Οι Περιφερειάρχες των περιοχών της Ελλάδας που συγκαταλέγονται στις φτωχότερες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιλούν στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων στο πλαίσιο της Έρευνας «Οι Φτωχές Περιφέρειες της Ελλάδας», για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και προτείνουν τις λύσεις που, κατά την άποψή τους, θα συμβάλλουν στην ενίσχυση των τοπικών οικονομιών, στην πολυπόθητη ανάπτυξη.
Πρόκειται για τους Χρήστο Μέτιο, Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αλέξανδρο Καχριμάνη, Περιφερειάρχη Ηπείρου και Απόστολο Κατσιφάρα, Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, οι περιοχές ευθύνης τους κατατάσσονται ανάμεσα στις 20 φτωχότερες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή σε εκείνες όπου καταγράφονται τα χαμηλότερα ποσοστά κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Άρθρο του Περιφερειάρχη Ηπείρου, Αλέξη Καχριμάνη
Το γεγονός ότι οι τέσσερις τελευταίες Ελληνικές Περιφέρειες (Ανατολική Μακεδονία- Θράκη, Ήπειρος, Δυτική Ελλάδα, Θεσσαλία) σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ, είναι κατ΄ εξοχή αγροτικές δείχνει και την ουσία του προβλήματος: Ο πρωτογενής τομέας, δεν «στέκεται» καλά στα πόδια του, η κατάσταση χειροτερεύει και μαζί με αυτόν και οι τοπικές οικονομίες.
Η πτώση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν είναι κάτι μη αναμενόμενο: Η Ήπειρος, από τη δεκαετία του ’80 και εντεύθεν, στην ουσία είχε πάψει να είναι παραγωγική, και σταδιακά μετατράπηκε σε Περιφέρεια στην οποία κυριαρχούσαν οι υπηρεσίες. Ο μεγαλύτερος όγκος των εισοδημάτων, προέρχονταν – και δυστυχώς ακόμη αυτό γίνεται – από μισθούς και συντάξεις. Με τις συνεχείς περικοπές, τη δυσανάλογη αύξηση της φορολογίας, σε συνδυασμό και με τη μεγάλη ανεργία τα εισοδήματα μειώθηκαν, η κατάρρευση του ΑΕΠ, είναι οφθαλμοφανής, τη ζούμε καθημερινά και δεν χρειάζεται καμία στατιστική να την επιβεβαιώσει.
Στο διάστημα της κρίσης, στην πραγματικότητα δεν υπήρξαν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, καθώς και αυτοί ακόμη οι αναπτυξιακοί νόμοι στην ουσία «πάγωσαν» ελλείψει κεφαλαίων και των γενικότερων προβλημάτων που υπάρχουν στην ελληνική οικονομία. Πρόσθετα, το 2015 λειτούργησαν αρνητικά και τα capitals controls, καθώς επίσης και ο περιορισμός των τραπεζικών χορηγήσεων, που οδήγησαν σε κλείσιμο ή αναστολή αρκετές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τη στιγμή που ειδικά στην Ήπειρο δεν υπάρχει η πολυτέλεια αντικατάστασης τους από νέες και μάλιστα σε παραγωγικούς κλάδους.
Η Ήπειρος έχει επίσης, την ατυχία θα έλεγα, να μην έχει στην εδαφική της περιφέρεια μεγάλες βιομηχανικές μονάδες ή εταιρίες δημοσίου χαρακτήρα όπως π.χ. τα λιγνιτωρυχεία ή άλλες μονάδες παραγωγής ρεύματος, οι οποίες να της προσδίδουν – στατιστικά πάντα- βελτιωμένα οικονομικά μεγέθη.
Η εικόνα θα ήταν ακόμη χειρότερη, αν στα χρόνια της κρίσης η Περιφέρεια Ηπείρου, δεν είχε αξιοποιήσει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ΕΣΠΑ, δημιουργώντας υποδομές και αντιμετωπίζοντας κοινωνικά ζητήματα, όπως η στήριξη ευπαθών ομάδων πληθυσμού. Και αν βεβαίως, χάρη και στη συντονισμένη, επίπονη και επίμονη προσπάθεια της Περιφέρειας, δεν επιτυγχάναμε να έχουμε μια πολύ καλή, για την περίοδο που διανύουμε, τουριστική άνοδο στις περισσότερες περιοχές της Ηπείρου.
