Περίπου 1 στις 10 γυναίκες θα εκτεθεί στον ιό HPV ή ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Από τις γυναίκες που θα προβληθούν, οι περισσότερες θα τον έχουν παροδικά και τελικά θα τον αποβάλλουν, ενώ σε μια μειονότητα γυναικών ο HPV θα παραμείνει για πολλά χρόνια.
Η ανησυχία με τον ιό είναι ότι, στην περίπτωση που παραμείνει στον τράχηλο της μήτρας για πολύ καιρό, μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου – τον λεγόμενο προκαρκίνο. Οι αλλαγές αυτές, αν καταστούν σοβαρές, μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ο τυπικός τρόπος διερεύνησης μιας γυναίκας με ανώμαλα κύτταρα στο τεστ Παπανικολάου είναι η κολποσκόπηση. Η κολποσκόπηση είναι μια απλή εξέταση που πραγματοποιείται σε περιβάλλον ιατρείου και αποσκοπεί στην οπτική επιβεβαίωση των βλαβών που προκαλεί ο HPV στην επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας. Συχνά, απαιτούνται και μικρές βιοψίες από τις ύποπτες περιοχές. Ανάλογα με τη σοβαρότητα των βλαβών, ο ιατρός μπορεί να επιλέξει παρακολούθηση, σε μικρού βαθμού βλάβες, ή θεραπεία για τις πιο προχωρημένες βλάβες.
Τα τεστ τυποποίησης του ιού HPV αποτελούν ένα επιπλέον εργαλείο στη διάθεση της γυναίκας και του ιατρού στη διάγνωση της μόλυνσης και τον προσδιορισμό του τύπου του ιού. Τα τεστ αυτά, που λαμβάνονται με παρόμοιο τρόπο όπως το τεστ Παπανικολάου, προσδιορίζουν αν υπάρχει ο ιός καθώς και τον τύπο του ιού – δηλαδή το νούμερο.
Γνωρίζουμε ότι κάποια νούμερα, όπως ο HPV 16, 18 και 31, είναι πιο επιθετικά από άλλα, όπως ο HPV 6 και 11. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι στους περισσότερους καρκίνους του τραχήλου ανευρίσκεται σχεδόν πάντα κάποιο από τα επιθετικά στελέχη.
Παρ’ όλα αυτά, η τυποποίηση του ιού HPV είναι ένα τεστ που ενέχει και παγίδες. Για παράδειγμα, μια γυναίκα που έχει ελαφρές αλλοιώσεις από τον ιό με βάση το τεστ ΠΑΠ και την κολποσκόπηση στην πρώτη επίσκεψη στο ιατρό, είναι προτιμότερο να μην κάνει άμεσα τυποποίηση. Αυτό ισχύει επειδή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο συγκεκριμένος ιός να είναι επιθετικού τύπου, παρότι στη γυναίκα αυτή έχει προκαλέσει μόνο ελαφρές βλάβες.
Ενώ η γυναίκα θα μπορούσε να επιλέξει την παρακολούθηση και να αποφύγει τη θεραπεία, είναι πολύ πιθανόν να επηρεαστεί αρνητικά από το αποτέλεσμα της τυποποίησης και να προτιμήσει τη θεραπεία.
Μια άλλη περίπτωση είναι όταν συμβαίνει το τεστ Παπανικολάου να είναι αρνητικό αλλά η γυναίκα να έχει HPV στην τυποποίηση. Αυτό δεν είναι σπάνιο, αφού τουλάχιστον το 10% του γυναικείου πληθυσμού έχει εκτεθεί στον ιό. Η γυναίκα αυτή είναι πολύ πιθανόν ότι θα προχωρήσει να κάνει κολποσκόπηση, βιοψίες και, ίσως, και θεραπεία, χωρίς να έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα στον τράχηλο της μήτρας – πέρα από το ότι έχει κολλήσει τον ιό.
Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει μεγάλη αντιδιαστολή μεταξύ ειδικών σχετικά με τη χρησιμότητα του τεστ τυποποίησης του HPV. Φαίνεται ότι προς το παρόν το τεστ δεν είναι χρήσιμο για τις περισσότερες γυναίκες με παθολογικό τεστ Παπανικολάου. Υπάρχουν επιλεγμένες περιπτώσεις όπου έχει διαπιστωθεί ότι το τεστ τυποποίησης μπορεί να είναι χρήσιμο:
• Στη παρακολούθηση κάποιων γυναικών ύστερα από θεραπεία στον τράχηλο.
• Στην περαιτέρω διερεύνηση κάποιων ελαφρώς παθολογικών τεστ Παπανικολάου.
• Ως εναλλακτικό του τεστ Παπανικολάου σε γυναίκες πάνω από 30 έτη.
Φαίνεται ότι τα τεστ τυποποίησης είναι πιο χρήσιμα για τις γυναίκες που δεν είμαστε σίγουροι ότι έχουν εκτεθεί στον ιό, παρά για εκείνες που έχουν κυτταρολογικά και κολποσκοπικά σαφείς ενδείξεις λοίμωξης από τον HPV.
Το κείμενο επιμελήθηκε ο Θάνος Παπαθανασίου ΜD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
