Τις τελευταίες ημέρες, έχει ξεσπάσει έντονη δημόσια συζήτηση γύρω από την προγραμματισμένη παγκόσμια περιοδεία-αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη, με ερμηνευτές τη Νατάσσα Μποφίλιου και τον Γιάννη Χαρούλη.
Ο θετός γιος και κληρονόμος του Μάνου Χατζιδάκι, Γιώργος Χατζιδάκις, ανακοίνωσε πως δεν έχει δώσει άδεια για τη χρήση του έργου του πατέρα του και πως έχει ήδη κινηθεί νομικά για να μπλοκάρει τις συναυλίες.
Στο πλευρό του κληρονόμου τάχθηκε η συνθέτιδα Ευανθία Ρεμπούτσικα, η οποία δήλωσε ότι η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι «απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται» και πρόσθεσε με νόημα: «Για ποια Ελλάδα μιλάμε που θέλει να ταξιδέψει στο εξωτερικό; […] Χρησιμοποιώντας το όνομα του; Αντί να σεβαστούμε τη μνήμη του Μάνου ο οποίος δεν θα έδινε ποτέ την άδεια του αν ζούσε».
Από την πλευρά της, η εταιρεία παραγωγής GTP Entertainment απάντησε με δήλωση που εκφράζει τον μέγιστο σεβασμό στην καλλιτεχνική κληρονομιά του Χατζιδάκι, υποστηρίζοντας ότι η περιοδεία είναι ένα μουσικό αφιέρωμα διεθνούς βεληνεκούς, προγραμματισμένο να παρουσιαστεί σε εμβληματικούς χώρους όπως το Carnegie Hall στη Νέα Υόρκη και η Όπερα του Σίδνεϊ.
Η διαμάχη έχει προκαλέσει διχασμό στους μουσικούς κύκλους και στα social media, με το ζήτημα της διαχείρισης της καλλιτεχνικής κληρονομιάς να βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης.
H ανάρτηση της Ευανθίας Ρεμπούτσικα:
Είμαι απολύτως σύμφωνη με τη στάση του γιου του Μάνου Χατζιδάκι και θεωρώ απόλυτα θεμιτό να προστατεύει τη χρήση του έργου του πατέρα του. Ο Μάνος υπήρξε, για μένα, ο σημαντικότερος Έλληνας συνθέτης, ένας άνθρωπος οικουμενικός, με βαθιά ευγένεια και μοναδικό αισθητικό κριτήριο.
Η μουσική του έχει μια ποιότητα τόσο λεπτή και ουσιαστική, που απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται.
Ακόμη και όταν ακούω το έργο του σε μια διαφήμιση που σκοπό έχει να βοηθήσει παιδιά και σχολεία, νιώθω απλώς την ανάγκη να θυμίζω πόσο σημαντικό είναι να προσεγγίζουμε αυτή την κληρονομιά με ευαισθησία.
Η μουσική του Χατζιδάκι έχει έναν κόσμο δικό της και ο σεβασμός προς αυτόν τον κόσμο είναι για μένα ουσιώδης, όχι μόνο απέναντι στο έργο αλλά και απέναντι σε όσους το εκπροσωπούν σήμερα.
Γνωρίζοντάς τον, είμαι βέβαιη ότι ο Μάνος θα ήθελε οι επιλογές γύρω από τη μουσική του να γίνονται με προσοχή και αγάπη, όπως ακριβώς έκανε πάντα και ο ίδιος. Και αυτό το δικαίωμα των κληρονόμων του να προστατεύουν το έργο του αξίζει να το τιμούμε.
«Ο χαρακτηρισμός θετός γιος», μου φαίνεται εντελώς περιττός, η πατρότητα δεν μετριέται με βιολογία αλλά με παρουσία, ευθύνη και αγάπη. Και εκεί ο Μάνος στάθηκε πατέρας με όλη τη σημασία της λέξης.