Η κρίση, όπως προανέφερα, απέδειξε και τη λανθασμένη πολιτική που ακολουθήθηκε για πολλές δεκαετίες, η οποία οδήγησε στην εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα από έναν πολύ μεγάλο αριθμό εργαζόμενων ή απασχολούμενων σε αυτόν. Σήμερα, η γεωργία και η κτηνοτροφία, παρά τα προβλήματα και τις πιέσεις που ασκούνται, αντέχουν, διατηρούν και αυξάνουν τις θέσεις απασχόλησης. Η κατάσταση θα ήταν πολύ καλύτερη, αν τον κόσμο αυτό τον είχαμε στηρίξει όταν και όσο θα έπρεπε, ώστε σήμερα να μπορεί να ανταποκριθεί στο σύνολό του στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς, ήτοι της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας.
Με λύπη μου διαπιστώνω, ότι αν και σήμερα φτάσαμε στο «ως εδώ και μη παρέκει», ορισμένοι στις κεντρικές δομές εξουσίας, δεν αντιλαμβάνονται ορισμένα βασικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα. Και επειδή είναι των ημερών, θέλω να επισημάνω για μια ακόμη φορά το έγκλημα που διαπράττεται σε βάρος του πρωτογενούς τομέα με τους δασικούς χάρτες.
Εν κατακλείδι, μας στενοχωρεί ιδιαίτερα η κατάταξη της Ηπείρου ως προς το ΑΕΠ, γνωρίζουμε τα αίτια, ευελπιστούμε όμως, με την ολοκλήρωση των οδικών αξόνων, την ορθολογική διαχείριση του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης από την Περιφέρεια, τη βελτίωση του οικονομικού και επιχειρηματικού κλίματος, να αντιστραφεί η εικόνα τα επόμενα χρόνια.
«Στηρίξτε την τοπική επιχειρηματικότητα»
Τη στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας αλλά και την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας με την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων και των δικτύων φυσικού αερίου, θέτει ως προτεραιότητα ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Χρήστος Μέτιος σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας και στήριξης του επιχειρείν. Απαντώντας στις ερωτήσεις του ΑΠΕ – ΜΠΕ ο κ. Μέτιος υπογραμμίζει ότι τα τελευταία χρόνια δεν υπήρξε στην περιοχή ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης με αποτέλεσμα να μην γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για τη δημιουργία ενός οικονομικού κλίματος που θα δημιουργήσει νέες και αποδοτικές επενδύσεις.
Τι προσπάθειες πρέπει να γίνουν ώστε να ενισχυθεί η αναπτυξιακή προοπτική της Περιφέρειας Α.Μ.Θ. και να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί;
Με ρεαλιστικούς στόχους, με τη στήριξη της κεντρικής εξουσίας, με τη συνδρομή του ΕΣΠΑ και των άλλων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, η Περιφέρεια ΑΜΘ μπορεί να μπει σταδιακά σε τροχιά ανάπτυξης. Αυτό που προέχει είναι να επενδύσουμε στους τομείς εκείνους που συνθέτουν το ιδιαίτερο πλεονέκτημα της περιοχής μας όπως είναι για παράδειγμα η γεωγραφική της θέση.
Έργα υποδομών που θα συνδέουν τα λιμάνια μας με τους οδικούς άξονες και το σιδηροδρομικό δίκτυο και η περαιτέρω σύνδεση αυτών των υποδομών με τις πύλες εισόδου της Περιφέρειάς μας, που είναι ταυτόχρονα και πύλες εισόδου της χώρας, μπορούν να μετατρέψουν την Περιφέρεια ΑΜΘ σε διαπεριφερειακό κόμβο μεταφορών και συγκοινωνιών. Ταυτόχρονα, με τη διέλευση των αγωγών φυσικού αερίου, η περιοχή μπορεί να καταστεί και ενεργειακός κόμβος.
Σε κάθε περίπτωση, το στοίχημα είναι τα οφέλη που θα προκύψουν από την αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της Περιφέρειάς μας να μεταφραστούν σε βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών μας.
Ποια θα θεωρούσατε σήμερα τα σημαντικότερα αναπτυξιακά προβλήματα π.χ. αυξημένα ποσοστά ανεργίας, έλλειψη επενδύσεων, χαμηλή απορρόφηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αντιμετωπίζει η Περιφέρεια ΑΜΘ;
Η ανεργία κινείται σε υψηλά επίπεδα και οι νέοι της περιοχής μας μεταναστεύουν. Από την άλλη, οι τοπικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν τις χαμηλές τιμές και το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που ισχύουν στις γειτονικές χώρες Βουλγαρία και Τουρκία.
