Με το όνομα του Γάλλου αρχαιολόγου-μηχανικού Felix Sartiaux (1876-1944) «βαφτίστηκε» δρόμος στη Νέα Φώκαια Χαλκιδικής, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το πρωί, παρουσία του γενικού πρόξενου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, Christian Thimonier.
Κατά τη σύντομη ομιλία του στην εκδήλωση, ο κ. Thimonier εξέφρασε την υπερηφάνειά του για την καθοριστικής σημασίας συνδρομή του Sartiaux στην περιοχή και ανέφερε ότι «όλοι οι λαοί καλό θα ήταν να απαλλαγούμε από το μίσος και να προχωρήσουμε μπροστά συμφιλιωμένοι στην Ενωμένη Ευρώπη».
Επιπλέον, τόνισε πως «εάν ήταν εδώ ο ίδιος ο Sartiaux, ενδεχομένως θα έλεγε ότι αυτά που έκανε ήταν σαν ανταπόδοση για την ίδρυση της Μασσαλίας από τους Φωκιανούς».
Για τον Γάλλο φιλέλληνα, ο οποίος βοήθησε πολλούς Έλληνες κατά τη διάρκεια του διωγμού τους από τη Φώκαια της Μικράς Ασίας, από το 1914 μέχρι το 1919, μίλησε ο δρ Χάρης Γιακουμής, ιστορικός τέχνης και συγγραφέας του βιβλίου «Φώκαια 1913-1920, Η μαρτυρία του Felix Sartiaux».
Όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο κ. Γιακουμής, ο Sartiaux ήταν ο πρώτος που οργάνωσε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Aρχαία Φώκαια στη Mικρά Aσία, το 1913, 1914 και 1920.
Όταν ξέσπασε ο διωγμός της Φώκαιας, στις 12 Iουνίου 1914 (30 Mαΐου με το παλαιό ημερολόγιο), βρέθηκε εκεί για δεύτερη φορά και οι διωκόμενοι Φωκιανοί βρήκαν προστασία κοντά του, αφού κατόρθωσε με τη βοήθεια των συνεργατών του, να υψώσει τη σημαία της Γαλλικής Δημοκρατίας σε τέσσερα σπίτια και να σώσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού από τη μανία των Tσέτων.
To 1919 – 1920 επέστρεψε στη Φώκαια μαζί με τους Φωκιανούς πρόσφυγες, οι οποίοι επαναγκαταστάθηκαν στις πατρογονικές τους εστίες. Φωτογράφισε όλες τις στιγμές χαράς και θλίψης του τόπου, δημοσίευσε κείμενα και λίγες φωτογραφίες από όσα είχε ζήσει και δει ως μάρτυρας του διωγμού.
Mέσα στη δερμάτινη βαλίτσα του Sartiaux που βρήκε και αγόρασε ο κ. Γιακουμής, πέραν του συμβολικού πορτρέτου του Eθνομάρτυρα, Xρυσοστόμου Σμύρνης, βρέθηκαν όλα τα άρθρα και οι σημειώσεις του Γάλλου αρχαιολόγου και των συνεργατών του για τα θλιβερά γεγονότα του 1914. Η ελληνική έκδοση του βιβλίου είναι από το Pιζάρειο Ίδρυμα και η Γαλλική από τις εκδόσεις Kallimages.