Όλα αυτά τα σχόλια που γίνονται στο διαδίκτυο κατά του γιου του Μάνου που τον στοχοποιούν και τον κατηγορούν, είναι απαράδεκτα. Για ποια Ελλάδα μιλάμε που θέλει να ταξιδέψει στο εξωτερικό; Και με το έτσι θέλω, κάνω αυτό που θέλω χωρίς να σέβομαι τις αποφάσεις του κληρονόμου; Χρησιμοποιώντας το όνομα του;
Αντί να σεβαστούμε την μνήμη του Μάνου ο οποίος δεν θα έδινε ποτέ την άδεια του αν ζούσε. Όσον αφορά τα ραδιόφωνα που άκουσα πως δεν παίζεται ο Μάνος, να ρωτήσετε κάποιους άλλους και όχι τον γιό του. Τελικά δεν υπάρχει ούτε σεβασμός, ούτε ποιότητα, μόνο συμφέρον.
Θέση υπέρ της απαγόρευσης της χρήσης του έργου του Μάνου Χατζιδάκι στην παγκόσμια περιοδεία των Μποφίλιου – Χαρούλη με έργα των Μάνου Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη πήρε και ο καταξιωμένος στιχουργός και συνεργάτης του Μάνου Χατζιδάκι. Άρης Δαβαράκης:
Η Μποφίλιου και ο Χαρούλης είναι δυο αναγνωρισμένοι και δημοφιλείς τραγουδιστές που με τη γενικότερη στάση τους και τις επιλογές τους διεκδικούν ένα “ηθικό πλεονέκτημα” που χτίστηκε μέσα στα χρόνια. Ειλικρινά μπράβο τους.
Αυτές τις μέρες έχουν γίνει το επίκεντρο μιας συζήτησης που αφορά την ουσία του πνευματικού δικαιώματος. Αναγγέλλουν “World Tour” με τραγούδια δυο μεγάλων Ελλήνων. Του #Θεοδωράκη (έχοντας εξασφαλίσει μέσω και της κληρονόμου του τα πνευματικά δικαιώματα) και του #Χατζιδακι (του οποίου ο κληρονόμος έχει αρνηθεί ρητά να δώσει την άδεια). Ξεκινούν λοιπόν καταπατώντας το πνευματικό δικαίωμα του μισού ρεπερτορίου της περιοδειας τους λέγοντας “ο παραγωγός μας είναι Άγγλος και δεν τον νοιάζει νομικά το πνευματικό δικαίωμα”.
Η αφίσα τους βέβαια (πολύ πρόχειρης μέχρι κακής αισθητικής) δείχνει την Ακρόπολη και έχει τίτλο “The Music of Greece”. Δεν έχει το Μπάκιγχαμ του Άγγλου παραγωγού. Στηρίζεται στην Ελλάδα και σε #δυο Έλληνες εκ των οποίων ο #ενας δεν θέλει να συμμετέχει.
Ξεκινάς δηλαδή να απολαύσεις μια μεγάλη διεθνή περιοδεία και να βγάλεις πολλά λεφτά με τραγούδια ενός δημιουργού που, μέσω του κληρονόμου που ο ίδιος επέλεξε, δεν θέλει να είναι μέρος αυτής της (τουριστικής αισθητικής) επιχείρησης.
Πώς το επιτρέπουν στον εαυτό τους;
Πώς θα κοιμούνται τα βράδια (και με τζετ λαγκ καπάκι σε όλα αυτά);
Τα τραγούδια κάποιος τα έγραψε, τα υπερασπίστηκε, τα ενορχήστρωσε, τα φώτισε μια ζωή ολόκληρη.
Δεν μπορείς ν’ αρπάζεις με το έτσι θέλω – και με τις πλάτες ενός Άγγλου παραγωγού- τα τραγούδια του άλλου και να κόβεις εισιτήρια χωρίς να σ’ ενδιαφέρει το “ηθικό πλεονέκτημα” που εσύ ο ίδιος (Νατάσα, Γιάννη) χρόνια τώρα επικαλείσαι και υπερασπίζεσαι.
