Πώς να γίνετε, να νιώθετε και να δείχνετε νεότερος (μέρος 61ο)

ΑΛΑΤΙ, ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Πόσο αληθεύει ότι το αλάτι αυξάνει την πίεση και φθείρει την υγεία; Μπορούμε να χάσουμε έως και 30 χρόνια πραγματικής ηλικίας, μένοντας βιολογικά 35-45 ετών, με την αντίστοιχη λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής, αρκεί να βαδίσουμε σωστά στο πλαίσιο ενός προσωπικού προγράμματος αντιγήρανσης.

Τα ζητήματα της υγείας μας μπορούν να διαγνωστούν εγκαίρως με έξυπνες εξετάσεις και να θεραπευθούν με φυσικούς τρόπους, ασφαλείς και αποτελεσματικούς. Τα δύο θεμέλια της αντιγήρανσης είναι το ορμονικά έξυπνο αντιστρές και η ορμονικά έξυπνη διατροφή – άσκηση.

Η υπέρταση ορίζεται τεχνικά ως συστολική πίεση αίματος άνω του 140 και διαστολική άνω του 90.
Ωστόσο, τα επιθυμητά όρια σήμερα τείνουν να γίνουν τα 120/80. Ήδη από τη δεκαετία του 1920, όταν οι κλινικοί ιατροί πρωτοξεκίνησαν να μετράνε την πίεση αίματος τακτικά στους ασθενείς τους, ήταν γνωστό ότι η υπέρταση αποτελεί ένα μείζονα παράγοντα κινδύνου τόσο για καρδιοπάθεια όσο και για εγκεφαλικές προσβολές.

Επίσης, συνιστά παράγοντα κινδύνου για παχυσαρκία και διαβήτη, αλλά και αντιστρόφως –αν είμαστε διαβητικοί ή παχύσαρκοι, είναι πιθανότερο να γίνουμε υπερτασικοί. Για εκείνους που τελικά γίνονται διαβητικοί, η υπέρταση λέγεται ότι συμβάλλει έως και κατά 85% στον αξιοπρόσεκτα υψηλό κίνδυνο καρδιοπάθειας. Μελέτες έχουν δείξει, επίσης, ότι τα επίπεδα ινσουλίνης είναι ανώμαλα ανυψωμένα στους υπερτασικούς, κι έτσι η υπέρταση, με ή χωρίς παχυσαρκία ή/και διαβήτη, πλέον περιγράφεται και ως μια «κατάσταση ινσουλινοαντίστασης».

Αυτό εξάλλου είναι και το νόημα του να συμπεριλαμβάνεται η υπέρταση στο σύμπλεγμα των ανωμαλιών που συναποτελούν το μεταβολικό σύνδρομο της ινσουλινοαντίστασης, δηλαδή του προδιαβήτη.

Η υπέρταση είναι τόσο συχνή ανάμεσα στους παχύσαρκους και η παχυσαρκία τόσο συχνή ανάμεσα στους υπερτασικούς, ώστε τα ιατρικά συγγράμματα συχνά εικάζουν ότι είναι το υπερβολικό βάρος που εξαρχής προκαλεί την υπέρταση. Έτσι, όσο υψηλότερα είναι η πίεση αίματος, τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, τόσο μεγαλύτερο το σωματικό βάρος και άλλο τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για διαβήτη και καρδιοπάθεια.

Παρά την εγγενή αλληλοσυσχέτιση αυτών των ασθενειών, οι δημόσιες υγειονομικές αρχές στα τριάντα τελευταία χρόνια επιμένουν ότι το αλάτι είναι η διατροφική αιτία της υπέρτασης και της διαχρονικής αύξησης της πίεσης που συνοδεύει το γήρας. Τα ιατρικά συγγράμματα συνιστούν την ελάττωση της πρόσληψης αλατιού ως τον καλύτερο τρόπο για τους διαβητικούς να μπορέσουν να ελαττώσουν ή να προλάβουν την υπέρταση, μαζί με το χάσιμο βάρους και την άσκηση.

Αυτή η υπόθεση αλατιού-υπέρτασης διατρέχει σχεδόν έναν αιώνα τώρα. Βασίζεται σε αυτό που οι ιατρικοί ερευνητές αποκαλούν βιολογική αληθοφάνεια – βγάζει νόημα και φαίνεται προφανές. Όταν καταναλώνουμε αλάτι -χλωριούχο νάτριο-, το σώμα μας διατηρεί τη συγκέντρωση νατρίου στο αίμα μας με το να κατακρατήσει περισσότερο νερό μαζί με αυτό το νάτριο.

