Σε φάση έντονης κινητικότητας εισήλθαν εκ νέου οι εκκρεμότητες στα ελληνοτουρκικά με πρωτοβουλία των ΗΠΑ αυτήν την φορά. Αφορμή ή και αιτία το εγχείρημα του Λευκού Οίκου να «παντρέψει» από την μία τις δικαιολογημένες ανησυχίες της Αθήνας για την κλιμακούμενη τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο και από την άλλη να ικανοποιήσει τις εξοπλιστικές ανάγκες της Άγκυρας με αιχμή την προμήθεια και εκσυγχρονισμό των F-16.
Αν και η Ουάσιγκτον γνωρίζει ότι προφανώς είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί μία ικανοποιητική φόρμουλα που θα αποκλιμακώνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, εν τούτοις επιδιώκει να διαχειριστεί την παρατεταμένη κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με «δοσίμετρο» και διπλωματικές αλχημείες, υποστηρίζουν καλά ενημερωμένοι διπλωμάτες στο κτήριο της Βασιλίσσης Σοφίας.
Καταρχάς ας παρακολουθήσουμε το διπλωματικό ρεπορτάζ:
Όπως προκύπτει από μία πρώτη ανάγνωση των εγγράφων που αφορούν την τελική μορφή της πρότασης για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ που καταθέτει στο Κογκρέσο ο Λευκός Οίκος, το εδάφιο με τους όρους για τον εκσυγχρονισμό ή πώληση αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία δεν φαίνεται να έχει συμπεριληφθεί.
Ειδικότερα, στο τμήμα περί μεταφοράς των F-16, το οποίο φέρει τον τίτλο «περιορισμοί στην μεταφορά αεροσκαφών F-16», υπενθυμίζεται ότι στο κείμενο της Βουλής περιλαμβανόταν η τροπολογία του Κρις Πάπας, η οποία θα απαγόρευε στον Αμερικανό πρόεδρο να πουλήσει ή να εξουσιοδοτήσει άδεια για την εξαγωγή νέων αεροσκαφών F-16 ή τεχνολογίας αναβάθμισης ή κιτ εκσυγχρονισμού στην Τουρκία, εκτός και εάν ο πρόεδρος παρείχε ορισμένες πιστοποιήσεις. Στη συνέχεια, σημειώνεται ότι στο κείμενο της Γερουσίας δεν υπάρχει παρόμοια τροπολογία και ως εκ τούτου στο τελικό κείμενο δεν περιλαμβάνεται μια τέτοια πρόβλεψη.
Η τουρκική εφημερίδα Μιλιέτ επισημαίνει: «Ήρθησαν τα εμπόδια για την πώληση των F-16 στην Τουρκία στις ΗΠΑ» και προσθέτει ότι «η Ελλάδα έχασε».
Η εφημερίδα σημειώνει πως «οι περιορισμοί που εγκρίθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και εισήχθησαν στην ημερήσια διάταξη της Γερουσίας δεν συμπεριλήφθηκαν στον αμυντικό προϋπολογισμό. Το ελληνικό λόμπι βιώνει μια μεγάλη απογοήτευση. Στον πόλεμο των F-16, που έφερε αντιμέτωπες την Τουρκία και την Ελλάδα όχι μόνο στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στην Ουάσιγκτον, υπήρξε μια εξέλιξη “της τελευταίας στιγμής” το πρωί. Το ελληνικό λόμπι έχασε την προσπάθειά του να αποτρέψει την πώληση F-16 στην Τουρκία, με την οποία ασχολείται εδώ και μήνες», αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα.
.png)
Tην ίδια ώρα το μήνυμα στην Άγκυρα για τις υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά που έστειλε το αμερικανικό Κογκρέσο είναι σαφές. Συγκεκριμένα συμπεριέλαβε σχετική αναφορά στο συνοδευτικό κείμενο του αμυντικού προϋπολογισμού (NDAA) που οριστικοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης. «Πιστεύουμε ότι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να πραγματοποιούν μη εξουσιοδοτημένες υπερπτήσεις σε εναέριους χώρους άλλων νατοϊκών συμμάχων», σημειώνουν οι Αμερικανοί νομοθέτες στο συνοδευτικό επεξηγηματικό κείμενο των επιτροπών Αμυντικών Υποθέσεων της Βουλής και της Γερουσίας.
