Η Ελλάδα, σηματοδοτώντας τη βούλησή της να συμβάλλει ενεργά, στις διεθνείς προκλήσεις της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης, να αναλάβει πρωτοβουλίες και να στηρίξει την προστασία των ωκεανών, φιλοξενεί την 9η διεθνούς διάσκεψης για τους ωκεανούς «Our Oceans» (OOC-9), που θα πραγματοποιηθεί 16-17 Απριλίου 2024 στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Πρόκειται για έναν διεθνή θεσμό, που ξεκίνησε το 2014 με πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι και πραγματοποιείται κάθε χρόνο σε διαφορετική χώρα, με στόχο να φέρει στο προσκήνιο ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία των θαλασσών και να «αποσπάσει» δεσμεύσεις από κυβερνήσεις και φορείς της αγοράς.
«Βασικός μας σκοπός είναι η διάσκεψη αυτή να παραγάγει απτά αποτελέσματα. Όχι μόνο να συζητήσει σε αφηρημένο επίπεδο για την περιβαλλοντική προστασία, αλλά να προχωρήσει και σε απτές δράσεις και δεσμεύσεις», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στην συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε για τη διάσκεψη μαζί με τους συναρμόδιους υπουργούς Περιβάλλοντος Θόδωρο Σκυλακάκη και Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρη Αυγενάκη.
Όπως ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης, μέχρι στιγμής, στις προηγούμενες οκτώ διασκέψεις έχουν αναληφθεί 2.161 δεσμεύσεις από κράτη και διεθνείς οργανώσεις, με το οικονομικό τους αποτύπωμα να υπερβαίνει τα 130 δισ. δολάρια. «Οι δεσμεύσεις αυτές συνθέτουν μια διεθνή οικονομική και περιβαλλοντική πρωτοβουλία».
Πρόκειται για ένα σημαντικό διεθνές γεγονός και σίγουρα το σημαντικότερο για θέματα περιβάλλοντος που έχει φιλοξενήσει η Ελλάδα. Θα εκπροσωπηθούν περισσότερα από 120 κράτη, πρωθυπουργοί και πρόεδροι χωρών από όλο τον πλανήτη, υπουργοί και υφυπουργοί Εξωτερικών, υπουργοί και υφυπουργοί Περιβάλλοντος, αλλά και συναφών με θέματα ωκεανών αρμοδιοτήτων, καθώς και εκπρόσωποι σημαντικών διεθνών και περιφερειακών οργανισμών.
«Η Ελλάδα, μια χώρα με μια εκτεταμένη ακτογραμμή άνω των 20 χιλιάδων χιλιομέτρων και άνω των 29 χιλιάδων νησιών και βραχονησίδων και μακρά ναυτική παράδοση, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, πρωτοστατεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση», αναφέρει το υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του και σημειώνει πως χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η θέσπιση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και το έργο της απανθρακοποίησης των νησιών.
Φιλοξενώντας τη διάσκεψη OOC-9 η Ελλάδα επιβεβαιώνει τη στροφή της προς τη βιώσιμη «γαλάζια» οικονομία και παράλληλα επιδιώκει να αναδείξει τις διεθνείς προκλήσεις για τη βιώσιμη αλιεία, την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, ιδίως από τα πλαστικά, καθώς και την αλληλένδετη σύνδεση του κλίματος με τους ωκεανούς.
Η 9η διάσκεψη OOC θα είναι η πρώτη μετά την υιοθέτηση της συμφωνίας για τη διατήρηση και αειφόρο χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας περιοχών πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας, βάσει της Συμφωνίας του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, γνωστή ως Συνθήκη για την Ανοιχτή Θάλασσα (Συνθήκη «BBNJ»), που καλύπτει περισσότερα από τα δύο τρίτα των ωκεανών.
Αναπόσπαστο κομμάτι της αποτελεί το “Our Ocean Youth Leadership Summit”, που θα διεξαχθεί τη Δευτέρα 15 Απριλίου, αποσκοπώντας στην αφύπνιση της νέας γενιάς για τη βιωσιμότητα των ωκεανών.
Οι δεσμεύσεις της Ελλάδας
Η Ελλάδα θα συνοδεύσει τη διεθνή αυτή διοργάνωση με είκοσι δεσμεύσεις υπέρ της προστασίας των ελληνικών θαλασσών και της βιωσιμότητας των οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι δεσμεύσεις θα ανακοινωθούν την ημέρα της διάσκεψης και κάποιες θα είναι άμεσες, ενώ κάποιες με ορίζοντα μέχρι το 2030.
Οι πρώτες που ανακοινώθηκαν ήδη αφορούν την άμεση θεσμοθέτηση δύο μεγάλων, εθνικών, θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο, τα οποία θα είναι από τα μεγαλύτερα στην Μεσόγειο.
