Συνέντευξη: Λυδία Καραθανάση
Από όταν θυμάται τον εαυτό του, τριγυρνούσε κάπου μέσα στο βιβλιοπωλείο των γονιών του στο Βόλο και διάβαζε αστυνομικά μυθιστορήματα. Όταν γράφει δεν του αρέσει όπως λέει η «πολιτική κορεκτίλα». Αγαπάει τις γάτες, έχει χιούμορ και δεν είναι των άκρων. Ο Δημήτρης Τσουκνιδής είναι φιλόσοφος, ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας. Μιλάει στη «Ζούγκλα» για το νέο του μυθιστόρημα με τίτλο «Η ψυχίατρος με την έκτη αίσθηση» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός, την υπνοθεραπεία με την οποία ασχολείται, τα παιδικά του χρόνια και τη γνωριμία του με τον Μιχάλη Ρέππα.
Τι λέει ο Δημήτρης για το Δημήτρη;
Έχω πολλές διαφορετικές ιδιότητες. Έχω ξεκινήσει από τον κλάδο της εκπαίδευσης σπουδάζοντας πρώτα φιλοσοφία, κι αφού έχω έρθει σε επαφή με όλο αυτό το mindset της φιλοσοφίας, μεταπήδησα σε ένα άλλο κομμάτι, αυτό της ψυχοθεραπείας που κατά μία έννοια είναι η εκπαίδευση του ανθρώπου προς τον άνθρωπο.
Συγκεκριμένα ασχολείσαι με την υπνοθεραπεία.
Την υπνοθεραπεία τη χρησιμοποιώ ως θεραπευτικό εργαλείο για ανθρώπους οι οποίοι ταλαιπωρούνται από κρίσεις πανικού και φοβίες. Το άλλο που χρησιμοποιώ είναι η ψυχοθεραπευτική φιλοσοφία που είναι υπαρξιακού προσανατολισμού, δηλαδή με βάση όλους τους υπαρξιακούς φιλοσόφους και τους υπαρξιακούς ψυχοθεραπευτές όπως ο Ίρβιν Γιάλομ.
Δημήτρη, πώς αποφάσισες να γράψεις την «ψυχίατρο με την έκτη αίσθηση»;
Διαβάζω πάρα πολύ. Όχι μόνο για τη δουλειά, μου άρεσε πάντα να το κάνω. Μάλιστα, οι γονείς μου είχαν βιβλιοπωλείο στο Βόλο, οπότε μεγάλωσα μέσα στα βιβλία. Για μένα το βιβλίο ήταν η σχέση που ανέπτυσσα με τον συγγραφέα. Ένιωθα ότι γνωρίζω έναν άνθρωπο που δεν έχω τη δυνατότητα να τον γνωρίσω από κοντά. Κρατούσα αυτό που έπαιρνα από κάθε βιβλίο και το χρησιμοποιούσα ως δύναμή μου. Όσο περισσότερο διαβάζεις, τόσο περισσότερο συλλέγεις πράγματα. Τροφοδοτείς τη φαντασία σου και κάποια στιγμή όλα αυτά που μαζεύεις θέλεις κάπως να τα δώσεις πίσω. Τα δώρα που πήρες και έχεις ενδοβάλει θες να τα προσφέρεις πάλι πίσω.
Τι σου άρεσε να διαβάζεις περισσότερο;
Μου άρεσε να διαβάζω αστυνομικά βιβλία. Παιδική λογοτεχνία. «Οι τρεις ντεντέκτιβ», «Οι μυστικοί επτά». Κάπως με ιντρίγκαρε το μυστήριο.
Η «ψυχίατρος με την έκτη αίσθηση» είναι το δεύτερο βιβλίο που γράφεις.
Το πρώτο βιβλίο που έγραψα ήταν αυτοβοήθειας και ήταν συσυγγραφή με τη Νανά Παλαιτσάκη. Η Νανά έγραφε τις ιστορίες, το μυθιστορηματικό κομμάτι, που ήταν πραγματικές ιστορίες στις οποίες είχαμε αλλάξει τα ονόματα. Είχα συγκεντρώσει αρκετό ψυχοθεραπευτικό υλικό, απλές οδηγίες, χρηστικές, να τις πάρει κάποιος και να πει ότι αυτό εφαρμόζεται άμεσα. Το λεγόμενο «πάρε βάλε». Κάποιοι με ρώτησαν γιατί δεν έγραψα και δεύτερο βιβλίο αυτοβοήθειας. Δεν με ενδιέφερε. Άδειασα από αυτό. Άλλωστε εγώ δε βιοπορίζομαι από τη συγγραφή οπότε ήθελα να γράψω κάτι που έχω ανάγκη να πω. Με ενδιαφέρει να είμαι ευπώλητος όμως δεν είναι το πρώτο που σκέφτομαι.