Όπως αναφέρει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, η συγκεκριμένη διατύπωση θεωρείται μια δήλωση νομοθετικής πρόθεσης από το Κογκρέσο προς την κυβέρνηση Μπάιντεν, καθώς στέλνει το μήνυμα ότι οι προκλήσεις της Άγκυρας στο Αιγαίο πρέπει να αντιμετωπιστούν προτού ο Λευκός Οίκος στείλει την επίσημη ειδοποίηση της συμφωνίας για τα F-16 στο Κογκρέσο.
Ασκήσεις ισορροπίας των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο
Νωρίς το πρωί της Τετάρτης τοποθετήθηκε και ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος σημείωσε πώς η τελευταία εξέλιξη είναι εξαιρετικά σημαντική και θετική αλλά και πώς θα πρέπει τώρα να ακολουθήσει και το Αμερικανικό Κογκρέσο. Συγκεκριμένα ανέφερε πώς ο Τζό Μπάϊντεν είχε ήδη ενημερώσει τον Ταγίπ Ερντογάν προ ημερών στο Μπαλί της Ινδονησίας περί των αναμενόμενων εξελίξεων στην υπόθεση των F-16. Είναι λοιπόν προφανές πώς η «επιφύλαξη» των Μεβλούτ Τσαβούσογλου για την στάση του Αμερικανικού Κογκρέσου αφορά το δικαίωμα βέτο που διατηρεί ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, Μενέντεζ, ο οποίος έχει εκφράσει με όλους τους τρόπους την αρνητική προδιάθεση του ως προς την επίλυση του ζητήματος των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών.
Επισημαίνεται πώς μέχρι και το μεσημέρι της Τετάρτης τα τουρκικά ΜΜΕ δεν είχαν αφιερώσει ούτε μία γραμμή στο θέμα του ξεκάθαρου μηνύματος των ΗΠΑ προς την Άγκυρα σχετικά με τις υπερπτήσεις πολεμικών αεροσκαφών νατοϊκών εταίρων σε εναέριο χώρο που ανήκει σε άλλη σύμμαχο χώρα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πώς αυτό το μήνυμα αφορούσε τις συστηματικές υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά του Αιγαίου.
Διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα διερωτώνται εάν η τελική φόρμουλα στην οποία συνυπάρχουν παράλληλα και ένα αυστηρό μήνυμα των ΗΠΑ προς την Τουρκία για υπερπτήσεις αλλά και η πρόθεση της Ουάσιγκτον να εκσυγχρονίσει τον αεροπορικό στόλο των τουρκικών F-16 εκφράζει την πραγματική αντίληψη της αμερικανικής διπλωματίας για τον τρόπο διαχείρισης των ελληνοτουρκικών. Μία στο καρφί και μία στο πέταλο δηλαδή.
Ωστόσο έμπειροι διπλωματικοί κύκλοι στην ελληνική πρωτεύουσα σχολιάζοντας την τελευταία εξέλιξη σημειώνουν με νόημα. «Την τελική φόρμουλα την είχε ήδη προτείνει και σε κάθε περίπτωση συζητήσει το Κογκρέσο και μάλιστα εδώ και αρκετούς μήνες. Είναι άλλωστε γνωστή η θέση του Αμερικανού ΥΠΕΞ κ. Μπλίνκεν επί του θέματος. Ο κ. Μπλίνκεν επιχειρεί εξ αρχής να άρει τις αντιρρήσεις και τα εμπόδια ως προς την πώληση νέων αεροσκαφών και τον εκσυγχρονισμό των εν λειτουργία τουρκικών F-16. Ωστόσο την τελική λέξη θα την έχει ο Γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ ο οποίος και διατηρεί το δικαίωμα βέτο. Μόλις προ εικοσιτετραώρων ο Γερουσιαστής ενημέρωσε πώς είναι στην πρόθεση του να κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος.
Άλλωστε καλά πληροφορημένοι διπλωματικοί παράγοντες όταν τους τέθηκαν υπ’ όψιν τα παραπάνω επισήμαιναν με νόημα πώς «δεν τίθεται ζήτημα ιδιαίτερης αξιολόγησης αυτών των δεδομένων». Με λίγα λόγια η υπόθεση έχει ακόμη πολύ δρόμο. Αυτήν προφανώς την εκδοχή είχε κατά νου και ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Τσαβούσογλου, ο οποίος ανέφερε στις δηλώσεις του πώς «μένει τώρα να ακολουθήσει και το Κογκρέσο».
