ΩΔΗ ΣΤΙΣ ΤΗΓΑΝΗΤΕΣ ΠΑΤΑΤΕΣ
Τσιτσιρίζει
το λάδι
ζεσταίνοντας
τη χαρά του κόσμου·
οι τηγανητές
πατάτες
μπαίνουν
στο τηγάνι
σαν χιονισμένα
φτερά
πρωινού κύκνου
και βγαίνουν
χρυσωμένες από το τσιτσιριστό
κεχριμπάρι της ελιάς.
Το σκόρδο
τούς προσθέτει
το γήινο άρωμά του
το πιπέρι,
σκόνη που πέρασε από τους υφάλους,
και
ντυμένες
ξανά
με φιλντισένιο κοστούμι, γεμίζουν το πιάτο
με την επανάληψη της αφθονίας τους
και τη γήινη γευστική τους απλότητα.
του Πάμπλο Νερούδα
μετάφραση από τα ισπανικά: Ρήγας Καππάτος
Υπάρχουν φαγητά που αγγίζουν την ψυχή. Δεν είναι περίπλοκα, ούτε εκλεπτυσμένα, αλλά κρύβουν μέσα τους κάτι βαθύτερο – ζεστασιά, ανάμνηση, αγάπη. Μια τέτοια γεύση, που ενώνει ανθρώπους από κάθε άκρη της γης, είναι η τηγανητή πατάτα. Και σήμερα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τηγανητής Πατάτας, της αξίζει ένας ύμνος. Όχι απλώς για το πόσο νόστιμη είναι, αλλά για το πόσο βαθιά ανθρώπινη είναι η σχέση μας μαζί της.
Η τηγανητή πατάτα: η ισότητα στην πράξη.
Δεν έχει σημασία η ηλικία, το φύλο, η καταγωγή ή το κοινωνικό υπόβαθρο. Από τον πιο απαιτητικό σεφ μέχρι το μικρό παιδί που μόλις έμαθε να κρατά πιρούνι, όλοι συμφωνούν: οι τηγανητές πατάτες είναι απόλαυση. Δεν είναι τυχαίο που βρίσκονται παντού – από τα ταχυφαγεία μέχρι τις παραδοσιακές ταβέρνες και τα οικογενειακά τραπέζια.
Είναι ο τέλειος μεζές, το ιδανικό συνοδευτικό, ή απλώς το κυρίως πιάτο όταν “τίποτα άλλο δεν σου κάνει κέφι”. Είναι το φαγητό που μπορεί να συνδυαστεί με όλα ή να σταθεί περήφανα μόνο του.
Τι χρειάζεται μια σωστή τηγανητή πατάτα;
Η συνταγή είναι απλή, σχεδόν παιδική. Πατάτα, λάδι, αλάτι. Κι όμως, ποιος δεν έχει δοκιμάσει κακή τηγανητή πατάτα; Μαλακή, άγευστη, λαδωμένη, βαριά, παπαριασμένη, άψογα κομμένη (αυτό κι αν είναι ακατανόμαστο) . Εκεί καταλαβαίνεις πως, τελικά, το απλό είναι το πιο δύσκολο.
Θυμάμαι πάντα μια συζήτηση με τον Πέτρο Κωστόπουλο για τη συνταγή για τηγανιτές πατάτες, θυμάμαι τα χέρια του , τα μάτια του και τις λέξεις που χρησιμοποιούσε, τρώγοντας τηγανητές πατάτες στο «COSMOS» κάτω από τον πίνακα του Τζεφ Κουνς, ο οποίος απεικόνιζε την Τσιτσιολίνα.
Η σωστή πατάτα θέλει…
- Καλής ποιότητας πατάτα – κι όχι από ψυγείο, γιατί βγάζει ζάχαρα.
- Φρεσκοκομμένη στο χέρι, ποτέ κατεψυγμένη. Εκεί είναι η διαφορά ανάμεσα σε φαγητό και εμπειρία.
- Κόψιμο με άποψη: Άλλος τις θέλει λεπτές σαν τσιπς, τραγανές και ελαφριές. Άλλος επιμένει σε χοντρές φέτες, μαλακές στο κέντρο, τραγανές έξω. Κάποιοι κόβουν τις πατάτες κυδωνάτες, άλλοι σπιρτόξυλα. Το κόψιμο είναι φιλοσοφία – δείγμα χαρακτήρα.
- Λάδι καθαρό, ηλιέλαιο ή ελαιόλαδο, πάντα φρέσκο. Ιδανικά σε αλουμινένιο τηγάνι, πάνω σε πετρογκάζ. Όχι ηλεκτρική εστία, όχι αντικολλητικά. Η αλήθεια θέλει φωτιά, είναι και αυτή πάντα καυτή.