Αγοράζει ο κόσμος βιβλία; Τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που κάνει τα βιβλία ευπώλητα;
Νομίζω ότι υπάρχει ένα κοινό που πάντα διάβαζε και πάντα θα διαβάζει και ένα κοινό το οποίο ποτέ δεν διάβαζε και ποτέ δεν θα διαβάσει. Η διαφορά είναι ότι το κοινό αυτό που ποτέ δεν διάβαζε, ξόδευε τον χρόνο του στην τηλεόραση, ενώ τώρα ξοδεύει τον χρόνο του στο Instagram.
Πιστεύω ότι υπάρχουν στοιχεία που είναι θεμελιώδη και ουσιαστικά και υπάρχουν και στοιχεία που είναι εντελώς σκουπίδια. Αυτά κάποιες φορές συνδυάζονται και κάποιες άλλες όχι. Μπορεί δηλαδή να έχω ένα βιβλίο που μου παρουσιάζει μεγάλες ιδέες, μεγάλα διανοήματα, μεγάλα εργαλεία για αν αναπτύξω το πνεύμα μου και να μην το διαβάσει κανένας και ένα βιβλίο το οποίο να είναι το απόλυτο σκουπίδι αλλά να το έχει γράψει κάποιος που είναι μεγάλο brand και να κάνει μεγάλες πωλήσεις χωρίς να ξέρει κανείς για ποιο λόγο το αγοράζει. Μερικές φορές ο αναγνώστης δεν αγοράζει το προϊόν αλλά τον συγγραφέα. Αυτό είναι κακό όταν ο συγγραφέας είναι ένα trash brand.
Μίλησες για τηλεόραση. Η «ψυχίατρος με την έκτη αίσθηση» θα μπορούσε να πάει στη μικρή οθόνη;
Γίνονται προσπάθειες για να πάει το μυθιστόρημά μου στην τηλεόραση. Είμαστε σε συζητήσεις. Έχουν γραφτεί ήδη κείμενα διασκευασμένα τα οποία τα βλέπουν συγκεκριμένοι άνθρωποι. Ή θα γίνει διασκευή για ταινία ή θα δημιουργηθεί για σειρά. Υπάρχει υλικό να γίνει σειρά. Όχι όμως μια σειρά που θα πάει τέσσερις σεζόν. Αυτά τα πράγματα τα σιχαίνομαι. Όπως έχει πει και ο Μιχάλης Ρέππας «όταν έχεις να γράψεις τόσα πολλά επεισόδια και ο Σαίξπηρ να είσαι, από ένα σημείο και μετά θα γράψεις βλακείες». Θα με χαροποιούσε πολύ να δω το βιβλίο μου να μεταφέρεται στη μικρή οθόνη.
Στον τίτλο του βιβλίου σου υπάρχει η φράση «Ζήσε πριν πεθάνεις δεύτερη φορά». Τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που «σκοτώνει» τους ανθρώπους;
Δεν είναι μόνο ένα πράγμα. Είναι η ίδια η ζωή. Οι οικογένειές μας, μας μεγαλώνουν με την αίσθηση ότι στη ζωή θα νικάμε πάντα. Ότι η ζωή είναι ένα πεδίο το οποίο έχει πάντα νίκες, είναι ένα ροζ σύννεφο. Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας διαπιστώνουμε ότι αυτό ήταν ένα ψέμα της παιδικής μας ηλικίας. Και πολλές φορές το διαπιστώνουμε με πολύ άσχημο τρόπο.
Με ποιον τρόπο πιστεύεις ότι μεγάλωσες εσύ;
Θεωρώ ότι μεγάλωσα με δύο γονείς που προσπαθούσαν να μου δίνουν το μέτρο. Δεν τα κατάφερναν πάντα γιατί ο καθένας είχε τις αδυναμίες του, αλλά εγώ νομίζω ότι είχα μία ικανότητα να ρουφάω τα καλά στοιχεία από τη μάνα μου και τον πατέρα μου. Αντέγραφα αυτά που έβλεπα ότι ήταν πιο πολύ στο μέτρο και στο ζύγι. Προσπάθησαν να με μεγαλώσουν με έναν τίμιο τρόπο. Σε κάποια πράγματα απέτυχαν, σε άλλα πέτυχαν. Έχω δουλέψει με τον εαυτό μου, δεν μπορώ να τους κατηγορήσω για κάτι γιατί και αυτοί είναι με αδυναμίες όπως όλοι μας. Προφανώς υπήρχαν φορές που ως έφηβος ή ως φοιτητής είχα πράγματα να τους προσάψω, το έκανα και με άκουσαν και κάπου εκεί που έκανα δουλειά με τον εαυτό μου έκλεισε για πάντα αυτό το κομμάτι.
Πλέον δεν θα επιρρίψω καμία ευθύνη. Θα αναλάβω την ευθύνη της ζωής μου μόνος μου και θα πω ότι για αυτό που συμβαίνει ευθύνομαι εγώ. Η ανάληψη της ευθύνης ωριμάζει τον άνθρωπο. Στην ψυχοθεραπεία βλέπω πως οι 7 στους 10 θεραπευόμενους δε θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη.