Τα προβλήματα αυτά εντείνονται από το γεγονός ότι τις προηγούμενες δεκαετίες ο σχεδιασμός για την περιοχή μας ήταν αποσπασματικός. Έγιναν βέβαια βήματα προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης και υλοποιήθηκαν σημαντικά έργα. Δεν υπήρξε όμως, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης και αυτό φάνηκε ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Σήμερα, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, πρέπει να κτίσουμε σε νέες βάσεις.
Ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτει για το επόμενο χρονικό διάστημα η διοίκηση της Περιφέρειας Α.Μ.Θ. σε μια προσπάθεια αντιστροφής του αρνητικού κλίματος;
Μία από τις πρώτες προτεραιότητές μας είναι να επενδύσουμε στον τουρισμό, στις τουριστικές υποδομές και στη διαμόρφωση και προβολή μιας τουριστικής ταυτότητας που θα είναι ελκυστική στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Στόχος της Περιφέρειας ΑΜΘ είναι η ανάπτυξη του τουρισμού δωδεκάμηνης βάσης σε όλες τις εναλλακτικές του μορφές, με σταθερή υποστήριξη και του μαζικού, θερινού τουρισμού.
Προτεραιότητά μας αποτελεί επίσης η στήριξη του πρωτογενούς τομέα, η υλοποίηση των απαραίτητων έργων υποδομής, όπως για παράδειγμα τα αρδευτικά δίκτυα, καθώς και η διαφύλαξη του κεφαλαίου της ζωικής μας παραγωγής που, σε ό,τι αφορά τα μεγάλα ζώα, αποτελεί το 15% του εθνικού ζωικού κεφαλαίου.
Τέλος, ψηλά στις προτεραιότητές μας βρίσκεται η στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας όπως επίσης οι επενδύσεις στην ενέργεια, με έμφαση στη γεωθερμία και τα δίκτυα φυσικού αερίου. Γι’ αυτόν τον σκοπό, επιδιώκουμε να αξιοποιούμε το ΕΣΠΑ και κάθε ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης, έχοντας ως γνώμονα την επιλογή των έργων και δράσεων εκείνων που θα συμβάλουν ουσιαστικά στην ανάπτυξη.
«Ελλείμματα στα αναπτυξιακά δίκτυα»
«Τα μεγάλα ελλείμματα στα μεγάλα αναπτυξιακά δίκτυα, είχαν σαν αποτέλεσμα η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας να παρουσιάσει σημαντική υστέρηση στις αναπτυξιακές ευκαιρίες που παρουσιάστηκαν στη χώρα». Αυτή την εξήγηση δίνει ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Απόστολος Κατσιφάρας μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, για το γεγονός ότι η Δυτική Ελλάδα κατατάσσεται, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, ανάμεσα στις 20 φτωχότερες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσον αφορά τις προσπάθειες για ανάπτυξη, ο Περιφερειάρχης τονίζει ότι «έχουμε ένα ολοκληρωμένο πενταετές αναπτυξιακό πρόγραμμα, που είναι συμφωνημένο με τους φορείς και το οποίο βασίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Δυτικής Ελλάδας». Μάλιστα, όπως τονίζει χαρακτηριστικά, «αντέξαμε στα δύσκολα, αλλά οι μεγάλες αναπτυξιακές προκλήσεις είναι μπροστά μας».
Ειδικότερα, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο Απόστολος Κατσιφάρας για τα προβλήματα της Δυτικής Ελλάδας ανέφερε: «Η Περιφέρεια μας βρίσκεται στο κέντρο του δυτικού άξονα της χώρας, με μεγάλα ελλείμματα στα μεγάλα αναπτυξιακά δίκτυα, όπως οδικά, σιδηροδρομικά, αεροδρομίων και ενεργειακά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Περιφέρειά μας να έχει μεγάλη υστέρηση στις αναπτυξιακές ευκαιρίες που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα. Ουσιαστικά πληρώνουμε την κεντρική πολιτική επιλογή της χώρας, τη μονομερή της επιλογή, να αναπτύξει τον ανατολικό άξονα».
