Σύμβολο της ελευθερίας της έκφρασης, ο Ιρανός κινηματογραφιστής Μοχάμαντ Ρασούλοφ βρίσκεται στις Κάννες για να υποστηρίξει την ταινία του, που προβάλλεται σήμερα, Παρασκευή 24 Μαΐου, στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ, αφού κατόρθωσε να διαφύγει παράνομα από τη χώρα του.
«Όταν διέσχιζα τα σύνορα, γύρισα, έριξα μια τελευταία ματιά στη γενέθλια γη μου και είπα “θα επιστρέψω”», δήλωσε ο Ιρανός σκηνοθέτης προσκεκλημένος το βράδυ της Πέμπτης στο πλατό της εκπομπής «C a vous».
«Πιστεύω ότι όλοι οι Ιρανοί που αναγκάστηκαν να φύγουν εξαιτίας αυτού του ολοκληρωτικού καθεστώτος κρατούν έτοιμη στο σπίτι τους μία βαλίτσα, με την ελπίδα ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί», δήλωσε στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση στο πλευρό της Ιρανής ηθοποιού Γκολσιφτέχ Φαραχάνι, που ζει εξόριστη στη Γαλλία και η οποία συμπλήρωσε πνιγμένη στα δάκρυα: «Είμαστε ένας λαός σε αναμονή. Η αναμονή είναι το μεγαλύτερο τραύμα μας».
Σημαντική προσωπικότητα του ιρανικού σινεμά, που δεν σταμάτησε να αψηφά τη λογοκρισία, ο Μοχαμάντ Ρασούλοφ δεν έχει πατήσει το πόδι του στις Κάννες από το 2017, όταν κέρδισε το βραβείο στο τμήμα Un certain regard για την ταινία «Ένας ακέραιος άνθρωπος» με θέμα τη διαφθορά.
Το 2020, του απαγορεύθηκε η έξοδος από το Ιράν και δεν κατόρθωσε να ταξιδέψει στο Βερολίνο για να παραλάβει την Χρυσή Άρκτο για την ταινία του «Ο διάβολος δεν υπάρχει» με θέμα τη θανατική ποινή.
Η νέα του ταινία, «Les Graines du figuier sauvage» (Οι σπόροι της αγριοσυκιάς), θα ενοχλήσει επίσης το ιρανικό καθεστώς. Διηγείται την ιστορία ενός ανακριτή που βυθίζεται στην παράνοια την εποχή των τεράστιων διαδηλώσεων στην Τεχεράνη.
Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Διεθνής Αμνηστία, το Ιράν, που συγκλονίστηκε από κύμα διαμαρτυρίας στο τέλος του 2022, εκτέλεσε 853 ανθρώπους το 2023, τους περισσότερους από το 2015.
«Επέλεξα την εξορία»
Οι άνθρωποι του σινεμά κατηγορούνται συστηματικά για προπαγάνδα κατά του ιρανικού καθεστώτος.
Αφού αψήφησε επί χρόνια τη λογοκρισία, ο Μοχάμαντ Ρασούλοφ, που καταδικάστηκε σε δεύτερο βαθμό σε φυλάκιση οχτώ ετών (τα πέντε χωρίς αναστολή) και του αφαιρέθηκε το διαβατήριο, αναγκάστηκε να διαφύγει.
«Έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στη φυλακή και τη φυγή από το Ιράν. Με βαριά την καρδιά, επέλεξαν την εξορία», είπε.
Ο Μοχάμαντ Ρασούλοφ έφυγε κρυφά, για να κάνει ένα ταξίδι πολύωρο, εξαντλητικό και επικίνδυνο μέσα από τα βουνά για να διασχίσει με τα πόδια τα σύνορα.
Έφτασε σώος στη Γερμανία, όπου βρήκε καταφύγιο και κράτησε μυστική την ταυτότητα των ηθοποιών και του συνεργείου, καθώς και τις λεπτομέρειες της ιστορίας και του σεναρίου της ταινίας του.
Ορισμένοι ηθοποιοί «κατάφεραν να φύγουν εγκαίρως από το Ιράν», λέει. Αλλά πολλά άλλα μέλη του συνεργείου παραμένουν εκεί «και οι μυστικές υπηρεσίες ασκούν πιέσεις επάνω τους. Έχουν υποβληθεί σε μακρές ανακρίσεις. Οι οικογένειες ορισμένων έχουν κληθεί και δεχθεί απειλές».
Τα διεθνή φεστιβάλ και η απήχηση που αυτά σημαίνουν αποτελούν σημαντική αναγνώριση για τους Ιρανούς σκηνοθέτες που παλεύουν με το καθεστώς, όπως ο Τζαφάρ Παναχί («Tαξί στην Τεχεράνη») ή ο Σαΐντ Ρουστάΐ («Η Λέιλα και τ’ αδέρφια της»), που συμμετέχουν τακτικά με τις ταινίες τους, παρά την καταστολή που υφίστανται.
