Μια πρόσφατη μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 2.120 νέα άτομα ηλικίας 15-29 ετών που ζούσαν στη Νέα Νότια Ουαλία, συγκέντρωσε δεδομένα σχετικά με τις σεξουαλικές πρακτικές των ετεροφυλόφιλων νέων, την ενημέρωσή τους και την έκθεσή τους στα μηνύματα προαγωγής της υγείας.
Ενώ τα επίπεδα ενημέρωσης βρέθηκαν σε γενικές γραμμές ικανοποιητικά, οι νέοι άνδρες ήταν λιγότερο καλά ενημερωμένοι από τις νέες γυναίκες σχετικά με τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ).
Παράλληλα, αναδείχθηκαν κάποιες ελλείψεις στην ενημέρωση, όταν για παράδειγμα πάνω από τους μίσους συμμετέχοντες δήλωσαν ότι δεν ήξεραν ότι τα ΣΜΝ είναι συχνά ασυμπτωματικά. Επίσης, αν και τα περισσότερα άτομα και ιδιαίτερα οι γυναίκες αναγνώριζαν τη σοβαρότητα των ΣΜΝ, ένιωθαν ότι είναι μάλλον απίθανο κάποια στιγμή να προσβληθούν από κάποιο.
Ταυτόχρονα, ακόμα κι αν οι περισσότεροι συμμετέχοντες είχαν βγει ραντεβού μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, δεν βρέθηκε να είναι συχνή η κατοχή προφυλακτικού από την πλευρά των ανδρών κατά τη διάρκεια του ραντεβού, ενώ από τη μεριά των γυναικών ήταν σπάνια. Το 62,2% των νέων είχε πρωκτική ή κολπική σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό τουλάχιστον μια φορά μέσα στους 12 μήνες πριν από την εισαγωγή του στη μελέτη. Η επαφή χωρίς προφυλακτικό βρέθηκε μάλιστα συχνή τόσο με σταθερούς όσο και με ευκαιριακούς σεξουαλικούς συντρόφους. Παρά τα υψηλά επίπεδα της συχνότητας των μη ασφαλών σεξουαλικών επαφών, μόνο το 42,8% των συμμετεχόντων είχε κάνει προληπτικό έλεγχο για ΣΜΝ, συμπεριλαμβανομένου και του HIV. Οι γυναίκες έκαναν προληπτικό έλεγχο πιο συχνά σε σύγκριση με τους άνδρες.
Οι συμπεριφορές της συνεπούς χρήσης του προφυλακτικού και του τακτικού προληπτικού ελέγχου βρέθηκε να επηρεάζονται από ένα ευρύ φάσμα παραγόντων. Η χρήση προφυλακτικού βρέθηκε να έχει θετική συσχέτιση με τις θετικές πεποιθήσεις και στάσεις απέναντι στη χρήση προφυλακτικού και την ύπαρξη αντιλαμβανομένων υποστηρικτικών νορμών που την προάγουν, όπως για παράδειγμα είναι η πεποίθηση ότι η χρήση του προφυλακτικού είναι εύκολη και προσφέρει τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία στο μικρότερο κόστος.
Αρνητική συσχέτιση βρέθηκε με πεποιθήσεις που συνέδεαν τη χρήση προφυλακτικού με ζητήματα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους δύο συντρόφους και μείωση της σεξουαλικής απόλαυσης. Ο προληπτικός έλεγχος βρέθηκε επίσης να έχει θετική συσχέτιση με θετικές πεποιθήσεις καθώς και με την ύπαρξη αντιλαμβανόμενων υποστηρικτικών νορμών που τον προάγουν, όπως είναι η εύκολη πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες και η αρνητική συσχέτιση με πεποιθήσεις που προβάλλουν ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ανησυχία αναφορικά με τα αποτελέσματα και το υψηλό κόστος. Είναι, λοιπόν, πολλοί και ετερογενείς οι παράγοντες που πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν τους οι ειδικοί της προαγωγής της σεξουαλικής υγείας, έτσι ώστε να αυξηθεί η συχνότητα της συνεπούς χρήσης προφυλακτικού, καθώς και της διεξαγωγής προληπτικού ελέγχου στον πληθυσμό των νέων.
Η μελέτη, επίσης, παρέχει νέα δεδομένα αναφορικά με την έκθεση των νέων ετεροφυλόφιλων ατόμων στα μηνύματα προαγωγής της υγείας. Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς είχαν τυχαία παρατηρήσει μηνύματα σχετικά με τη χρήση προφυλακτικού και τον προληπτικό έλεγχο των ΣΜΝ τουλάχιστον μία φορά τους τελευταίους 12 μήνες, μόνο σε λίγες περιπτώσεις είχαν γίνει ενεργοί αποδέκτες μηνυμάτων της προαγωγής της σεξουαλικής υγείας στο πλαίσιο κάποιας καμπάνιας. Παράλληλα, η εξοικείωση με σημαντικές πηγές προαγωγής υγείας βρέθηκε περιορισμένη, καθώς μόνο το 9,9% των συμμετεχόντων γνώριζε την ύπαρξη ιστοσελίδων που παρείχαν πληροφορίες προαγωγής σεξουαλικής υγείας, ενώ τα ποσοστά των νέων που είχαν λάβει δωρεάν προφυλακτικά μέσα στους τελευταίους 12 μήνες ήταν μόλις 16,8%. Τέλος, βρέθηκε ότι το 5,5% επισκέφτηκε μια κλινική σεξουαλικής υγείας μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, ενώ το 42,8% ήρθε σε επαφή με έναν γενικό ιατρό ή έναν επαγγελματία της σεξουαλικής υγείας. Οι γυναίκες ήταν πολύ πιο πιθανό να απευθυνθούν σε ειδικό (52,2%) σε σύγκριση με τους άνδρες (24,3%).
Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν πόσο απαραίτητο είναι να διασφαλιστεί ότι οι νέοι άνθρωποι γνωρίζουν τα εργαλεία που έχουν στα χέρια τους προκειμένου να υποστηρίξουν τις σεξουαλικές τους ανάγκες και να περιφρουρήσουν την υγεία τους. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να ενθαρρυνθούν οι νέοι και κυρίως οι άνδρες στην αναζήτηση των σχετικών υπηρεσιών σεξουαλικής υγείας.
Οι επαγγελματίες της προαγωγής υγείας οφείλουν να εστιάσουν στην υποστήριξη των νέων ετεροφυλόφιλων, ώστε να τους βοηθήσουν να διαφυλάξουν τη σεξουαλική τους υγεία.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