Ακόμη ο Περιφερειάρχης λέει ότι «η κρίση βρήκε την Περιφέρειά μας το 2011, χωρίς τις μεγάλες υποδομές και έτσι χάσαμε πολύ χρόνο». Μόλις τώρα, το 2017, συνεχίζει ο Απόστολος Κατσιφάρας «οι δύο μεγάλες οδικές αρτηρίες, η Ολυμπία Οδός και η Ιόνια Οδός, βρίσκονται στην παράδοσή τους, αλλά υπάρχει το έλλειμμα της Ολυμπίας Οδού στο τμήμα του οδικού άξονα Πάτρα – Πύργος – Καλό Νερό – Τσακώνα».
Απαντώντας σε ερώτηση για τις προσπάθειες που καταβάλλονται, ώστε να αναστραφεί το κλίμα και να υπάρξει ανάπτυξη, ο Περιφερειάρχης σημειώνει:
«Η Περιφέρειά μας έχει ένα ολοκληρωμένο πενταετές αναπτυξιακό πρόγραμμα, που είναι συμφωνημένο με τους φορείς και το οποίο βασίζεται στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Δηλαδή, στον αγροτικό τομέα και τα ποιοτικά προϊόντα, στα πρώιμα κηπευτικά – εκμεταλλευόμενοι το μικροκλίμα -, στον τουρισμό, αξιοποιώντας την Αρχαία Ολυμπία και το λιμάνι του Κατακόλου και βεβαίως στα πανεπιστήμια, στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ενδυνάμωση της παραγωγικής μας βάσης με καινοτόμες πολιτικές».
Επίσης, ο Απόστολος Κατσιφάρας υπογραμμίζει ότι «οι μεγάλες αναπτυξιακές προκλήσεις είναι μπροστά μας» και εξηγεί: «Μία από αυτές είναι η έλευση του φυσικού αερίου και αυτό χρειάζεται να γίνει εθνική υπόθεση. Δεν μπορεί να είναι η Περιφέρειά μας η μοναδική χωρίς τις ευκαιρίες που παρουσιάζει το φυσικό αέριο και ως εκ τούτου, η μείωση του κόστους παραγωγής των προϊόντων. Η κυβέρνηση πρέπει να αξιοποιήσει τη μεγάλη ευκαιρία που δίνουμε ως Περιφέρεια μέσα από τη συνεργασία μας με τα τεχνικά επιμελητήρια και τη ΔΕΠΑ. Καλείται άμεσα να στηρίξει το αναπτυξιακό σχέδιό μας, για την έλευση του φυσικού αερίου». Επίσης προσθέτει ότι «οι υδρογονάνθρακες και η αξιοποίηση των δύο μεγάλων ευκαιριών που παρουσιάζονται στα δύο οικόπεδα του Πατραϊκού κόλπου και του Κατακόλου, πρέπει να είναι ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης, όπως ακόμη και ο σιδηρόδρομος». Δεν μπορεί, συνεχίζει ο Απόστολος Κατσιφάρας, «να μην έχουμε σιδηροδρομικό δίκτυο, μέχρι το λιμάνι της Πάτρας».
Ταυτόχρονα, ο Περιφερειάρχης τονίζει ότι «εμείς πιστεύουμε στο σχέδιό μας, το οποίο είναι συμφωνημένο με όλους τους φορείς, πιστεύουμε στις δυνάμεις μας και στηρίζουμε με τα δικά μας μέσα τις παραγωγικές τάξεις της περιοχής μας». Επίσης, σημειώνει ότι «θα αγωνιστούμε, ειδικά μετά την ολοκλήρωση της Ολυμπίας Οδού και της Ιόνιας Οδού, ώστε να αλλάξουμε τα παραγωγικά δεδομένα», διατυπώνοντας σε αυτό το σημείο την εκτίμηση, ότι «η ανάπτυξη της χώρας θα έλθει από την ελληνική περιφέρεια».
Σχετικά με τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην ανάπτυξη οι τοπικές επιχειρηματικές και παραγωγικές δυνάμεις, ο Απόστολος Κατσιφάρας είπε:
«Έχουμε συμφωνήσει με τα Επιμελητήρια, τον ΣΕΒ, τα ερευνητικά κέντρα και το δίκτυο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, αξιοποιώντας το βραβείο που πήρε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το πρόγραμμα στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε να δράσουμε από κοινού, με σκοπό την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Επίσης, κατευθύνουμε ένα μεγάλο μέρος των πόρων από το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα στη μικρή και μεσαία επιχείρηση και τη διασύνδεσή της με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα. Ακόμα, μέσα από την καινοτομία και την εξειδίκευση, θέλουμε να δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες στον νέο επιχειρηματία και στοννέο επιστήμονα που θέλει να μείνει στον τόπο του και να παράγει».
