδία ανάπτυξης των ψαριών.
Οι μελέτες αυτές επικαιροποίησαν μια κατάσταση, όπως τη γνωρίζαμε πριν από 15 – 16 χρόνια, όταν είχαμε κάνει μια αντίστοιχη μελέτη και δυστυχώς διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μια μείωση των αλιευμάτων της τάξεως του 30-40% από τότε. Ενώ τότε υπήρχαν πλούσια ιχθυαποθέματα, σήμερα ο κόλπος εμφανίζεται γονατισμένος. Το θέμα είναι να διερευνήσει κανείς πού οφείλεται αυτό και να πάρει τα κατάλληλα μέτρα. Φταίει η υπεραλίευση, ειδικά από τη μηχανότρατα και οι κλιματικές αλλαγές εξαιτίας των οποίων έχουνε μειωθεί τα φερτά υλικά που κατέβαιναν στον κόλπο και τον εμπλούτιζαν με θρεπτικά άλατα. Άρα το σύστημα του κόλπου δε λειτουργεί όπως λειτουργούσε παλαιότερα και αυτό είναι πολύ ανησυχητικό δεδομένου ότι εφόσον συμβαίνει θα χειροτερέψει».
