Η εξωσωματική γονιμοποίηση, που αποτελεί πλέον την πιο διαδεδομένη θεραπεία υπογονιμότητας, περιλαμβάνει τη δημιουργία εμβρύων στο εργαστήριο από τη συνένωση ωαρίου και σπερματοζωαρίου, και, εν συνεχεία, την τοποθέτηση των εμβρύων μέσα στη μήτρα της γυναίκας.

Ο αριθμός των εμβρύων που τοποθετούνται μέσα στη μήτρα δεν είναι σταθερός και εξαρτάται από τον συνολικό αριθμό των διαθέσιμων εμβρύων, την ποιότητά τους, την ηλικία της γυναίκας και, αναπόφευκτα, την άποψη του γιατρού. Είναι αναμενόμενο ότι όσο περισσότερα έμβρυα τοποθετούνται μέσα στη μήτρα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εγκυμοσύνης, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει και η πιθανότητα πολύδυμης εγκυμοσύνης – δίδυμης, τρίδυμης, τετράδυμης κ.λπ..

Η επίτευξη δίδυμης εγκυμοσύνης μπορεί να είναι ευλογία για ένα υπογόνιμο ζευγάρι που προσπαθεί για χρόνια να αποκτήσει ένα παιδί. Παρ’ όλα αυτά, η δίδυμη εγκυμοσύνη εμφανίζει πολύ συχνότερα επιπλοκές σε σχέση με τη μονή κύηση. Ο πρόωρος τοκετός είναι 5 φορές πιο συχνός στις δίδυμες, όπως αυξημένη είναι και η συχνότητα νευρολογικών προβλημάτων ή ακόμη και θανάτου στα δίδυμα.

Στην περίπτωση των τριδύμων, τετραδύμων κ.ο.κ., τα προβλήματα αυτά είναι πολύ συχνότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στις μέρες μας, οι περισσότεροι γιατροί συστήνουν μείωση της τετράδυμης εγκυμοσύνης σε δίδυμη ή της τρίδυμης σε δίδυμη, λόγω της πολύ υψηλής συχνότητας των επιπλοκών της προωρότητας.

Για τους παραπάνω λόγους, ο νόμος δεν επιτρέπει τη μεταφορά πάνω από 3 εμβρύων σε γυναίκες έως και 40 ετών.

Με την πρόοδο της υψηλής τεχνολογίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση, έχει χρησιμοποιηθεί και η τεχνική τοποθέτησης ενός μόνο εμβρύου σε κάθε κύκλο εξωσωματικής. Η τεχνική αυτή εμφανίζει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι ελαττώνει δραστικά την πιθανότητα πολύδυμης κύησης, σε σχέση με τη μεταφορά 2 εμβρύων (από 32% σε 1%) και, επακόλουθα, τα συμβάντα προωρότητας.

Αναπόφευκτα, οι ζωντανές γεννήσεις ανά προσπάθεια είναι λιγότερες (από 42% με μεταφορά 2 εμβρύων σε 27% με μεταφορά 1 εμβρύου). Από την άλλη μεριά, αν το ζευγάρι που κάνει χρήση της μεταφοράς 1 εμβρύου επαναλάβει την εξωσωματική γονιμοποίηση έπειτα από αποτυχία της πρώτης προσπάθειας, η συνολική πιθανότητα ζωντανής γέννησης στους 2 κύκλους είναι παρόμοια με μια μεταφορά 2 εμβρύων (38% για 2 κύκλους 1 εμβρύου έναντι 42% για 1 κύκλο 2 εμβρύων).

Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Ότι ένα ζευγάρι που έχει καλές προδιαγραφές να πετύχει εγκυμοσύνη με εξωσωματική γονιμοποίηση (νεαρή γυναίκα, προηγούμενη εγκυμοσύνη), μπορεί να προτιμήσει να δοκιμάσει την εξωσωματική με μεταφορά ενός εμβρύου. Αν και μπορεί να χρειαστεί πιο συχνά να επαναλάβει τον κύκλο, για να πετύχει τελικά εγκυμοσύνη, με τον τρόπο αυτό έχει ουσιαστικά αποφύγει τον κίνδυνο της πολύδυμης εγκυμοσύνης.

Βέβαια, η λογική αυτή έχει περισσότερη εφαρμογή σε συστήματα όπου υπάρχει δημόσια παροχή ή τουλάχιστον μερική οικονομική βοήθεια στα ζευγάρια που προχωρούν σε εξωσωματική γονιμοποίησης. Επειδή στην Ελλάδα τα περισσότερα ζευγάρια επιβαρύνονται σχεδόν εξ ολοκλήρου το κόστος της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η ανάγκη επιτυχίας από την πρώτη κιόλας προσπάθεια είναι μεγαλύτερη, αποδέχοντας το τίμημα της πιο συχνής δίδυμης ή και πολύδυμης εγκυμοσύνης.


Το κείμενο επιμελήθηκε και υπογράφει ο δρ ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου