Όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδας, ουδείς θα μπορούσε να διανοηθεί ότι στη χώρα μας θα ψηφιζόταν νόμος που θα επέτρεπε να παντρεύονται ομόφυλα ζευγάρια. Τριάντα χρόνια μετά, ο γιος του Κυριάκος Μητσοτάκης, έφερε τον νόμο στη Βουλή προς ψήφιση κι αυτός εγκρίθηκε.
Αυτό σημαίνει ότι το Παράθυρο Overton “άνοιξε” περισσότερο, ή ακόμα μετακινήθηκε, προκειμένου να συμπεριλάβουν πολιτικοί και νομοθέτες μια ιδέα που μέχρι πριν μερικά χρόνια ήταν μη κοινωνικά αποδεκτή.
Τι είναι ακριβώς το Παράθυρο Overton; Το παράθυρο του Overton είναι το εύρος των πολιτικών που γίνονται αποδεκτές από τον κύριο πληθυσμό σε μια δεδομένη στιγμή. Ο όρος πήρε το όνομά του από τον Αμερικανό αναλυτή πολιτικής Joseph Overton, του οποίου η θεωρία έλεγε ότι μια πολιτική πρόταση μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον κόσμο, μόνο αν βρίσκεται εντός πλαισίου του παράθυρου, και όχι εκτός αυτού.
Σύμφωνα με τον Overton, το παράθυρο πλαισιώνει το φάσμα των προτάσεων ενός πολιτικού, χωρίς να βάλει σε κίνδυνο την δική του υπόσταση, για να κερδίσει ή να διατηρήσει τα δημόσια αξιώματα του ανάλογα με το κλίμα της κοινής γνώμης της εκάστοτε εποχής.
Αυτός είναι ο επίσημος ορισμός. Όμως… κότα-αυγό ή αυγό-κότα; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που τίθεται, το πώς διαμορφώνεται η κοινή γνώμη στην εκάστοτε εποχή; Όντως οι πολιτικοί προτείνουν ιδέες βάσει του ήδη διαμορφωμένου κλίματος, ή μήπως κάθε φορά ανοίγουν όλο και λίγο περισσότερο το παράθυρο Overton, τόσο όσο να μην υποστούν πολιτική βλάβη, για να περάσουν τις απόψεις τους, ή εκείνες που τους υπαγορεύουν τα κέντρα παγκόσμιας διακυβέρνησης;
Ας δούμε μερικά παραδείγματα: Πριν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτέμβρη, θα ήταν αδιανόητο για τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ κι όλου του κόσμου να μας “τραγουδήσουν”, «Κάμερες, κάμερες παντού, και τα μυαλά στις κάμερες, του ανύποπτου κοινού…» Τώρα το τραγουδούν, και μάλιστα δυνατά και φάλτσα, κι εμπίπτει στον άλλο κανόνα κοινωνικής μηχανικής, “Μην αφήνεις ποτέ μια καλή κρίση να πάει χαμένη”.
Άλλο παράδειγμα είναι η Συμφωνία των Πρεσπών που “έφαγε” τον ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με κάτι ΟΧΙ που έγιναν ΝΑΙ, κι ο κόσμος ποτέ δεν συγχώρεσε τέτοια ανοίγματα του παράθυρου Overton. Τώρα το επόμενο άνοιγμα με την επιλογή Κασσελάκη, τα παίζει όλα για όλα, το δε timing να περάσει αυτή την χρονική περίοδο το νομοσχέδιο για τους γάμους των ομόφυλων το αφήνω απλά στην κρίση του αναγνώστη, και… στον “συνωμοσιολογικό” δείκτη του καθενός.
Πάμε τώρα στο δια ταύτα: Τα τελευταία “ταμπού” που απομένουν στην παγκόσμια κοινωνία, είναι η παιδοφιλία/παιδεραστία και ο κανιβαλισμός.
Αν επισκεφθείτε την βικιπαιδεία θα διαβάσετε: Ως παιδοφιλία αναφέρεται μία μορφή ψυχικής ασθένειας. Τελεία. Κάποτε το “παράθυρο Overton” την θεωρούσε έγκλημα. Τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ψυχική ασθένεια, την κατατάσσουν στη λίστα των παραφιλικών διαταραχών, την ξεχωρίζουν από την παιδεραστία στην οποία βάζουν ηλικιακά όρια και “απαιτούμενη συναίνεση” – η κάθε χώρα ξεχωριστά.
Κι αν το παράθυρο Overton ακόμα όλα αυτά τα διατηρεί εκτός πλαισίου, βλέπουμε ολοένα να τρίζουν τα μάνταλα του παράθυρου προς τα έξω. Βλέπουμε μεγαλύτερες ποινές σε κακοποιητές ζώων, παρά παιδιών. Βλέπουμε μια παιδόφιλη και παιδεράστρια γυναίκα να γίνεται η Πρώτη Κυρία στη Γαλλία. Βλέπουμε να “αυτοκτονεί” ο καταδικασμένος Έπσταϊν κάτω από περίεργες συνθήκες πριν αποκαλύψει ηχηρά ονόματα. Βλέπουμε η Μαίρη Πόππινς και το Όσα Παίρνει ο Άνεμος να χαρακτηρίζονται ως μη “πολιτικά ορθά” βιβλία και ταινίες, αλλά όχι η Λολίτα που ακόμα θεωρείται “αριστούργημα”. Βλέπουμε να καταχειροκροτείται η ταινία Poor Things, παρότι η ηρωίδα ντύνεται και συμπεριφέρεται ως παιδούλα.
Βλέπουμε επίσης ένα debate παιδεραστών -κυρίως στο εξωτερικό- που ισχυρίζονται ότι… “έτσι γεννηθήκαμε, και τι να κάνουμε τώρα;” να υποστηρίζεται από νομοθέτες και επιστήμονες.
Και βλέπουμε έναν Μπιλ Γκέιτς, που τον χώρισε η γυναίκα του όταν έμαθε για την σχέση του με τον παιδόφιλο και διακινητή ανηλίκων Έπσταϊν να συνεχίζει να εμφανίζεται στα διεθνή ΜΜΕ και να μας λέει πώς θα μας σώσει από τις πανδημίες, την πείνα και την κλιματική αλλαγή. Όλα καλά στον πλανήτη Γη και το παράθυρο του Overton.
Όσο για τον κανιβαλισμό, για ψάξτε το λίγο. Δεν υπάρχει παγκόσμιος νόμος που να τον απαγορεύει. Δεν υπάρχει επίσημη κατακραυγή από τον ΟΗΕ. Τι απαγορεύεται; Ο φόνος προκειμένου να ακολουθήσει κανιβαλισμός και η προσβολή μνήμης νεκρού. Κατά τα άλλα, παίζουν ρόλο οι συνθήκες που έγινε η πράξη, γι’ αυτό και οι επιζώντες του αεροπορικού δυστυχήματος στις 13 Οκτωβρίου 1972, που έφαγαν του συνεπιβάτες και φίλους τους, όχι μόνο δεν καταδικάστηκαν ποτέ, αλλά πρόσφατα έγιναν και ταινία στο Netflix, «Society of the Snow».
Στην ταινία παρουσιάζονται οι ίδιοι, με προσωπικές μαρτυρίες που μας “εξηγούν” όχι μόνο πως πάρθηκε η απόφαση, αλλά και ποιος θα ήταν ο πρώτος που θα φαγωθεί: Ο πιλότος γιατί δεν χειρίστηκε σωστά το αεροπλάνο. Συνειδητά, κι εκδικητικά θα έλεγε κανείς, όπως ο Χάνιμπαλ έφαγε τον φλαουτίστα επειδή του ξέφυγαν κάποιες νότες.
Και ποιοί είμαστε εμείς που θα τους κρίνουμε, από τη στιγμή που δεν είμαστε στα παπούτσια τους; Εμείς, όχι. Οι πεινασμένοι της Γάζας, μπορούν να τους κρίνουν, που δεν τρώγονται μεταξύ τους, και οι πεινασμένοι της Αφρικής που δεν είναι κανίβαλοι, όπως ελάχιστες φυλές και στο παρελθόν.
Θα σας συμβούλευα, λοιπόν, να πάτε και πάλι μια βόλτα στο αγγλόφωνο Wikipedia ‘Human cannibalism’, αλλά… να πάρετε πρώτα υπογλώσσιο.Ξεχωρίζει τον κανιβαλισμό σε διαφορετικές μορφές, ο ένας και πάλι είναι “ψυχική διαταραχή”, αλλά άλλος θεωρείται “επιβίωση”. Τον ορίζει μάλιστα ως “ανθρώπινο” χωριστά από το λήμμα για τον κανιβαλισμό των άλλων ζώων, στο οποίο μάλιστα τονίζονται και τα “περιβαλλοντικά οφέλη”. Θέμα χρόνου είναι αυτά τα οφέλη να μεταπηδήσουν και στο λήμμα του ανθρώπινου κανιβαλισμού, ειδικά όταν μας έχουν πρήξει με το θέμα κατανάλωσης κρέατος και πόσο βλαβερές είναι οι αγελάδες για τον πλανήτη.
Το Παράθυρο Overton, ανοίγει και κλείνει, πάει δεξιά ή αριστερά, ανάλογα με τις εκάστοτε επιθυμίες της παγκόσμιας ελίτ. ΜΜΕ, βιομηχανία θεάματος, εκπαίδευση, ελεγχόμενες οργανώσεις και “εξέχουσες προσωπικότητες”, παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη διαμόρφωση της γνώμης του κοινού, που ολοένα βρίσκεται εκτεθειμένο στον παγωμένο αέρα που μπάζει το παράθυρο, και καλείται να το κλείσει αποφασιστικά στα μούτρα εκείνων που θέλουν να ορίζουν το άνοιγμα, και να θέσει το δικό του πλαίσιο.
Θέμα αξιοπρέπειας, αυτοσεβασμού, αλλά κι επιβίωσης πλέον…
* Η φωτογραφία των πουλιών είναι του Κρητικού φωτογράφου Μανώλη Τσαντάκη