Τότε οι νεφροί αποκρίνονται σε αυτή την περίσσεια με το να απεκκρίνουν αλάτι στα ούρα, ανακουφίζοντας έτσι ταυτόχρονα το σύστημα από το υπερβολικό αλάτι και το νερό. Ωστόσο, στους περισσότερους ανθρώπους, μια υπερκατανάλωση αλατιού θα έχει ως αποτέλεσμα μια ελαφρά αύξηση της πίεσης αίματος από το οίδημα αυτής της κατακράτησης νερού, κι έτσι ανέκαθεν εύκολα υπέθεταν ότι αυτή η αύξηση θα μπορούσε να γίνει χρόνια με τη συνεχή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αλάτι.

Αυτή είναι η υπόθεση. Τι λένε όμως οι έρευνες; Στην πραγματικότητα ανέκαθεν ήταν αξιοσημείωτα δύσκολο να βρεθούν ξεκάθαρα ερευνητικά τεκμήρια ότι η υπόθεση αυτή αληθεύει. Το 1967, ο Jeremiah Stamler περιέγραψε τα ερευνητικά δεδομένα που αφορούσαν στην υπόθεση αλάτι-υπέρταση ως «μη πειστικά και αντιφατικά».

Εξακολουθούσε να τα αποκαλεί «μη πειστικά και αντιφατικά» δεκαέξι χρόνια αργότερα, όταν περιέγραψε την αποτυχία του σε μια μελέτη χρηματοδοτημένη από το αμερικανικό κράτος (NIH: National Institutes of Health), με σκοπό να επιβεβαιωθεί η υπόθεση ότι η κατανάλωση αλατιού αυξάνει την πίεση αίματος στα παιδιά σχολικής ηλικίας. To ΝΙΗ έχει χρηματοδοτήσει επόμενες μελέτες, ωστόσο με λίγη πρόοδο στο θέμα.

Παρ’ όλα αυτά, το μήνυμα που μεταδίδεται στον κόσμο είναι ότι το αλάτι αποτελεί ένα διατροφικό κακό -η θανάσιμη άσπρη σκόνη- όπως την αποκάλεσε ο Michael Jacobson του Center for Science in the Public Interest, το 1978. Συστηματικές ανασκοπήσεις των ερευνών, είτε δημοσιευμένες από υποστηρικτές της υπόθεσης ότι το αλάτι φταίει για την υπέρταση είτε από εκείνους που δεν δέχονται κάτι τέτοιο, έχουν αναπόφευκτα συμπεράνει ότι σημαντικές ελαττώσεις στην κατανάλωση αλατιού -στο μισό, ας πούμε, της ημερήσιας ποσότητας, κάτι δύσκολο στον αληθινό κόσμο- θα ρίξουν την πίεση αίματος κατά 4 έως 5 mm Hg στους υπερτασικούς και κατά 2 mm Hg στους υπόλοιπους μη υπερτασικούς.

Δηλαδή, αν είμαστε ήδη υπερτασικοί, ακόμη και μόνο στο στάδιο Ι, που είναι η ηπιότερη μορφή υπέρτασης, όλα αυτά σημαίνουν ότι η συστολική μας πίεση αίματος είναι ήδη ανυψωμένη κατά τουλάχιστον 20 mm Hg πάνω από αυτό που θεωρείται υγιεινό.

Αν είμαστε υπερτασικοί σταδίου ΙΙ, η πίεσή μας είναι ανυψωμένη κατά τουλάχιστον 40 mm Hg πάνω από τα υγιεινά επίπεδα. Συνεπώς, η περικοπή της πρόσληψης αλατιού στο ήμισυ και άρα η ελάττωση της συστολικής μας πίεσης κατά 4 έως 5 mm Hg (π.χ. από 160 σε 155) είναι μάλλον μια ωραία τρύπα στο νερό!

Όμως, θα συνεχίσουμε στο επόμενο.

(ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι αναγνώστες μπορούν να βρίσκουν προηγούμενα άρθρα της σειράς κλικάροντας στις συνδέσεις – links που ακολουθούν κάτω από το άρθρο ή αναζητώντας τα βάζοντας το όνομα του συγγραφέα στη μηχανή αναζήτησης του zougla.gr. Σύντομα έρχεται και το site του ιατρού drfilimon.gr)

Ο Φιλήμων Χατζηπαναγιώτου είναι γιατρός Αντιγήρανσης