Σε έναν κόσμο εξαθλίωσης και φτώχειας, που έχει μάθει να φθονεί, βρίσκεται ένας καλός άνθρωπος, που αν και θεωρείται ανήθικος, προσφέρει σε όλους. Όταν αυτή η δοτικότητα γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, ο …καλός άνθρωπος αλλάζει και βρίσκει δόλιους τρόπους προκειμένου να επιβιώσει.
Η πορεία αυτού του ανθρώπου περιγράφεται σε ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας «Ο καλός άνθρωπος του Σε Τσουάν» του μεγάλου Γερμανού δραματουργού Μπέρτολτ Μπρεχτ, που ανέβηκε για πρώτη φορά το 1943 στη Ζυρίχη, ενώ η συγκεκριμένη ιδέα φαίνεται να απασχολούσε τον συγγραφέα αρκετά χρόνια πριν. Το έργο αυτό είναι η νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ και κάνει πρεμιέρα το ερχόμενο Σάββατο σε μετάφραση Άννυς Κολτσιδοπούλου και σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά.
Δημήτρης Καραντζάς
Συγκεκριμένα, η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται στην πόλη Σε Τσουάν της Κίνας, όπου τρεις θεοί αναζητούν κατάλυμα για μια νύχτα. Η πόρνη Σεν Τε είναι η μόνη που δέχεται να τους φιλοξενήσει. Οι θεοί την ανταμείβουν με ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, αναγνωρίζοντας σε αυτήν έναν καλό άνθρωπο, τον καλό άνθρωπο που αναζητούσαν στη γη. Η Σεν Τε με το ποσό αυτό ανοίγει ένα καπνοπωλείο. Ωστόσο, η ανάγκη της να βοηθάει αλλά και η δυσκολία της να πει «όχι» στις απαιτήσεις των άλλων, σύντομα την οδηγούν σε αδιέξοδο. Τότε αποφασίζει να βάλει μπροστά ένα ανδρικό πρότυπο για να την προστατέψει και επινοεί έναν ξάδελφο, που θα βάλει σε τάξη τα πράγματα, μακριά από συναισθηματισμούς και φιλανθρωπίες.
«Το ερώτημα του έργου για το κατά πόσο υπάρχει καλοσύνη σε έναν τόσο άδικα δομημένο κόσμο, είναι ένα ερώτημα που νομίζω ότι δεν έχει πάψει να μας απασχολεί μέχρι σήμερα», δηλώνει ο κ. Καραντζάς στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Αποκαλύπτοντας σημεία της σκηνοθετικής του προσέγγισης, αναφέρεται στο παιχνίδι των θεών, που κατεβαίνουν στη γη για να αναζητήσουν τον καλό άνθρωπο. «Σε μας οι θεοί είναι κάπως σαν πολιτικοί διαχειριστές, οι οποίοι επιβάλλουν για τη δική τους σωτηρία στη θέση του καλού ανθρώπου ένα πρόσωπο, το οποίο το αφήνουν εντελώς έκθετο και έρμαιο μιας κοινωνίας, η οποία σε όρους εξαθλίωσης που βρίσκεται, δυστυχώς το κατασπαράζει», εξηγεί. «Οπότε, χωρίς να δίνεται μία απάντηση ότι δεν μπορεί να υπάρξει καλοσύνη, ανοίγει πάρα πολύ το κομμάτι τού με ποιον τρόπο μπορείς να προσφέρεις σε μία κοινωνία, η οποία έχει αφεθεί στ’ αλήθεια χωρίς οδηγό και χωρίς κάποια πολιτική σκέψη. Οπότε σ’ αυτό τον τρόπο βλέπουμε την επιβολή των θεών, που για μένα έχει πολλές αναγνώσεις και με βάση την πολιτική κατάσταση της χώρας», προσθέτει ο σκηνοθέτης.
Άλλωστε και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, εκκινώντας από την πεποίθηση ότι ο άνθρωπος είναι προϊόν του κοινωνικού του περιβάλλοντος, είναι εύπλαστος και μεταβαλλόμενος, δημιουργεί ένα σκηνικό πείραμα, θέτοντας ένα κεντρικό ερώτημα ηθικής: Μπορεί ένας καλός άνθρωπος να επιβιώσει παραμένοντας καλός σε μια κοινωνία εκμετάλλευσης και αδικίας; Παρουσιάζοντας ως δεδομένη την καλοσυνάτη φύση της Σεν Τε, επιχειρεί να διαπιστώσει ποια είναι τα όρια της ανοχής και της καλοσύνης. «Όλο αυτό γίνεται σε ένα αφαιρετικό περιβάλλον κι ενώ ξεκινάμε σε ένα πουργκατόριο, σε ένα σημείο μηδέν των ανθρώπων, ξαφνικά αποκαλύπτεται μία ολόκληρη πόλη από την πτώση ενός τοίχου, ο οποίος δημιουργεί μία επιβεβλημένη συνθήκη ότι τώρα πρέπει να κατοικήσεις και να γίνεις ο άνθρωπος που θα σώσει την ανθρωπότητα. Μέχρι τελικά η Σεν Τε να εγκλωβιστεί και να μείνει ως η υπαρξιακή φωνή του ανθρώπου που λέει ότι ο κόσμος δεν είναι κατοικήσιμος, που είναι μία φράση του έργου που με συγκινεί πολύ», αναφέρει ο Δημήτρης Καραντζάς.
Ο επιτυχημένος σκηνοθέτης συνεργάζεται για πρώτη φορά με το ΚΘΒΕ, το οποίο χαρακτηρίζει ως «έναν θεσμό που μπορεί να προσφέρει πολύ υψηλής ποιότητας θέατρο», ενώ βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη από τις αρχές του χρόνου για να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες πρόβες με τους συντελεστές και τους 21 ηθοποιούς της παράστασης. «Το δυναμικό των ηθοποιών του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος είναι πάρα πολύ ισχυρό και είμαι πάρα πολύ ευτυχισμένος που έχω αυτούς τους συνεργάτες στην παράσταση, γιατί βλέπεις ότι είναι άνθρωποι δοσμένοι, που διψάνε για πρόβα, για νέα πράγματα, για ανακαλύψεις, κάτι το οποίο δεν ήμουν βέβαιος ότι θα συναντήσω πριν έρθω και που με έχει ησυχάσει πάρα πολύ», λέει χαρακτηριστικά. Στη σκηνή υπάρχουν επίσης ζωντανά τρεις μουσικοί.
«Ο καλός άνθρωπος του Σε Τσουάν» κάνει πρεμιέρα το Σάββατο 6 Απριλίου, στις 20.30, στο Βασιλικό Θέατρο, όπου θα παραμείνει έως τις 28 Απριλίου με παραστάσεις από την Τετάρτη έως την Κυριακή. Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 12 ετών.