Μια Γερμανίδα εργαζόταν στην ταβέρνα της Μαρουσώς στα Κουφονήσια το1980, κάθε πρωί, μα κάθε πρωί καυγάδιζαν γιατί η Μαρουσώ ήθελε τις πατάτες ακανόνιστα κομμένες και η Γερμανίδα τις έκοβε ακριβώς ίδιες (πως το έκανε;). Η ορατή τη σύγκρουση πολιτισμών.
Το μαγείρεμα με αγάπη
Πίσω από κάθε πετυχημένη τηγανητή πατάτα κρύβεται φροντίδα. Δεν είναι απλώς το “περιμένω να τηγανιστούν”. Είναι το “παρακολουθώ”, “δοκιμάζω”, “προσέχω”. Κι εκεί καταλαβαίνεις γιατί λένε πως αυτό το φαγητό μοιάζει με τα τηγανητά αυγά: θέλουν αγάπη. Και η αγάπη φαίνεται στην απλότητα.
Πραγματικός διάλογος:
-Τι να σου μαγειρέψω για το Σάββατο το μεσημέρι;
-Πατάτες τηγανητές με αυγά.
-Με θεωρείς άχρηστη; Θες να πεις ότι δεν ξέρω να μαγειρεύω;
– Κάθε άλλο. Λίγοι ξέρουν να το κάνουν όπως εσύ αυτό το δύσκολο φαγητό.
-Δηλαδή με αγαπάς;
-Εγώ σε αγαπάω. Για να δω εσύ με αγαπάς. Θα το διαπιστώσω από τις τηγανιτές πατάτες που θα φτιάξεις.
Η πιο νόστιμη μπουκιά του κόσμου
Φαντάσου τη σκηνή: πατάτα μόλις βγαλμένη από το τηγάνι, με μια πρέζα φέτα, ένα μικρό κομμάτι ντομάτα, λίγο ρίγανη. Το αλάτι να “σκάει” πάνω στην καυτή πατάτα, η φέτα να λιώνει ελαφρά από τη ζέστη, η ντομάτα να προσφέρει μια δροσερή οξύτητα. Αυτή είναι η απογείωση της γεύσης. Μια απλή μπουκιά που χτυπά κατευθείαν στο κέντρο του εγκεφάλου – εκεί που φυλάς τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας.
Το απόλυτο τεστ: Αν το μαγαζί ξέρει από τηγάνισμα
Πιστεύω πως το καλό μαγαζί φαίνεται από τις τηγανητές του πατάτες. Πάντα επαληθεύομαι. Αν ένα μαγαζί δεν μπορεί να σου δώσει μια σωστή πατάτα, τι να περιμένεις στα υπόλοιπα;
Η τηγανητή πατάτα είναι ο καθρέφτης της κουζίνας. Εκεί φαίνεται ο σεβασμός στην πρώτη ύλη, ο χρόνος, η επιμέλεια. Είναι και το τέλειο τεστ για να καταλάβεις αν μια γυναίκα (ή άντρας) σε αγαπάει. Αν σου φτιάξει πατάτες με όρεξη και στοργή, σε θέλει στ’ αλήθεια. Τόσο απλό.
Οι φράσεις που μας μεγάλωσαν
Όποιος μεγάλωσε σε ελληνικό σπίτι, έχει ακούσει τη φράση:
“Έλα να σου τηγανίσω καμιά πατάτα να φας.”
Δεν είναι απλώς φράση. Είναι δήλωση αγάπης. Είναι η μάνα που σε κατάλαβε χωρίς να μιλήσεις, που είδε στο βλέμμα σου πως είσαι κουρασμένος, που ξέρει ότι τίποτα άλλο δεν θα σου φτιάξει τη διάθεση όσο μια ζεστή, φρεσκοτηγανισμένη πατάτα.
Η τηγανητή πατάτα είναι κάτι πολύ παραπάνω από φαγητό. Είναι γλώσσα αγάπης, δοκιμασία τεχνικής, ανάμνηση, χαμόγελο. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι είναι μια από τις πιο αγαπημένες μπουκιές της ανθρωπότητας. Κι αν σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα της, δεν της πούμε ένα μεγάλο “ευχαριστώ”, τότε τι;
Καθαρίστε πατάτες, βάλτε λάδι στο τηγάνι και δώστε αγάπη με κάθε μπουκιά. Γιατί, όπως λέει κι η μάνα:
“Έλα να σου τηγανίσω καμιά πατάτα να φας.”
Και δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από αυτό.
Καλή σας όρεξη, και χρόνια πολλά σε όσους αρέσουν οι τηγανητές πατάτες. Σε όλους δηλαδή.
Όσο έγραφα το άρθρο από το το πικάπ ακουγόταν το τραγούδι “Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία” από την Αναστασία Αύρα – Ρεμπέτικη Κοινωνία
Ανδρέας Θεοδωρακόπουλος
Επικοινωνιολόγος -Συγγραφέας