Ειλικρινά, κρίμα.
O καταξιωμένος συνθέτης Θέμης Καραμουρατίδης στενός συνεργάτης και φίλος της Νατάσας Μποφίλιου απάντησε στον Άρη Δαβαράκη υπερασπιζόμενος την παγκόσμια περιοδεία με έργα του Μάνου Χατζιδάκι:
Διάβασε λίγο καλύτερα Άρη και κάνε στην άκρη την εμπάθεια σου. Εξασφαλισμένα είναι όλα τα δικαιώματα για το Carnegie hall (τι ντροπή!) την όπερα του Σίδνεϊ (αυτό το χαμαιτυπείο) και όλα τα σημαντικά θέατρα του κόσμου. Και από όλα τα εισιτήρια που «κόβονται» πληρώνονται όλοι οι δικαιούχοι Όλα τα υπόλοιπα τερτίπια γίνονται για εντυπωσιασμό της τοπικής κοινωνίας.
Καλύτερα να ανοίξεις μια γόνιμη κουβέντα με το τι γίνεται με το δικαίωμα των στιχουργών και ποιητών να παίζονται τα τραγούδια που έχουν συνγράψει. Οπότε αυτή η παράσταση έχει το δικαίωμα να γίνει απλώς δεν θα παιχτεί στην Ελλάδα. Εντάξει στην Ελλάδα θα ακούμε Χατζιδάκι μόνο από το φάλτσο χάρτινο φεγγαράκι της κοσμοτέ και από τον Γερμανό ή από την panik records που σκάει χρήμα χοντρό. Που σίγουρα έχουν πλέον το «ηθικό πλεονέκτημα» σωστά;
ΥΓ. Επίσης αν τελικά για όποιο λόγο, αποσυρθούν τα τραγούδια του Χατζιδακι το «Hellenic music ensemble» (του οποίου είναι η συναυλίες και το πρότζεκτ και όχι των τραγουδιστών που κλήθηκαν) μπορεί να γίνει με τραγούδια του Λοΐζου του Μαρκόπουλου ή όποιον «αφήνει» σε έναν καθηγητή μουσικής του πανεπιστημίου το Μπέρκλεϊ να διαχειριστεί τα τραγούδια τους με μια 23 μελή ορχήστρα πραγματικά κορυφαίων μουσικών.
ΥΓ Και αν θες τη γνώμη μου, που θα στην πω θες δε θες , το έργο το Χατζιδάκι δεν μπορεί να το διαχειρίζεται ένα μυαλό. Γιατί είναι πολιτιστική κληρονομιά όχι εμπόριο. Έπρεπε να υπάρχει επιτροπή που θα αποφασίζει για να μην έχουμε αυτήν την παραδοξότητα, της cosmote του Γερμανού και της panikrecords (που δεν θα απολάμβανε ο Χατζιδάκις). Μη λέμε ό,τι θέλουμε και μη χρησιμοποιούμε το καλλιτεχνικό κριτήριο γιατί θα πέσει φωτιά να μας κάψει.
Ακόμη θέση υπέρ της απαγόρευσης του Γιώργου Χατζιδάκι πήρε και ο καταξιωμένος συνθέτης Παναγιώτης Καλαντζόπουλος:
Αναρτώ εδώ την αφίσα που συνοδεύει την εν λόγω περιοδεία. Ρωτώ όλους εσάς που δηλώνετε λάτρεις και του Χατζιδάκι και των τραγουδιών του, και ζητάτε στο όνομα αυτής σας της λατρείας ούτε λίγο ούτε πολύ την κατάργηση του Κληρονομικού Δικαίου και τη δήμευση της περιουσίας του κληρονόμου του, πιστεύετε ότι ο ίδιος θα συμφωνούσε; (Εδώ μιλάμε για υπεράσπιση ηθικού δικαιώματος όχι εισπρακτικού).