Για την επιτήρησή τους θα αξιοποιηθεί υπερσύγχρονο σύστημα παρακολούθησης, με drones, ραντάρ, δορυφόρους και σκάφη, σε πραγματικό χρόνο. Για την υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών θα διατεθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ακόμη, θα ενισχυθεί θεσμικά ο ρόλος του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), ενώ άμεση θα είναι η συνεργασία των αρμοδίων με το λιμενικό σώμα.
Ακόμη, όπως ανακοινώθηκε, η αλιεία με μηχανότρατες θα απαγορευθεί από το 2026 μέσα στα εθνικά πάρκα της χώρας. Το μέτρο θα επεκταθεί σταδιακά και στις υπόλοιπες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές έως το 2030.
Οι αλιείς θα λάβουν αντισταθμιστικά οφέλη για την απώλεια του εισοδήματός τους επειδή, εκτός από τα εθνικά πάρκα, δεν θα τους επιτρέπεται να ψαρεύουν και σε μια ζώνη γύρω από τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Όσον αφορά τις 122 εναπομείνασες βιτζότρατες δε θα δοθεί άλλη παράταση, πέρα από το τρέχον πρόγραμμα απόσυρσης.
Ακόμη, σχεδιάζεται η ύπαρξη αντισταθμιστικών μέτρων για την προστασία των εθνικών θαλάσσιων πάρκων και των περιοχών Natura, από́ τις 247 εν ενεργεία ανεμότρατες.
Τέλος, αξιοποιώντας τους οικονομικούς πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, επενδύονται τουλάχιστον 70 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση σχετικών δράσεων βιώσιμης αλιείας, κ.ά.
Οι τομείς δράσης
Επισημαίνεται πως κάθε διάσκεψη OOC εστιάζει σε έξι τομείς δράσης:
– Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές, με τη θέσπιση των οποίων διασφαλίζεται αποτελεσματική διαχείριση με στοχευμένα μέτρα προστασίας που λαμβάνουν υπόψη τις πιέσεις των θαλάσσιων οικοσυστημάτων από δραστηριότητες.
– Βιώσιμη γαλάζια οικονομία, ως βασικό εργαλείο αειφόρου χρήσης των θαλάσσιων πόρων, που συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη δραστηριοτήτων, οι οποίες βασίζονται στους ωκεανούς.
– Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με εστίαση στην ενίσχυση της αλληλεπίδρασης μεταξύ κλίματος και ωκεανών και την ανάληψη δράσεων με ολιστικό τρόπο, έχοντας υπόψη τον ρόλο του ωκεανού ως ρυθμιστή του κλίματος και την ανάγκη περιορισμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
– Ναυτική Ασφάλεια, με ανάδειξη των πτυχών της, όπως η αντιμετώπιση της πειρατείας, της παράνομης διακίνησης αγαθών και ανθρώπων, της παράνομης αλιείας και της ρύπανσης.
– Βιώσιμη αλιεία, μέσω της προώθησης αποδοτικών πρακτικών αλίευσης, της επιτήρησης απαγορεύσεων και περιορισμών, καθώς και άλλων ολιστικών λύσεων για τον περιορισμό της υπεραλίευσης και την προστασία των ιχθυοαποθεμάτων.
– Θαλάσσια ρύπανση, λόγω της απόρριψης θρεπτικών συστατικών, χημικών ουσιών και απορριμμάτων, που οφείλεται σε χερσαίες ή θαλάσσιες δραστηριότητες.
Η Ελλάδα θα δώσει, παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση σε τέσσερις οριζόντιους τομείς, που διατρέχουν και τις έξι θεματικές:
– Βιώσιμος τουρισμός σε παράκτιες περιοχές και νησιά για την επίτευξη της βέλτιστης ισορροπίας μεταξύ της τουριστικής ανάπτυξης, της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της ευημερίας των τοπικών κοινοτήτων.
– Πράσινη ναυτιλία, στο πλαίσιο της οποίας θα ενθαρρύνεται ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικά φιλικών δράσεων για τον έλεγχο της ρύπανσης, την προώθηση της απανθρακοποίησης και τη στροφή προς βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης, που αποσκοπούν στον περιορισμό του αντικτύπου της ναυτιλίας στο θαλάσσιο περιβάλλον.
– Μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και μικροπλαστικά. Η Ελλάδα θα αναλάβει πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές απειλές για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την ανθρώπινη υγεία, μέσω της τροφικής αλυσίδας.
– Πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο, μια θάλασσα που συνδέει τρεις ηπείρους και λειτουργεί ως σταυροδρόμι πολιτισμών και ανθρώπων, αντιμετωπίζοντας την πρόκληση της μετάβασης προς ένα βιώσιμο μέλλον στη Μεσόγειο και «ξεκλειδώνοντας» οφέλη για τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