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σου που είναι από τα πρώτα πράγματα που βλέπει κάποιος όταν το πάρει στα χέρια του, βλέπουμε ότι το έγκλημα έγινε 14 Φεβρουαρίου. Οξύμωρο διότι μιλάμε για την ημέρα των ερωτευμένων.
Έχει έναν συμβολισμό η ημερομηνία και οι 14 μαχαιριές που βρίσκεται δολοφονημένη η Στέλλα Γιαμπουρά. Όντως είναι οξύμωρο αλλά δεν μπορώ να πω πολλά γιατί δεν ξέρουμε αν είναι έγκλημα πάθους ή όχι. Είναι οξύμωρο, γιατί και η αγάπη έχει μέσα της θάνατο. Όλα έχουν θάνατο. Ζούμε καθημερινά μικρούς θανάτους. Κύκλοι που κλείνουν, πενθώ και πρέπει να περιμένω να ανοίξει ένας άλλος. Η διάλυση μία ερωτικής σχέσης, μίας φιλίας είναι ένας θάνατος, η απομάκρυνση από τους γονείς είναι θάνατος. Μία απόλυση ή μια παραίτηση από μία δουλειά είναι θάνατος.
Ένα χαρακτηριστικό που πρέπει να αναπτύξει κανείς για να ζει ευτυχισμένος, είναι να βρίσκει το αντίδοτο σε αυτούς τους μικρούς θανάτους που αναγκαστικά ζούμε καθημερινά.
Τελικά η ευτυχία είναι μικρές στιγμές ή μία μακρά κατάσταση;
Είναι μία λέξη υπερτιμημένη. Την έχουμε φορτώσει με κάτι πολύ μυθικό. Όταν ακούει ο άλλος τη λέξη ευτυχία φαντάζεται κάτι υπέροχο, μία ιδανική συνθήκη όπου άνθρωποι ζουν πλούσιοι, δεν πονάνε, δεν νοσούν, δεν τραυματίζονται ούτε σωματικά ούτε ψυχικά. Αυτό όμως δεν είναι ζωή.
Ευτυχία είναι το νόημα που θα δώσω στην κάθε στιγμή. Εγώ φτιάχνω την εμπειρία της ευτυχίας. Δεν έρχεται απέξω.
Ο Μιχάλης Ρέππας προλόγισε το βιβλίο σου. Πώς γνωριστήκατε;
Τον θαυμάζω πολύ ως τηλεθεατής από μικρή ηλικία, τόσο τον Μιχάλη Ρέππα όσο και τον Θανάση Παπαθανασίου Καθώς έγραφα το βιβλίο μου ένιωθα ότι, επειδή έχω ενδοβάλει χαρακτήρες των έργων τους, ήθελα να βάλω και στοιχεία από αυτούς τους ανθρώπους. Άρχισαν να μου βγαίνουν χαρακτήρες που έχουν μυήσει εκείνοι. Όταν έγραψα λοιπόν το βιβλίο, βρήκα το τηλέφωνο του Μιχάλη και επικοινώνησα. Του είπα τι ακριβώς έχω κάνει και του ζήτησα να το διαβάσει και να μου πει τη γνώμη του. Ήταν πολύ ευγενής και δεκτικός. Πήγα στο σπίτι του, μιλήσαμε για πάρα πολλά θέματα, για πολιτική, θέατρο, οικονομία, κινηματογράφο. Αυτό που ξέρει ο κόσμος για το Μιχάλη είναι το ένα χιλιοστό από αυτά που έχει κάνει. Είναι πολύπλευρη προσωπικότητα.
Οπότε κάναμε μία κουβέντα, μου είπε ότι θα το διαβάσει. Το διάβασε μου είπε ακριβώς πότε θα μου τηλεφωνήσει και τηλεφώνησε ακριβώς τη μέρα που είπε. Μου έκανε κάποιες δραματουργικές επισημάνσεις οι οποίες με βοήθησαν πάρα πολύ. Ήταν πολύ εύστοχες.
Έπειτα, τον ρώτησα εάν θέλει να το προλογίσει και απάντησε θετικά. Έκανε έναν βαθύ πρόλογο. Έγραψε ένα ολόκληρο δοκίμιο που αφορούσε στην αστυνομική λογοτεχνία.
Πες μου τρία πράγματα στα οποία λες «ναι» και τρία πράγματα στα οποία λες «όχι»
Ναι στη δημιουργία, στις εμπειρίες όχι όμως τις ενδοσκοπικές αλλά του «εμείς» και ναι στην ανακάλυψη.
Όχι στο δογματισμό, στην αγένεια και όχι στη ζηλοφθονία.
FUN FACTS για τον Δημήτρη Τσουκνιδή
- Το αγαπημένο του μέρος στην Αθήνα είναι το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
- Γράφει και στο χέρι και στον υπολογιστή
- Ο αγαπημένος του Έλληνας συγγραφέας είναι ο Πέτρος Μάρκαρης και ξένος ο Ζωρζ Σιμενόν
