Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε την Τετάρτη το νέο ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου το οποίο θεσπίζει κοινές διαδικασίες και προθεσμίες για τη διαχείριση των αιτήσεων για άσυλο και δημιουργεί ένα βασικό πακέτο δικαιωμάτων για όσους καταφθάνουν στην ΕΕ αναζητώντας άσυλο.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου θα θέσει επίσης τέλος στις μεταφορές των αιτούντων άσυλο σε κράτη μέλη που αδυνατούν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για αυτούς.
Κοινές διαδικασίες ασύλου
Η τρέχουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν επιβάλλει συγκεκριμένες προθεσμίες στα κράτη μέλη για τη λήψη απόφασης επί των αιτήσεων ασύλου. Για να εξομαλυνθούν λοιπόν οι διαφορές μεταξύ των εθνικών διαδικασιών ασύλου, οι νέοι κανόνες θέτουν κοινές προθεσμίες για τη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου (μία τυπική προθεσμία έξι μηνών με ελάχιστες εξαιρέσεις), αυστηρότερους κανόνες για την εκπαίδευση του προσωπικού που διαχειρίζεται όσους αναζητούν άσυλο και νέες διατάξεις για τις ειδικές ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλων ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.
Ελάχιστες συνθήκες υποδοχής
Ένας κατάλογος με τις πιθανές αιτίες κράτησης των αιτούντων άσυλο, αξιοπρεπείς συνθήκες κράτησης και διαβίωσης, έγκαιρη αξιολόγηση των ιατρικών και ψυχολογικών αναγκών όσων αναζητούν άσυλο και ταχύτερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας (εννέα μήνες μετά την υποβολή της αίτησης ασύλου) είναι μερικές από τις βασικές βελτιώσεις στην ευρωπαϊκή οδηγία του 2003 για τις συνθήκες υποδοχής. Κατά γενικό κανόνα, οι αιτούντες άσυλο οι οποίοι τίθενται υπό κράτηση, θα πρέπει να τοποθετούνται σε ειδικές εγκαταστάσεις κράτησης.
Τέλος στις μεταφορές σε χώρες που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αιτήσεις
Ο κανονισμός του Δουβλίνου καθορίζει ποια χώρα είναι υπεύθυνη για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου (συνήθως είναι αυτή μέσα από την οποία ο αιτών άσυλο εισήλθε για πρώτη φορά στην ΕΕ). Σύμφωνα με τους νέους κανόνες όσοι αναζητούν άσυλο δε θα μεταφέρονται σε χώρες τις ΕΕ όπου ενέχει ο κίνδυνος να τύχουν απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης. Αυτοί οι κανόνες επίσης καθιερώνουν ένα μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης που θα συμβάλλει ώστε τα προβλήματα στα εθνικά συστήματα ασύλου να αντιμετωπίζονται εγκαίρως προτού πάρουν τη μορφή κρίσης.
Πρόσβαση της αστυνομίας στις βάσεις δεδομένων των αιτούντων άσυλο
Οι αστυνομικές δυνάμεις των κρατών μελών και η Europol θα αποκτήσουν πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων με τα αποτυπώματα των αιτούντων άσυλο της Eurodac, ώστε να βοηθηθούν στη μάχη ενάντια στην τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Κατόπιν αιτήματος των ευρωβουλευτών, θα εφαρμοστούν αυστηρότεροι κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων και νέες εγγυήσεις προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα δεδομένα δεν θα χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς.
Επόμενα βήματα
Το 2012 καταγράφηκαν περίπου 330.000 αιτήσεις για άσυλο στις χώρες της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες για το άσυλο, στους οποίους έχουν ήδη συμφωνήσει ανεπισήμως το Κοινοβούλιο και εκπρόσωποι του Συμβουλίου, αναμένεται να τεθούν σε ισχύ το δεύτερο μισό του 2015.
Eπιμέλεια: Xρήστος Μαζάνης
